Vụ Mỹ do thám Châu Âu đe dọa đàm phán tự do mậu dịch song phương

Vốn đã bị chậm trễ do khủng hoảng ngân sách Mỹ, các cuộc đàm phán giữa Liên Hiệp Châu Âu với Hoa Kỳ về hiệp định tự do mậu dịch một lần nữa lại bị đe dọa do những chấn động từ những tiết lộ về việc tình báo Mỹ nghe lén điện thoại ở Châu Âu.

Bà Viviane Reding, Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu. Ảnh chụp ngày 29/09/2010 REUTERS

Phó chủ tịch Ủy ban Châu Âu Vivianne Reding, đang viếng thăm Washington, đã đưa ra lời cảnh báo như trên hôm qua, 29/10/2013, vào lúc quan hệ giữa hai bờ Đại Tây Dương lại trải qua sóng gió, sau những tiết lộ mới về việc Cơ quan an ninh Quốc gia Hoa Kỳ NSA thu thập hàng chục triệu dữ liệu điện thoại ở Pháp và Tây Ban Nha, cũng như nghe lén điện thoại của Thủ tướng Đức Angela Merkel.

Đối với bà Reding, "các nước bạn và các nước đối tác không nên do thám lẫn nhau. Các đối tác Mỹ phải cấp tốc hành động để khôi phục sự tin cậy giữa hai bên". Trong bối cảnh hiện nay, theo Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, vấn đề bảo vệ các dữ liệu cá nhân, hơn bao giờ hết, sẽ là vấn đề gây cản trở đàm phán giữa Liên Hiệp Châu Âu với Hoa Kỳ về hiệp định tự do mậu dịch.

Theo bà Reding, cần phải tách biệt vấn đề này ra, để bảo vệ tốt hơn các dữ liệu cá nhân của những công dân Châu Âu sử dụng các dịch vụ của Mỹ như công cụ tìm kiếm Google hay các mạng xã hội Facebook, Twitter.

Về phần mình, Washington cũng đã cố gắng tách các cuộc đàm phán hiệp định tự do mậu dịch khỏi các cuộc thảo luận vụ tai tiếng Mỹ do thám Châu Âu, mà hiện nay giống như một đám cháy đang bùng lên dữ dội, nhất là sau tiết lộ về vụ nghe lén điện thoại của Thủ tướng Merkel.

Đây không phải là lần đầu tiên đàm phán thương mại Châu Âu-Hoa Kỳ, nhằm tạo ra một trong những vùng tự do mậu dịch lớn nhất thế giới, gặp trắc trở do chuyện Mỹ do thám Châu Âu. Vào trước mùa hè vừa qua, Pháp đã dọa sẽ tạm ngưng đàm phán mậu dịch sau khi báo chí tiết lộ là cơ quan NSA đã do thám các văn phòng của Liên Hiệp Châu Âu ở Washington và Liên Hiệp Quốc.

Trước đó, vòng đàm phán thứ hai, trên nguyên tắc được mở ra vào tháng 10 ở Washington, đã bị đình hoãn vô thời hạn, do chính quyền Mỹ phải đóng cửa một phần, hậu quả của khủng hoảng ngân sách. Liên Hiệp Châu Âu và Hoa Kỳ bảo đảm là đàm phán sẽ được mở lại trong nay mai, nhưng chưa chính thức ấn định ngày giờ.

Vòng đàm phán thứ nhất tại Washington, kết thúc vào giữa tháng Bảy, đã được cả hai bên cho là đạt kết quả tốt, tuy rằng giữa hai bờ Đại Tây Dương còn nhiều bất đồng, đặc biệt trên hồ sơ nông nghiệp.

Đối với Hoa Kỳ, nông nghiệp là lĩnh vực then chốt, vào lúc mà thị phần nông sản Mỹ ở Châu Âu đã giảm từ 15% xuống 7%. Còn Liên Hiệp Châu Âu cũng đang tìm cách tăng xuất khẩu các sản phẩm chế biến từ sữa và thịt vào thị trường Hoa Kỳ, mà hiện nay còn bị lệnh cấm vận rất nghiêm ngặt của Mỹ.

Theo lịch trình dự kiến, trong thời hạn khoảng hai năm, các nhà thương thuyết Mỹ và Châu Âu sẽ đạt được một hiệp định tự do mậu dịch, cứ hai tháng sẽ họp một lần. Nhưng do những chậm trễ nói trên, chắc chắn là hai bên sẽ khó mà kết thúc đàm phán theo đúng lịch trình.