Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu lên năng suất lúa mì

Được thu hoạch mỗi năm trên tổng diện tích hơn 220 triệu hectare ( trong khi diện tích trồng lúa chỉ chiếm 160 triệu hectare), lúa mì là nông phẩm được trồng nhiều nhất trên thế giới. Nhưng loại ngũ cốc này chỉ thích hợp với khí hậu ôn đới và hiện tượng khí quyển Trái đất nóng lên có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của cây lúa mì, làm giảm số hạt trên mỗi bông lúa và/hoặc làm giảm kích thước của các hạt này.

Thu hoạch lúa mì ở Nga. AFP/RIA NOVOSTIAuteurIgor Zarembo

Trên đây là lời cảnh báo của một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Nature Climate Change số ra ngày 29/01/2012. Các tác giả công trình nghiên cứu lưu ý rằng, những tác hại của biến đổi khí hậu lên lúa mì đã không được đánh giá đúng mức và như vậy, tình trạng khí hậu Trái đất nóng lên được dự báo trong những thập niên tới càng đáng quan ngại.

Ở nhiệt độ từ 30°C trở lên, sức nóng có thể làm tổn hại các lá cây lúa mì và làm xáo trộn sự quang hợp của cây, đẩy nhanh tiến trình lão hóa của lúa mì.

Cho dù sử dụng các giống lúa mì thích ứng, những dao động bất thường của nhiệt độ có thể ảnh hưởng đáng kể đến năng suất lúa mì. Theo kết quả mô phỏng được thực hiện gần đây tại Úc, với cùng một lượng mưa, những nhiệt độ cao hơn 2°C so với nhiệt độ trung bình có thể khiến năng suất lúa mì yếu hơn gấp hai lần do với những năm mà nhiệt độ thấp hơn 2°C so với nhiệt độ trung bình.

Nhà khoa học David Lobell của Đại học Stanford, Mỹ và các đồng nghiệp của ông đã nghiên cứu tình hình tại một trong những sản xuất lúa mì lớn nhất thế giới, đó là đồng bằng sông Hằng ở miền Bắc Ấn Độ.

Với kết quả quan sát vùng này bằng vệ tinh trong 9 năm và nhờ mô phỏng qua máy vi tính, họ nhận định rằng với mức tăng nhiệt độ 2°C, thời gian mà lúa mì có thể tăng trưởng nhờ quang hợp sẽ bị giảm đi trung bình 9 ngày. Hậu quả là năng suất trung bình của lúa mì vùng đồng bằng sông Hằng sẽ giảm đi 20%. Kết quả này cho thấy tác động của biến đổi khí hậu lên sản xuất lúa mì nặng nề hơn là kết quả những mô phỏng trước đây.

Theo công trình nghiên cứu nói trên, từ năm 1980 đến nay, nhiệt độ tăng đã khiến năng suất lúa mì trên toàn cầu đã giảm 5,5%, tức là 35 triệu tấn, tương đương với sản lượng lúa mì của Pháp.

Như ta đã biết, cộng đồng quốc tế đã đề ra mục tiêu là giới hạn ở mức +2°C mức tăng nhiệt độ trung bình của Trái đất từ đây đến cuối thế kỷ 21 so với thời kỳ tiền công nghiệp hóa. Nhưng do các nước trên thế giới không nỗ lực thêm để giảm bớt khí thải gây hiệu ứng lồng kính, cho nên nhiệt kế của hành tinh chúng ta chắc là sẽ tăng thêm 3,5°C, chứ không thể đạt mục tiêu nói trên.

Như vậy, càng có nguy cơ là năng suất lúa mì trên thế giới trong những năm tới sẽ giảm mạnh, trong khi dân số toàn cầu thì lại gia tăng đều đặn.