Cuba: Gia đình nhà ly khai Oswaldo Paya đòi điều tra về cái chết của ông

Nhà ly khai nổi tiếng Oswaldo Paya thiệt mạng trong một tai nạn xe hơi hôm chủ nhật 22/07/2012. Theo AFP, hôm nay 24/07, thân nhân của ông yêu cầu chính quyền Cuba mở “một cuộc điều tra minh bạch” để làm sáng tỏ nguyên nhân cái chết.

Nhà ly khai Oswaldo Paya trong cuộc trả lời phỏng vấn Reuters, tại La Habana, Cuba, 08/09/2010 REUTERS

Nhật báo El Nuevo Herald tại Miami (Hoa Kỳ) đăng tải tuyên bố của bà Rosa Maria Paya, con gái của nhà ly khai, theo đó, có các thông tin từ những người cùng đi với ông Paya cho thấy, vụ đâm xe kể trên không thể là một tai nạn, mà chắc hẳn có chủ mưu.

Phong trào Thiên Chúa giáo Tự do (MLC), do ông Paya sáng lập vào năm 1988, thúc giục nhà cầm quyền Cuba tiến hành điều tra, vì bối cảnh của tai nạn không rõ ràng và mọi giả thuyết đều cần được đưa ra xem xét.

Trả lời phỏng vấn AFP, ông Omar Lopez Montenegro - thành viên của tổ chức người Mỹ gốc Cuba chống chế độ Castro, có trụ sở tại Miami, Hoa Kỳ, khẳng định đây là “một tai nạn được sắp xếp”. Theo đối lập Cuba tại Miami, nhà ly khai Oswaldo Paya đã nhiều lần bị đụng xe, lần gần nhất là cách đây ba tuần, ở La Habana.

Ngược lại, Ủy ban nhân quyền và hòa giải dân tộc Cuba, một tổ chức đối lập bị cấm, nhưng được chính quyền "nhắm mắt làm ngơ", thì chấp nhận vụ xe đâm kể trên chỉ là một tai nạn. Trả lời AFP, chủ tịch Ủy ban này cho biết, các thông tín viên địa phương của Ủy ban đã đến tận nơi để xem xét hiện trường vụ tai nạn, theo đó, chiếc xe chở ông Paya đâm vào cây rất mạnh và không có dấu hiệu của bất cứ phương tiện giao thông nào khác.

Hiện tại, hai người châu Âu đi cùng bị thương nhẹ trong vụ xe đâm chưa lên tiếng.

Cuối ngày hôm qua, thi hài của nhà đối lập Oswaldo Paya đã được đưa tới La Habana, đám tang của ông được tổ chức vào hôm nay.

Về biến cố dẫn đến cái chết của nhà đối lập nổi tiếng, báo chí Cuba chỉ nhắc đến như “một tai nạn xe cộ đáng tiếc” khiến hai công dân Cuba tử vong, mà không hề nói đến các hoạt động chính trị của họ.

Từ Washington, tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama ca ngợi “cuộc đấu tranh bất bạo động vì tự do và các cải cách dân chủ” của nhà đối lập. Thông cáo của Nhà Trắng viết : “Tầm nhìn và sự dấn thân của Paya vì một tương lai tốt đẹp cho Cuba vẫn sẽ là nguồn cảm hứng cho chúng ta và chúng ta tin tưởng rằng tấm gương và vai trò lãnh đạo tinh thần của ông sẽ sống mãi”.

Nhà ly khai Oswaldo Paya qua đời ở tuổi 60, là một tín đồ Công giáo nhiệt thành. Ông đã dành cả cuộc đời để đấu tranh chống chế độ độc đoán tại Cuba.

Nhà đối lập Paya nổi tiếng với lời kêu gọi tôn trọng các quyền căn bản “Projet Varela” (mang tên linh mục - nhà triết học Cuba Félix Varela), tập hợp hơn 10.000 chữ ký tại Cuba. Cựu tổng thống Mỹ Carter đã ủng hộ sáng kiến này trong chuyến công du Cuba năm 2002. Tuy nhiên, lời kêu gọi chính quyền tôn trọng các quyền căn bản của công dân Cuba của nhà ly khai đã bị Fidel Castro bác bỏ, với việc tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý để phản đối, tập hợp hơn 8 triệu chữ ký, để đưa vào Hiến pháp điều khoản khẳng định tính chất không thể đảo ngược của chủ nghĩa xã hội tại Cuba.

Nhà dân chủ nổi tiếng Vaclav Havel, tổng thống Cộng hòa Séc vào thời điểm đó, khẳng định "Projet Varela" không chỉ là một cương lĩnh chính trị, mà còn là chìa khóa dẫn đến sự chuyển hóa xã hội một cách hòa bình và một cuộc sống mới mà tất cả mọi người Cuba đều hy vọng. Vaclav Havel đã đề nghị trao giải Nobel Hòa bình cho nhà ly khai. Năm 2002, ông Oswaldo Paya được Quốc hội châu Âu trao giải thưởng nhân quyền Sakharov.

Bất chấp các đe dọa từ phía chính quyền, Oswaldo Paya không bao giờ có ý định rời khỏi Cuba đi tỵ nạn, ông cũng là người thường xuyên lên án lệnh cấm vận của Hoa Kỳ đối với Cuba.