Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ công du Đông Bắc Á

Hôm qua 12/08/2013, một lãnh đạo Thượng viện Mỹ khởi hành chuyến công du tới các nước Đông Bắc Á trong bối cảnh khu vực đang có nhiều căng thẳng.  

Thượng nghị sĩ Robert Menendez REUTERS

Ông Robert Menendez, chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, sẽ có các cuộc hội kiến với thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và tổng thống Hàn Quốc Parc Geun-Hye, cũng như các giới chức cao cấp Trung Quốc và Đài Loan. Đây là thông tin do văn phòng của chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ cung cấp.

Chuyến công du của chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Robert Menendez tại khu vực Đông Bắc Á rơi vào một thời điểm quan hệ giữa các quốc gia trong vùng có nhiều căng thẳng. Quan hệ Hàn Quốc và Nhật Bản đang ở vào thời điểm khó khăn, với những bất đồng liên quan đến các hệ quả lịch sử của thời kỳ Nhật Bản đô hộ Hàn Quốc, cũng như các tranh chấp xung quanh quần đảo Dokdo/ Takeshima, do Seoul quản lý, mà Tokyo đòi chủ quyền. Hiện tại Hoa Kỳ duy trì một lực lượng hơn 80.000 binh sĩ tại hai quốc gia đồng minh này.

Quan hệ Trung Quốc – Nhật Bản cũng căng thẳng, đặc biệt với các tranh chấp xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Từ một tháng nay, tuần duyên Trung Quốc hầu như ngày nào cũng xâm nhập vào lãnh hải quần đảo này. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe hứa sẽ có biện pháp cứng rắn trước các động thái ngày càng lấn tới của Bắc Kinh.

Trong quan hệ Mỹ - Nhật, còn tồn đọng vấn đề tái bố trí căn cứ không quân Futenma (Okinawa), theo thỏa thuận giữa hai nước năm 2006. Tuy nhiên kế hoạch di chuyển căn cứ này tới một vùng bờ biển cũng tại đảo này, bị nhiều phản đối trong công luận Nhật Bản. Bên cạnh đó là những lo ngại về kinh phí dành cho việc tái bố trí thủy quân lục chiến Hoa Kỳ sang Guam.

Trong quan hệ Hoa Kỳ với Đài Loan, đối tác thương mại thứ 9 của Mỹ, có bất đồng xung quanh vấn đề bán các chiến đấu cơ F-16 đời mới C/D để giúp cho đảo quốc san bằng khoảng cách tương quan lực lượng với Trung Quốc. Các nghị sĩ Hoa Kỳ, trong đó có chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Robert Menendez, thành viên đảng Dân chủ của tổng thống, ủng hộ việc bán máy bay. Trung tuần tháng 6/2013, Hạ viện Hoa Kỳ ra tu chính án yêu cầu tổng thống thực hiện hợp đồng bán 66 máy bay F-16 C/D cho Đài Bắc. Trong khi đó, chính quyền Obama vẫn không cho phép bán, vì lo ngại các phản ứng quyết liệt từ phía Trung Quốc.

Cho đến nay, những người đứng đầu chính quyền Mỹ rất ít khi công du Đài Loan, mà Washington không công nhận là một quốc gia, khiến Đài Bắc phải thông qua các nghị sĩ Hoa Kỳ để tác động đến chính sách của Washington.

Thượng nghị sĩ Robert Menendez là một trong 5 thượng nghị sĩ đồng bảo trợ cho nghị quyết 167, được Thượng viện thông qua ngày 31/07/2013, kêu gọi giải quyết hòa bình các tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông và Biển Hoa Đông, trong đó đặc biệt lên án thái độ gây hấn của Trung Quốc tại Biển Đông.

Chiến lược « xoay trục » hay tái cân bằng hướng sang Châu Á là chủ trương của tổng thống Mỹ, tuy nhiên một số nhà phân tích và ngoại giao cho rằng động lực của chiến lược này đã bị suy giảm trong nhiệm kỳ thứ hai của Barack Obama.