Kinh tế suy giảm nghiêm trọng : Thách thức cho tân Tổng thống Ukraina

Hôm nay, 07/06/2014, ông Petro Porochenko nhậm chức Tổng thống. Theo giới chuyên gia, tân Tổng thống Ukraina đứng trước thách thức phải lèo lái một đất nước, vừa thoát khỏi nguy cơ phá sản nhờ trợ giúp ào ạt của Phương Tây, nhưng kinh tế nước này đang suy giảm ngày càng mạnh. Đặc biệt tình hình trở nên trầm trọng hơn với cuộc nổi dậy vũ trang tại miền Đông, thủ phủ của nền công nghiệp quốc gia.

Trong khi nền kinh tế suy giảm nghiêm trọng, Ukraina vẫn phải chi các khoản tiền lớn cho các chiến dịch quân sự tại miền Đông. REUTERS/Yannis Behrakis

Kinh tế gia của ngân hàng đầu tư Ukraina Dragon Capital, bà Olena Bilan, nhận định : « Tình hình hiện nay là khó khăn, cho dù không tồi tệ bằng năm 2008-2009. (…) Thu nhập của mọi người giảm xuống trông thấy. Hiện tại, dân chúng còn sẵn sàng chịu khổ, nhưng với thời gian mức độ nhẫn nhịn sẽ giảm xuống ».

Ba tháng rưỡi sau khi Tổng thống Viktor Ianoukovitch bị lật đổ, nguy cơ vỡ nợ phần nào đã được giải quyết. Chương trình cứu trợ của Phương Tây, với 27 tỷ đô la, đã thành hình ; Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF đã rót cho Kiev một khoản 3,2 tỷ đô la đầu tháng 5. Liên Hiệp Châu Âu sẵn sàng tổ chức vào đầu tháng 7, một « cuộc họp phối hợp », trước một « hội thảo quốc tế » của các nhà tài trợ vào cuối năm.

Kết quả là, hryvnia (đồng tiền quốc gia của Ukraina) – trước đó bị mất đến 1/3 giá trị trong khoảng thời gian từ tháng 12/2013 đến tháng 4/2014 - đã ổn định trở lại và dự trữ ngoại tệ, thấp đến mức nguy hiểm, đã tăng lên. Theo Thủ tướng Arseni Iatseniouk, Ukraina đã vượt qua 100 ngày nguy hiểm, và đã kháng cự lại được nguy cơ vỡ nợ, « toàn bộ các khoản chi phí xã hội, tiền lương, tiền hưu trí đã được thanh toán ».

Tuy nhiên, tình hình hiện tại còn rất nghiêm trọng. Sản lượng công nghiệp giảm 6% so với năm trước. Lạm phát có thể tăng 10% trong những tháng tới. Giá hàng nhập khẩu tăng vọt, đặc biệt là xăng dầu, sẽ càng làm cho giá cả đắt đỏ lên. Trong khi đó, chính quyền buộc phải chấp nhận các giải pháp khắc khổ do IMF quy định, như tăng giá khí đốt hay đình lại việc tăng lương hưu.

Tình hình chủ yếu phụ thuộc vào diễn biến tại miền Đông

Hôm qua, 06/06, Thủ tướng Arseni Iatseniouk, người mà tân Tổng thống có ý định giữ lại ở vị trí này, khẳng định : « Tất cả sẽ phụ thuộc vào diễn biến tại miền Đông ». Theo các chuyên gia, miền Đông Ukraina chiếm ¼ lượng hàng xuất khẩu của Ukraina. Vùng Donbass, với các mỏ than và nhà máy luyện kim, cho dù bị suy thoái nghiêm trọng, vẫn chiếm 20% GDP toàn quốc. Tuy nhiên, khu vực này đang ngày càng thoát khỏi tầm kiểm soát của Kiev.

Chính quyền Kiev, một mặt không thu được tiền thuế từ Donbass (22 triệu euro trong tháng 5), mặt khác, đang phải chi rất nhiều tiền cho chiến dịch quân sự hiện nay tại miền Đông, đã kéo gần 2 tháng, với khoản 400 triệu euro bổ sung vừa được giải ngân.