« Mắt lé » có lợi cho nghề vẽ

Thông thường nhiều người cho rằng cặp mắt của các họa sĩ có khả năng cảm nhận tốt hơn với người thường, đặc biệt là cảm nhận về không gian ba chiều. Tuy nhiên, những kết quả nghiên cứu mới đây của khoa thần kinh học về hệ thị giác đã cho thấy một điều đáng ngạc nhiên, khác với cách nghĩ thông thường.

Theo nghiên cứu của nhà thần kinh học thị giác Margaret Livingstone, làm giảng dạy và nghiên cứu tại Havard Medical School, những người mà hệ thị giác hai mắt (vision binoculaire) bị yếu hay hỏng lại có khả năng đặc biệt trong việc chuyển các hình ảnh của thế giới ba chiều của chúng ta thành không gian hai chiều trong các tác phẩm hội họa của họ. Sự yếu kém trong năng lực phối hợp giữa hai mắt so với những người bình thường lại mang lại lợi thế cho các họa sĩ.

Ngược lại, các kết quả của nghiên cứu kể trên, được công bố vào tháng 2 năm nay trên tờ Psychological Science, cho thấy những người thuộc nhóm nghệ sĩ khó khăn hơn trong việc cảm nhận không gian ba chiều, như những người bình thường.

Nghiên cứu này được thực hiện trên 403 sinh viên trường họa và 190 người theo học các ngành khác. Khi đeo kính 3D, những người có hệ thị giác tốt đều cả hai mắt thường có thể cảm nhận được tính chất nổi của những vật được quan sát theo yêu cầu, còn những người mà hệ nhìn hai mắt bị ảnh hưởng (tức là những người mắc khuyết tật về mắt, như : mắt lé, mắt hiếng,…) gặp nhiều khó khăn hơn trong việc thực hiện bài tập này.

Song song với nghiên cứu ở các sinh viên, tiến sĩ Livingstone cũng thực hiện một nghiên cứu khác đối với 121 họa sĩ danh tiếng và 127 nghị sĩ Hoa Kỳ. Kết quả cho thấy những người trong nhóm họa sĩ thường gặp khuyết tật về mắt.

Giải thích về điều này, họa sĩ Bevil Conway, đồng tác giả của nghiên cứu kể trên, giảng dậy ngành thần kinh học tại Wellsley College (Massachusetts), cho biết trải nghiệm riêng của bản thân với tư cách là một người không có khả năng phối hợp được hai mắt như một người bình thường. Nhưng chính là nhờ việc không có được khả năng này mà ông lại gặp thuận lợi trong việc cảm nhận được hình dáng của các vật thể, mối quan hệ giữa chúng trong không gian với con mắt lành lặn còn lại, và nhờ thế ông có thể chuyển được những quan sát này lên trên giấy rất dễ dàng ».

Tuy nhiên, không phải tất cả các họa sĩ giỏi đều có mắt lác, hay mắt hiếng, … Yếu tố này không chắc đã bảo đảm thành công cho họ. Vả lại nhiều người bị hiếng hay lác lại không hề có khả năng vẽ. Tiến sĩ và họa sĩ Conway nói vui : không phải cứ làm mất một mắt đi là tự nhiên bạn có thể trở thành họa sĩ.

Tuy nhiên, ông bổ sung, dù bạn là người có cặp mắt bình thường, bạn vẫn có thể thực nghiệm về tác động của cái nhìn một mắt đối với cảm nhận hội họa ở bạn.

Chỉ cần bạn nhắm một mắt lại và dùng mắt kia quan sát liên tục một bức tranh, … bạn sẽ hiểu ra vì sao.

Theo "The New York Times" do Le Figaro 1/7/2011 tuyển chọn