Quan hệ Bắc Kinh – Vatican lại căng thẳng

Hôm nay, Ban Tôn giáo chính phủ Trung Quốc ra tuyên bố khẳng định là những lời chỉ trích của Vatican đối với Giáo hội chính thức của Trung Quốc là "không có cơ sở" và "hồ đồ". Tuyên bố này được đưa ra sau khi hôm thứ sáu vừa qua, Tòa Thánh lên án Bắc Kinh đã có những hành động "không thể chấp nhận được".

Giáo hội "thầm lặng", trung thành với Vatican, thường bị sách nhiễu (Reuters)

Hôm thứ sáu 17/12 vừa qua, Tòa Thánh Vatican lên án Bắc Kinh đã có những hành động « không thể chấp nhận được » và « thù nghịch », gây « mất lòng tin một cách trầm trọng ». Lý do là vì từ ngày 7 đến 9/12, Trung Quốc đã tổ chức đại hội các đại biểu Công giáo lần thứ 8, một đại hội mà theo Vatican nhiều giám mục, linh mục, tu sĩ và giáo dân đã bị ép buộc tham gia. Đối với Tòa Thánh, cách thức triệu tập và tiến hành đại hội là một sự vị phạm nhân quyền và quyền tự do tôn giáo ở Trung Quốc. 

Trước đó, ngày 20/11, lần đầu tiên kể từ bốn năm qua, Giáo hội chính thức của Trung Quốc đã tấn phong một giám mục tại thành phố Thừa Đức, tỉnh Hà Bắc mà không có sự chấp thuận của Vatican. Ngày 24/11, Vatican đã ra thông cáo lên án hành động này là « một sự vi phạm nghiêm trọng quyền tự do tôn giáo và tín ngưỡng ». Tòa Thánh còn tố cáo những áp lực buộc các giám mục khác dự lễ tấn phong vị giám mục nói trên. Trong bản thông cáo, Vatican nhắc lại là về mặt giáo quyền, vị giám mục ở Thừa Đức, Hà Bắc có thể bị trừng phạt nghiêm khắc. 

Ngay ngày hôm sau, 25/11, Bắc Kinh đã phản pháo. Qua lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao, Trung Quốc kết tội Vatican là « hạn chế » quyền tự do tôn giáo, khẳng định rằng Giáo hội chính thức bổ nhiệm các giáo mục một cách hoàn toàn độc lập. Trước tình hình đó, ngày 1/12 vừa qua, Đức Giáo hoàng đã kêu gọi giáo dân toàn thế giới cầu nguyện cho Giáo hội Công giáo Trung Quốc, « hiện đang trải qua những giờ phút cực kỳ khó khăn ». 

Bắc Kinh không muốn Vatican quản lý Giáo hội Trung Quốc

Cộng đồng Công giáo Trung Quốc hiện được ước lượng vào khoảng 5,7 triệu ngưòi, nhưng một phần là thuộc Hội Công giáo yêu nước Trung Quốc, tức Giáo hội chính thức, còn phần kia thì thuộc Giáo hội « thầm lặng », sống đạo trung thành với Giáo hoàng. Những linh mục và giám mục thuộc Giáo hội không chính thức này thuờng xuyên bị truy bức trong sứ mạng rao giảng Tin Mừng, một số bị công an bắt bớ. 

Từ năm 1951 đến nay, Bắc Kinh và Vatican vẫn chưa tái lập quan hệ ngoại giao. Để cải thiện hình ảnh trên trường quốc tế, Bắc Kinh vẫn muốn bình thường hoá bang giao với Tòa Thánh. Về phần Đức Giáo hoàng Benedicto 16, như nội dung bức thư gởi giáo dân Trung Quốc năm 2007, Ngài vẫn mong muốn đối thoại trong tinh thần tôn trọng và xây dựng với Trung Quốc. 

Quan hệ giữa hai bên đã phần nào được cải thiện trong nửa đầu năm nay. Trong thời gian từ tháng 4 đến tháng 7, sáu giám mục đã được bổ nhiệm với sự chấp thuận của Giáo hoàng lẫn chính quyền Trung Quốc. Nhưng rõ ràng tiến trình đi đến bình thường hóa hãy còn rất nhiều chông gai. Vụ bổ nhiệm giám mục ở Thừa Đức, Hà Bắc, hay việc tổ chức đại hội đại biểu Công Giáo cho thấy Bắc Kinh dứt khoát không muốn đặt Giáo hội Công giáo Trung Quốc dưới sự quản lý của Vatican.