Ukraina tố phe ly khai nổ súng, Nga tập trận bất thường ở biên giới

Hôm nay, 21/06/2014, chính quyền Kiev lên án lực lượng ly khai thân Nga tại miền Đông nổ súng vào đêm qua, rạng sáng nay, ít giờ sau khi lệnh ngừng bắn đơn phương có hiệu lực. Tổng thống Nga đặt quân đội tại miền Trung trong « tình trạng báo động », tăng cường an ninh tại vùng biên giới và tổ chức tập trận bất thường.

Lực lượng ly khai thân Nga tấn công vào các trạm canh gác tại Donetsk - REUTERS /Shamil Zhumatov

Lệnh ngừng bắn của chính quyền Ukraina có hiệu lực vào lúc 22 giờ, giờ địa phương (tức 19 giờ GMT), tuy nhiên chỉ vài giờ sau, theo biên phòng Ukraina, ba binh sĩ quân chính phủ đã bị thương do trúng đạn súng cối, nhắm vào một trong các trạm gác tại vùng Donetsk. Quân nổi dậy tổ chức thêm một đợt tấn công bằng súng hạng nhẹ, nhưng bị lực lượng biên phòng đẩy bật. 

Theo Tổng thống Ukraina Petro Porochenko, quân đội nước này cam kết không tiến hành bất cứ một chiến dịch quân sự nào trong vòng một tuần, thời gian để phe nổi dậy hạ vũ khí. Trên thực tế, lệnh ngừng bắn của chính quyền Ukraina không được quân nổi dậy miền Đông công nhận. Ban lãnh đạo nước Cộng hòa tự phong Lugansk khẳng định, không hạ vũ khí chừng nào quân đội không rút khỏi miền Đông. 

Matxcơva không tin vào lệnh ngừng bắn của Kiev. Phủ Tổng thống Nga nhận định « một phân tích đầu tiên cho thấy, bất hạnh thay, đây không phải là lời hứa hẹn hòa bình và thương lượng, mà là một tối hậu thư nhắm vào những người nổi dậy để buộc họ phải hạ vũ khí ». Điện Kremlin lên án Kiev ra quyết định đơn phương, không đếm xỉa đến phe ly khai. 

Cùng lúc đó, Nga thông báo về một sự cố xảy ra tại vùng biên giới với Ukraina, một trái đạn lạc làm một nhân viên thuế quan Nga bị thương. Kiev phủ nhận thông tin này. 

Sau khi Tổng thống Nga Putin ra lệnh tập trận bất thường từ ngày 21 đến ngày 28/06, các lực lượng Nga tại miền Trung được đặt trong tình trạng báo động. Khoảng thời gian này trùng khớp với giai đoạn một tuần ngưng bắn đơn phương của chính quyền Kiev. Theo Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga, Valeri Gerasimov, hơn 65.000 binh sĩ, hơn 180 máy bay, khoảng 60 trực thăng và 5.500 phương tiện quân sự khác tham gia vào chiến dịch này. 

Trước các phản ứng của Nga và lực lượng ly khai, Tổng thống Hoa Kỳ và người tương nhiệm Pháp cảnh báo « các trừng phạt mới nhắm vào Nga », nếu xung đột Ukraina không xuống thang, theo thông báo của Phủ Tổng thống Pháp. 

Nhìn từ Kiev, chương trình 14 điểm của Tổng thống Ukraina, đi kèm với lệnh ngừng bắn, đề cập đến một loạt các vấn đề căn bản, là chìa khóa để tháo gỡ cuộc khủng hoảng hiện nay, như phân quyền cho các địa phương, chấn hưng kinh tế, ân xá một phần… Tổng thống Porochenko đã thảo luận với các đại diện chính trị, xã hội và kinh tế của miền Đông.

Một số nhà chính trị thuộc đảng Các vùng thân Nga của cựu Tổng thống Ianoukovitch, cũng đồng tình với các đề nghị của tân Tổng thống. Tuy nhiên, theo một số nhà quan sát, không đối thoại với lực lượng ly khai, vốn cự tuyệt với mọi yêu cầu hạ vũ khí của chính quyền Kiev, kế hoạch lập lại hòa bình của Tổng thống Petro Porochenko có vẻ như rất khó thực thi.