Châu Âu lên án Nga gây áp lực với Ukraina

Vào tuần trước Ukraina đột ngột ra thông báo đình chỉ việc thông qua thỏa thuận liên kết chính trị và thương mại với Liên Hiệp Châu Âu, dự kiến sẽ được ký trong Hội nghị Thượng đỉnh Liên Âu – Ukraina tại Vilnius, Latvia, trong hai ngày 28 và 29/112013. Hôm qua, 25/11, lãnh đạo Liên Hiệp Châu Âu ra thông cáo lên án Nga gây áp lực, cản trở Ukraina.

Biểu tình tại Kiev đòi Ukraina ký thỏa thuận với Liên Hiệp Châu Âu, ngày 25/11/2013 REUTERS/Gleb Garanich

Hai ngày trước Hội nghị Thượng đỉnh với Ukraina, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu José Manuel Barroso và Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Herman Van Rompuy ra thông cáo chung với lời lẽ cứng rắn khác thường. Trong thông cáo có đoạn : « Liên Hiệp Châu Âu không ép buộc Ukraina hay bất cứ đối tác nào phải chọn giữa Liên Hiệp Châu Âu và một đối tác khu vực khác. (…) Trên thực tế, chúng tôi rất bất đồng với lập trường và hành xử của Nga trong vụ việc này ».

Nhóm 28 nước nhắc lại rằng, từ nhiều tháng nay, Matxcơva tiến hành một chiến dịch răn đe nhắm vào Ukraina, dọa sẽ ngưng cung cấp khí đốt cho Kiev và siết chặt các điều kiện trao đổi thương mại để giữ nước Cộng hòa thuộc Liên Xô cũ trong vòng ảnh hưởng. Theo một số nguồn tin ngoại giao từ Matxcơva, Kiev và Bruxelles, Tổng thống Nga Vladimir Putin còn đe dọa chấm dứt ủng hộ Tổng thống Ukraina về mặt chính trị. Ngược lại, rất có thể Matxcơva cũng đã hứa hẹn sẽ dành cho Ukraina khí đốt với giá rẻ, nếu Kiev không tham gia Hiệp ước liên kết với Châu Âu.

Thông cáo của Bruxelles được đưa ra trong bối cảnh, vào Chủ nhật 24/11, hàng chục nghìn người Ukraina xuống đường biểu tình phản đối quyết định kể trên của Kiev. Hôm qua, biểu tình tiếp tục với khoảng 4.000 người tham gia. Nhà đối lập, cựu Thủ tướng Ukraina Timochenko tuyên bố tuyệt thực không thời hạn từ ngày hôm qua để tỏ tình đoàn kết với những người biểu tình.

Trong một phát biểu được truyền hình, Tổng thống Ukraina Ianoukovitch cố gắng làm dịu tình hình khi tuyên bố việc hoãn lại các đàm phán về Hiệp ước liên kết với Châu Âu là khó khăn, nhưng là điều không thể tránh khỏi. Tổng thống Ianoukovitch ngầm nhắc đến việc các chuẩn mực do Châu Âu đề ra là khắc nghiệt so với một nền kinh tế mỏng manh như Ukraina. Tuy nhiên, nguyên thủ Ukraina cũng cam kết sẽ xây dựng một « xã hội tương tích với tiêu chuẩn Châu Âu ».

Hôm nay, lần đầu tiên Ukraina thừa nhận áp lực của Nga trong vấn đề ký kết hiệp ước liên kết với Liên Âu. Tuyên bố với báo giới tại Kiev, Thủ tướng Ukraina Mykola Azarov khẳng định quyết định hoãn đàm phán với Châu Âu về hiệp ước nói trên là do ảnh hưởng của Nga. Theo ông Azarov, Tổng thống Nga Putin đã nói Matxcơva sẵn sàng xem xét mọi vấn đề với Liên Âu và Ukraina, nhưng « các vị hãy hoãn lại việc ký kết thỏa thuận ». Lập trường của Matxcơva là sau khi Nga và Ukraina đạt thỏa thuận, thì Kiev có thể ký kết hiệp định với Liên Hiệp Châu Âu.