Đàm phàn hạt nhân Iran : Ngoại trưởng Mỹ và Châu Âu khẩn cấp tới Genève

Hôm nay, 08/11/2013, theo AFP, Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry bỏ dở chuyến công du Cận Đông để tham dự hội nghị về chương trình hạt nhân Iran tại Genève. Ngoại trưởng ba nước Châu Âu Pháp, Anh và Đức cũng khẩn cấp tới Genève để cùng ngoại trưởng Mỹ tham gia giai đoạn then chốt của các đàm phán. Các bên hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận lịch sử về chương trình hạt nhân Iran sau nhiều năm bế tắc.

Đàm phán hạt nhân giữa Iran và nhóm 5+1 (ISNA)

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry quyết định gián đoạn chuyến công du Cận Đông, rời Tel Aviv vào sáng nay, để tới Genève, theo lời mời của bà Catherine Asthon, lãnh đạo ngoại giao Châu Âu, chủ trì các đàm phán của nhóm 5+1 (bao gồm Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Nga và Trung Quốc) về Iran. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo, Ngoại trưởng John Kerry có cuộc gặp quan trọng với đại diện của Liên hiệp Châu Âu và Ngoại trưởng Iran Zarif bên lề các thương thuyết giữa Iran và các cường quốc thuộc nhóm 5+1. 

Theo các nhà đàm phán, trọng tâm « các đàm phán hết sức phức tạp này » là việc Iran nhân nhượng một số điểm trong chương trình hạt nhân để đổi lấy việc quốc tế giảm bớt các trừng phạt. 

Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius cho biết một trong các vấn đề mấu chốt là Iran phải xác định rõ lập trường về « việc xây dựng lò phản ứng nước nặng Arak », có thể sản xuất được plutonium phục vụ cho mục tiêu quân sự. Vấn đề Iran sử dụng như thế nào lượng uranium làm giàu ở mức 20% là một trọng tâm của các đàm phán. 

Trong thời gian gần đây, Teheran liên tục nhắc lại rằng Iran có quyền làm giàu Iran trong nước, và đây là « lằn ranh đỏ » bất khả xâm phạm. Tuy nhiên Iran cũng không loại trừ khả năng điều chỉnh quan điểm trong lĩnh vực này. Iran hiện tại sử dụng 19.000 máy ly tâm phục vụ cho việc làm giàu nhiên liệu uranium. 

Việc Iran đang tiến dần tới một thỏa thuận với các cường quốc về chương trình hạt nhân khiến Israel hết sức giận dữ. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhấn mạnh với Ngoại trưởng Mỹ là thỏa thuận đang được đàm phán tại Genève là « một thỏa thuận rất tồi », khi mà Iran không bị buộc phải dỡ bỏ dù chỉ là một máy ly tâm. Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố, nếu thỏa thuận này được thông qua, Israel sẽ không bị ràng buộc và Tel Aviv sẽ làm mọi cách để tự vệ. 

Trong vòng tám năm nay, kể từ khi Phương Tây và Iran đàm phán về chương trình hạt nhân của Teheran, các thương lượng giữa hai bên thường xuyên rơi vào bế tắc. Lập trường của Teheran thay đổi rõ nét, kể từ khi Tổng thống Rohani đắc cử, vào tháng 6/2013.