Trung Quốc sẽ cải cách hệ thống cải tạo lao động trong năm nay

Một dự luật sẽ được hoàn tất trong năm nay nhằm sửa đổi chính sách cải tạo lao động tại Trung Quốc. Trên đây là tuyên bố của tân Thủ tướng Lý Khắc Cường để trả lời câu hỏi của một phóng viên. Bốn thành phố lớn đã được chọn để thí nghiệm hình thức « đi tù không án » mới mẻ hơn.

Tù nhân tại một trại cải tạo lao động ở Tứ Xuyên. Ảnh chụp ngày 26/09/2012. Reuters

Trung Quốc sẽ cải cách chứ không bỏ hẳn biện pháp cải tạo lao động thi hành từ thời Mao Trạch Đông mà tính chất lạm dụng đang bị chỉ trích mạnh mẽ ngay trong báo chí nhà nước. Trả lời câu hỏi của một nữ phóng viên trong cuộc họp báo đầu tiên hôm nay 17/03/2013, tân Thủ tướng Lý Khắc Cường nói một cách ngắn gọn là « các cơ quan có liên hệ đang gấp rút soạn thảo một dự luật mới hoàn tất vào cuối năm nay ». Ông Lý Khắc Cường không cho biết chi tiết cụ thể.

Do Mao Trạch Đông ban hành từ thập niên 1950 , biện pháp cải tạo lao động nhằm trừng phạt những người bị xem là chống chế độ đã kéo dài hơn nửa thế kỷ. Chính sách này tạo ra nhiều oan khiên vì nạn nhân có thể bị giam từ vài tháng đến 4 năm theo lệnh của cảnh sát mà không qua một phiên xử nào dù là hình thức.

Theo bản báo cáo của Liên Hiệp Quốc năm 2009, khoảng 190.000 người Trung Hoa, 60.000 theo số liệu chính thức, bị cải tạo lao động . Những tù nhân không bản án này thực ra chỉ là những nhà bất đồng chính kiến hay thường khi là một nông dân khiếu kiện.

Tháng giêng năm nay, đài truyền hình Trung Quốc đưa tin sớm là sẽ dẹp chính sách lao cải trong năm 2013 nhưng sau đó bản tin bị rút bỏ. Tuy nhiên, tân Chủ tịch đảng Cộng sản Tập Cận Bình nhìn nhận là « vấn đề cấp bách ».

Hiện nay, bốn thành phố lớn tại Trung Quốc là Nam Kinh, Trịnh Châu, Thanh Đảo và Lan Châu đã được chọn làm thí điểm thay thế « lao cải » bằng biện pháp mới được đặt tên là « chỉnh giáo những thái độ bất hợp pháp ». Tân Hoa Xã loan tin này hồi tháng 2/2013 nhưng không giải thích giữa hai biện pháp có những khác biệt nào.

Cũng trong cuộc họp báo đầu tiên , tân Thủ tướng Trung Quốc cam kết sẽ « tiết giảm tệ nạn quan liêu, giới hạn tiêu xài của quan chức nhà nước từ công thự, mua công xa cho đến công tác phí khi đi ra nước ngoài ».

Về quan hệ với Hoa Kỳ, ông Lý Khắc Cường bác bỏ những lời chỉ trích từ Washington về nạn tin tặc khi trả lời một phóng viên ngoại quốc. Theo AFP, Thủ tướng Trung Quốc tuyên bố « cảm thấy bị nghi ngờ là thủ phạm » nhưng ngay sau đó ông dựa vào lập luận tự vệ cố hữu : « Trung Quốc cũng là nạn nhân, Trung Quốc không chủ trương, không ủng hộ…. »

Tổng thống Obama đã nêu đích danh Trung Quốc, cảnh báo hiện tượng tin tặc tấn công hệ thống máy vi tính của Mỹ và cam kết là sẽ « đối thoại cứng rắn » với Bắc Kinh.