Mỹ Trung đẩy mạnh trở lại đối thoại quốc phòng

Trong vòng 24 tiếng đồng hồ vừa qua, cả Washington lẫn Bắc Kinh đều chứng tỏ thiện chí muốn nối lại các cuộc tiếp xúc cấp cao về mặt quân sự và quốc phòng. Vào sáng nay, một phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã xác nhận việc Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt sẽ gặp đồng nhiệm Mỹ Robert Gates bên lề Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN với các đối tác (ADMM+) sẽ diễn ra tại Hà Nội vào tuần tới. Nguồn tin này trước đó đã được Lầu Năm Góc loan báo.

Reuters

Theo giới phân tích, thông báo gần như là đồng thời từ thủ đô hai nước là dấu hiệu rõ nhất về tiến trình giảm nhiệt trong quan hệ quốc phòng Mỹ Trung, vốn đã căng thẳng hẳn lên từ gần một năm, sau khi chính quyền Obama bật đèn xanh cho thương vụ bán vũ khí cho Đài Loan.

Xin nhắc lại là liên lạc giữa hai quân đội thuộc loại hùng mạnh nhất trên thế giới đã bị tạm ngưng kể từ tháng giêng vừa qua, khi Trung Quốc phản đối quyết định của Hoa Kỳ đồng ý bán thêm 6,4 tỷ đô la vũ khí cho Đài Loan. Để trả đũa, Trung Quốc đã cắt đứt đối thoại với Lầu Năm Góc, đồng thời hủy bỏ một chuyến công du của Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Robert Gates, dự trù vào tháng 6.

Quan hệ hai bên lại gặp thêm rắc rối khi Trung Quốc liên tiếp đả kích các cuộc tập trận Mỹ - Hàn, và đặc biệt là khả năng Hoa Kỳ đưa hàng không mẫu hạm nguyên tử USS George Washington vào diễn tập tại vùng biển Hoàng Hải, nằm giữa bán đảo Triều Tiên và Trung Quốc.

Trung Quốc cũng tỏ ý hết sức bất bình khi Ngoại trưởng Mỹ, bà Hillary Clinton công khai tuyên bố ý định của Hoa Kỳ can dự vào hồ sơ Biển Đông mà Trung Quốc không muốn cho các nước ngoại cuộc chen vào. Nỗi bực tức của Bắc Kinh lại càng lớn khi các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam, đã hoan nghênh lập trường có thể gọi là « bênh vực nước yếu » của Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, tình hình căng thẳng giữa hai quân đội Mỹ Trung là một điều hoàn toàn không có lợi cho ai, và cả phía Trung Quốc lẫn Hoa Kỳ cũng đã tìm cách nối lại đối thoại để tránh sự cố.

Về phía Hoa Kỳ, trong thời gian qua, dù cứng rắn trên nhiều mặt, nhưng Washington vẫn tránh các hành động có thể bị Bắc Kinh coi là khiêu khích. Hàng không mẫu hạm George Washington vẫn chưa trở lại Hoàng Hải, trong lúc tại Hội nghị Thượng đỉnh New York, lãnh đạo Mỹ cũng đồng ý với đề nghị của ASEAN là không nêu đích danh vấn đề Biển Đông trong bản thông cáo chung kết thúc cuộc họp.

Trong những ngày qua, Bắc Kinh đã liên tiếp tỏ thái độ hòa dịu, cho thấy ý muốn nối lại liên lạc. Cuối tháng 9 vừa qua, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ xác nhận là quan chức quốc phòng Trung Quốc sẽ đến Hawaii vào trung tuần tháng 10, để thảo luận với Mỹ về các vấn đề an toàn và thông tin trên biển. Vào cuối năm, hai bên cũng sẽ tiến hành hội đàm quốc phòng ở cấp cao tại Washington.

Cuộc gặp gỡ giữa Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ và đồng nhiệm Trung Quốc tại Hà Nội vào tuần tới, sẽ có thể được tiếp nối bằng chuyến công du Bắc Kinh vào đầu năm tới. Và cũng có thể là chính chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào sẽ đi thăm Hoa Kỳ trong năm tới.

Các quan chức Mỹ luôn luôn kêu gọi nối lại quan hệ quân sự giữa hai nước, cho rằng sự gián đoạn liên lạc chỉ làm cho hai bên thêm nghi kỵ lẫn nhau. Trong thời gian qua, Lầu Năm Góc đã tỏ ý quan ngại về thái độ quyết đoán của Trung Quốc trong tranh chấp chủ quyền trên biển, với các láng giềng từ Nhật Bản đến Việt Nam. Giới lãnh đạo quân đội Mỹ cũng lo lắng về ngân sách quốc phòng của Trung Quốc đang bùng nổ, và nhất là khả năng nước này phát triển một tên lửa đạn đạo có thể nhắm vào các tàu sân bay của Mỹ.

Trong tình hình đó, đối thoại quân sự, quốc phòng Mỹ Trung được cho là cần yếu để tránh hiểu lầm.