Biện pháp tập trung tư tưởng giúp trẻ thư thái hơn

Ếch là một nhân vật khá quen thuộc với chúng ta trong các câu chuyện cổ tích, các bài ca ở nhiều miền đất khác nhau. « Chú ếch là chú ếch con, có hai là hai mắt tròn, … » cũng lại có thể là một trợ thủ giúp trẻ em tập trung hơn, bình tĩnh hơn và phát triển được tốt hơn khả năng sáng tạo của chúng.

Hình ảnh trên trang bìa cuốn sách « Yên bình và tập trung như ếch » do bà Eline Snel biên soạn.

Phương pháp tập trung tư tưởng (mindfulness) để giúp trẻ em chú ý hơn của nhà trị liệu người Hà Lan Eline Snel, lấy con ếch làm chỗ dựa. Các kỹ thuật cụ thể của phương pháp này được bà Eline Snel trình bày trong cuốn « Yên bình và tập trung như ếch » (Calm et attentif comme une grenouille) (Nxb Les Arènes), được tác giả trực tiếp giới thiệu tại Paris ngày 28/03/2012 vừa qua. Nhân dịp sách ra mắt ở thủ đô nước Pháp, Le Monde (số ra ngày 1 & 2 tháng Tư) có bài giới thiệu « Chú tâm giúp trẻ bình yên ».

Phương pháp của nhà trị liệu Hà Lan đã được áp dụng tại bệnh viện nhi khoa Sainte-Anne (Paris) từ năm 2004 để chăm sóc các em nhỏ mắc chứng lo âu sợ hãi và bị suy nhược tinh thần. Bài tập đầu tiên là bắt chước các chú ếch: căng bụng ra và hóp bụng lại, cảm nhận những gì diễn ra xung quanh nhưng không nhúc nhích.

Nội dung chủ yếu của phương pháp này được nhà tâm thần học Christophe André giải thích trong lời tựa của cuốn sách : « Mắt nhắm lại, ngưng hoạt động để tập trung vào cái đang diễn ra bên trong mình, hơi thở của mình, các cảm giác của cơ thể, dòng ý nghĩ miên man, âm thanh, mùi vị… xung quanh mình ». Theo nhà tâm thần học, đây là một phương pháp rõ ràng, có tính hệ thống và không có gì là tôn giáo cả. Tất cả sự chú ý được tập trung vào các cảm nhận không lời của cơ thể và của các giác quan.

Vào năm 2008, nhà trị liệu Eline Snel đã khởi động một chương trình đào tạo về phương pháp tập trung tư tưởng tại năm trường học Hà Lan, với thời lượng 8 tuần, mỗi tuần một tiết học 30 phút, và mỗi ngày 10 phút thực hành. Sau 8 tuần đào tạo, các học sinh tiếp tục thực hành phương pháp này trong suốt cả năm học. Chính phủ Hà Lan đã tài trợ cho các giáo viên theo học phương pháp này cho đến tháng 1/2012, thì chương trình phải ngưng lại vì khủng hoảng kinh tế. Tổng cộng, đã có 1.500 em nhỏ bậc phổ thông cơ sở được học phương pháp này. Phương pháp tập trung tư tưởng hiện đang dần dần được áp dụng tại Pháp.

Câu hỏi đặt ra là phương pháp này liệu có quá khó đối với trẻ em không ? Nếu như một số bác sĩ tỏ ra nghi ngờ, thì nhà trị liệu Eline Snel cho biết, trên thực tế, trạng thái tập trung tư tưởng hay quán chiếu không có gì xa lạ với trẻ nhỏ. Khác với rất nhiều người trưởng thành, các em nhỏ vốn thường sống trọn với những gì đang làm, trong ăn uống và trong khi chơi.

Bà Eline Snel kể lại câu chuyện về cô con gái mình, khi mới hai tuổi. Đã có lần cô bé hỏi mẹ « Làm thế nào mà con ngủ được, khi người con thì muốn ngủ, còn đầu con thì không muốn ? ». Từ đó, nhà trị liệu bắt đầu nghĩ tới ếch, là con vật với cái bụng thở phập phồng, dường như lúc nào cũng ý thức rõ về những gì diễn ra bên trong và bên ngoài cơ thể. Tập trung tư tưởng chính là ý thức được những gì đang diễn ra trong thời khắc hiện tại.

Áp dụng phương pháp này, các em nhỏ cảm thấy tự tin hơn, ngủ tốt hơn và thân thiện với nhau hơn. Các giáo viên phụ trách các học sinh này cũng nói họ cảm thấy lớp học yên tĩnh hơn, tập trung hơn và tinh thần được cởi mở hơn.

Nhìn chung, không chỉ phương pháp chú tâm toàn vẹn như con ếch, nhiều phương pháp giúp trẻ được bình an khác, như thư giãn, yoga… ngày càng được các giáo viên phổ thông chú ý. Theo bác sĩ nhi khoa Pierre Larbey, khả năng tập trung của thanh thiếu niên ngày nay ngày càng bị yếu đi, chúng thường bị chia trí trong nhiều hoạt động cùng một lúc, và điều này để lại hậu quả là, không gian cho sự sáng tạo bị thu hẹp.

Michèle Desrues, bác sĩ nhi khoa và cũng là thầy dậy yoga lưu ý, để áp dụng các kỹ thuật liên quan đến hơi thở cần chú ý đến sự phát triển tâm sinh lý ở trẻ nhỏ, vì trước 9, 10 tuổi việc điều phối hơi thở đối với các em không phải là chuyện dễ. Bên cạnh đó, cũng cần cẩn trọng trước các lệch lạc.

Sau khi đã biên soạn các kỹ thuật tập trung tư tưởng cho trẻ nhỏ từ 5 đến 12 tuổi, nhà trị liệu Hà Lan Eline Snel đang xây dựng một phương pháp thích hợp cho lứa tuổi thiếu niên, dự kiến sẽ ra mắt vào mùa hè này.

Các bài liên quan

Những lợi ích của tập thiền dưới ánh sáng của khoa học về bộ não (phỏng vấn thiền sư Thích Thông Triệt, soạn giả cuốn « Thiền dưới ánh sáng khoa học » - 2010)

Tác dụng dưỡng sinh của môn Thái cực quyền