ASEAN đạt được lập trường chung về Biển Đông nhưng không ra thông cáo

Ngoại truởng Indonesia Marty Natalegawa, ngày hôm nay, 20/07/2012, cho biết là các thành viên Hiệp hội Đông Nam Á – ASEAN, đã đạt được « lập trường chung » về hồ sơ tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông. Tuy nhiên, ASEAN sẽ không ra thông cáo. Tài liệu về lập trường chung này được chủ tịch ASEAN là Cam Bốt công bố trong ngày hôm nay.

Ngoại trưởng Cam Bốt Hor Nam Hong (P) và đồng nhiệm Indonesia Marty Natalegawa trước cuộc hội đàm tại Bộ Ngoại giao ở Phnom Penh ngày 19/07/2012. REUTERS/Samrang Pring

Sau cuộc họp cấp ngoại trưởng đầu tuần trước, các nước ASEAN đã bất đồng với nhau trong hồ sơ Biển Đông và do vậy, lần đầu tiên trong lịch sử của ASEAN, các ngoại trưởng không ra được một thông cáo chung.

Trong hai ngày qua, Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa đã công du một số nước thành viên ASEAN. Ông nói với Reuters rằng 10 thành viên ASEAN đã đạt được đồng thuận về các nội dung trong một tài liệu và có thể sẽ được Cam Bốt, hiện là chủ tịch ASEAN, công bố trong ngày hôm nay.

Tài liệu này tập hợp những điểm mà các nước ASEAN đã đạt được đồng thuận nhân Diễn đàn khu vực ASEAN – ARF, bao gồm cả vấn đề tranh chấp chủ quyền trên biển.

Ngoại trưởng Indonesia giải thích là qua việc này, các quyết định của các ngoại trưởng được thể hiện rõ ràng và làm cơ sở cho các bước tiếp theo.

Lãnh đạo ngành ngoại giao Indonesia cho biết sở dĩ ASEAN không ra được thông báo chung là do bất đồng, đặc biệt là giữa Cam Bốt và Philippines, về một trong bốn đoạn liên quan đến Biển Đông trong một dự thảo có đến 132 đoạn. Tuy nhiên, ông Natalegawa khẳng định điều này đã thuộc về quá khứ.

Sự kiện ASEAN không ra được thông cáo chung sau cuộc họp cấp ngoại trưởng đã làm cho các thành viên khối này lúng túng. Trong quá khứ, tuy có bất đồng vói nhau, ví dụ như trường hợp đối với Miến Điện, trước tiến trình cải cách dân chủ, các nước ASEAN vẫn tìm được đồng thuận với nhau và vẫn ra được một thông cáo chung.

Theo giới phân tích, thất bại của ASEAN lần này chủ yếu là do áp lực của Bắc Kinh quá lớn đối với một số thành viên nghèo, ví dụ Cam Bốt, phụ thuộc vào Trung Quốc, đặc biệt là về kinh tế.

Ngoại trưởng Natalegawa khẳng định là ASEAN chỉ có thể đóng vai trò trung tâm trong khu vực nếu như có được sự gắn bó và đoàn kết. ASEAN đã được thử thách vào tuần trước và nhận thấy là khối này có một số khó khăn. Ông kết luận, do vậy, « Indonesia có sáng kiến chấn chỉnh lại ASEAN qua 36 giờ nỗ lực ngoại giao con thoi, công du, thảo luận qua điện thoại và giờ đây chúng tôi đạt được lập trường chung về hồ sơ Biển Đông ».