Hạt nhân : Đàm phán giữa Iran và phương Tây lại bế tắc

 Hãng thông tấn Pháp AFP hôm qua  06/04/2013 cho biết, đàm phán về hồ sơ hạt nhân Iran lại rơi vào bế tắc sau hai ngày thương thuyết căng thẳng tại Kazakhstan. Các bên tham gia cho rằng sự khác biệt quá lớn về lập trường là nguyên nhân của thất bại lần này.

Đàm phán về hồ sơ hạt nhân Iran tại Kazakhstan ngày 6/4/2013. REUTERS

Sau hai ngày đàm phán căng thẳng tại Almaty, thành phố lớn nhất của quốc gia Trung Á Kazakhstan, các bên tham gia đàm phán về hồ sơ hạt nhân Iran, gồm nhóm 5+1 (tức 5 quốc gia thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc là Anh, Nga, Pháp, Mỹ, Trung Quốc cộng thêm Đức) và Cộng hòa Hồi giáo Iran đã kết thúc mà không đạt được một thỏa thuận nào.

Trả lời các phóng viên, trưởng đoàn ngoại giao của phía các cường quốc hạt nhân và phía Iran cùng nhìn nhận là quan điểm lập trường của các bên rõ ràng là quá khác biệt. Theo như đánh giá của trưởng đoàn ngoại giao Anh quốc, “lập trường của Iran chưa hội đủ điều kiện cần thiết để tạo đột phá ngoại giao”.

AFP cho biết Iran muốn cộng đồng quốc tế công nhận chương trình làm giàu chất phóng xạ uranium của Iran. Đây cũng chính là điểm mấu chốt của vòng đàm phán. Các cường quốc hạt nhân muốn Iran nhượng bộ về điểm này, để đối lấy việc giảm nhẹ các lệnh trừng phạt nhắm vào quốc gia Hồi giáo này.

Xin nhắc lại, trong vòng đàm phán lần trước, cũng diễn ra tài cùng địa điểm vào tháng 2 năm nay, nhóm quốc gia 5+1 đã đề nghị Iran tạm ngưng chứ không phải là “dừng hẳn” các chương trình làm giàu chất uranium ở mức 20%. Đổi lại, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp quốc sẽ giảm nhẹ một số lệnh trừng phạt trong lãnh vực buôn bán vàng và lãnh vực hóa dầu, đang làm tê liệt nền kinh tế quốc gia Hồi giáo này.

Tuy nhiên, những đề xuất chi tiết từ phía Iran đã không thuyết phục được nhóm 5+1. Teheran lập luận rằng mục tiêu của chương trình làm giàu chất uranium ở mức 20% được sử dụng cho dân sự, chủ yếu để chế các thanh nhiên liệu cho lò phản ứng hạt nhân nhằm sản xuất chất hóa xạ isotopes trong điều trị ung thư. Theo quan điểm của trưởng đoàn đàm phán Iran, ông Jalili, “quyền làm giàu chất uranium là một quyền không thể tước bỏ được của người dân Iran, dù là ở 5% hay là 20%”

Thế nhưng, các cường quốc hạt nhân và Israel nghi ngờ là quốc gia Hồi giáo này đang tìm cách sản xuất vũ khí nguyên tử bằng chất uranium làm giàu dưới vỏ bọc chương trình hạt nhân dân sự. Các cường quốc còn yêu cầu Teheran đóng cửa trung tâm làm giàu chất uranium Fordo. Bởi lẽ đây là địa điểm duy nhất của quốc gia này có thể tránh được các trận oanh kích.