Bản chất mối đe dọa Bắc Triều Tiên thay đổi “triệt để” do hợp tác quân sự với Nga

Trong thập niên tới, bản chất các mối đe dọa từ Bắc Triều Tiên có thể sẽ thay đổi “một cách triệt để” do sự hợp tác quân sự “chưa từng có” giữa Bình Nhưỡng và Matxcơva. Hàn Quốc và Hoa Kỳ đã không lường đến sự hợp tác mang tính “cơ hội” này và buộc phải điều chỉnh chiến lược đối phó.

Ảnh do chính phủ Bắc Triều Tiên cung cấp: Cuộc tập trận của pháo binh tại địa điểm được giữ bí mật ở Bắc Triều Tiên ngày 09/03/2023. © AP - KCNA

Sự hợp tác được tăng cường giữa Bắc Triều Tiên và Nga là “một yếu tố mới” phải đặc biệt chú ý. Tại một diễn đàn do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tổ chức ngày 18/01/2024 ở Washington, ông Pranay Vaddi, giám đốc phụ trách kiểm soát vũ khí và không phổ biến vũ khí hạt nhân của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, thừa nhận “trong những cuộc thảo luận năm ngoái với các đồng minh và đối tác thân cận với Hàn Quốc về sức răn đe mở rộng, chúng tôi đã không căn cứ vào kiểu hợp tác đang diễn ra này. Chúng tôi chỉ dựa vào những tiến bộ quân sự mà Bắc Triều Tiên đạt được”.

Đổi tên lửa lấy công nghệ

Theo hãng tin Hàn Quốc Yonhap, ông Pranay Vaddi khẳng định là “chủ ý” nhấn mạnh đến “sự hợp tác quân sự chưa từng có”, vì Hoa Kỳ và đồng minh “chưa bao giờ thấy điều này xảy ra trước đây”. Bình Nhưỡng chuyển vũ khí cho Matxcơva để quân đội Nga có thể sử dụng “trong cuộc chiến chống Ukraina, chủ yếu là những hệ thống tên lửa để tấn công thường dân Ukraina”. Còn theo Hàn Quốc, Bắc Triều Tiên đã cung cấp cho Nga khoảng 1 triệu đạn pháo để sử dụng trên chiến trường Ukraina.

Trước đó, ông John Kirby, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, khẳng định tên lửa mà Bình Nhưỡng cung cấp cho Matxcơva đã được sử dụng trong những đợt tấn công ồ ạt cuối năm 2023 và trong ngày đầu năm 2024 : “Ngày 30/12/2023, một trong số các tên lửa đạn đạo được các lực lượng Nga bắn sang Ukraina là của Bắc Triều Tiên (rơi xuống một cánh đồng ở Zaporijjia). Và ngày 02/01/2024, Nga đã phóng nhiều tên lửa đạn đạo sang Ukraina, trong cả vụ không kích đêm. Những tên lửa này có tầm bắn 900 km”.

Miêu tả này phù hợp với tên lửa tầm ngắn KN23 của Bắc Triều Tiên, tương tự như tên lửa Iskander của Nga. Ngay sau đó, ông Mikhailo Podolyak, cố vấn tổng thống Ukraina, xác nhận trên mạng X thông tin của Washington rằng “lần đầu tiên”, Nga “tấn công lãnh thổ Ukraina bằng tên lửa do Bắc Triều Tiên cung cấp”.

Ngày 22/01, nhật báo Anh The Guardian đăng nhiều hình ảnh được tình báo Anh chụp từ vệ tinh mùa thu 2023 cho thấy ba tầu của Nga - Maia, Angara và Maria - đang nhận những container tại một cảng của Bắc Triều Tiên, được cho là chứa tên lửa và đạn dược. Cả ba tầu này đều bị chính phủ Mỹ trừng phạt năm 2022 do có liên hệ với công ty hàng hải của bộ Quốc Phòng Nga Oboronlogistika. Công ty này bị cáo buộc liên quan đến việc “Nga chiếm đóng bất hợp pháp vùng Crimée từ năm 2014, cũng như liên quan đến nhiều công ty hàng hải tư nhân Nga vận chuyển vũ khí và các trang thiết bị quân sự cho chính phủ Nga”. Theo nhật báo Anh, những tài liệu này đã được gửi đến Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc để thuyết phục các chuyên gia mở điều tra về việc Bắc Triều Tiên vi phạm trừng phạt quốc tế.

Đổi lại những lô vũ khí này, Bắc Triều Tiên được Nga tư vấn về kỹ thuật phát triển vệ tinh. Ngày 23/11/2023, Bình Nhưỡng đã đưa vệ tinh do thám Malligyon-1 lên quỹ đạo thành công. Seoul cho rằng đằng sau thành công này có bàn tay của Nga. Theo bản tóm tắt của dân biểu Yoo Sang Bum về báo cáo của tình báo Hàn Quốc trước Quốc Hội, “sau cuộc họp thượng đỉnh” giữa tổng thống Putin và lãnh đạo Kim Jong Un vào tháng 09/2023 tại Vladivostok, “Bắc Triều Tiên đã trao cho Matxcơva kế hoạch và dữ liệu liên quan đến hai lần phóng thử vệ tinh đầu tiên (vào tháng 05 và 08). Phía Nga đã phân tích những dữ liệu đó và thông báo lại cho Bình Nhưỡng”. Lãnh đạo Kim Jong Un đã chứng kiến vụ phóng vệ tinh và đích thân nghiên cứu những bức ảnh chụp các căn cứ quân sự chính của Mỹ trên đảo Guam, ở Thái Bình Dương.

Khi đi thăm một nhà máy quốc phòng, được truyền thông Bắc Triều Tiên đưa tin ngày 05/01, ông Kim Jong Un ra lệnh tăng tốc sản xuất vũ khí. Điều này làm dấy lên lo ngại Bình Nhưỡng sẽ giao vũ khí lâu dài cho Nga để được hỗ trợ về công nghệ, theo phát biểu của ông John Kirby : “Đổi lại với việc cung cấp vũ khí, chúng tôi cho rằng Bình Nhưỡng tìm sự hỗ trợ quân sự của Nga, bao gồm cả về chiến đấu cơ, tên lửa địa đối không, xe bọc thép, vật tư thiết bị phục vụ quá trình sản xuất tên lửa đạn đạo, thiết bị chiến tranh và những công nghệ tối tân khác”.

Hoàn thiện vũ khí nguyên tử

Matxcơva và Bình Nhưỡng thể hiện việc thắt chặt hợp tác nhân chuyến công du Nga của ngoại trưởng Bắc Triều Tiên Choe Son Hui. Ngay sau khi bà về nước, bộ Ngoại Giao Bắc Triều Tiên ra thông báo tổng thống Nga Putin đã nhận lời thăm Bình Nhưỡng trong thời gian sớm nhất. Trong suốt thời gian cầm quyền, ông Putin chỉ đến Bắc Triều Tiên một lần, cách đây gần 24 năm, khi ông mới được bầu làm tổng thống Nga năm 2000.

Một số nhà quan sát, được Yonhap trích dẫn, cho rằng nếu Nga chuyển giao vũ khí và công nghệ cho Bắc Triều Tiên, việc này có thể sẽ tác động đáng kể đến không gian an ninh trên bán đảo Triều Tiên và cả ngoài khu vực. Ngoài những tên lửa đạn đạo liên lục địa, tên lửa hành trình chạy bằng nhiên liệu lỏng hoặc rắn, điều khiến cộng đồng quốc tế lo ngại là chương trình vũ khí hạt nhân, được đưa vào Hiến Pháp vào mùa thu 2023.

Ngày 19/01, Bình Nhưỡng thông báo đã thử một “tầu ngầm không người lái trang bị đầu đạn hạt nhân”, mang tên là Haeil (Thủy triều). Theo trang Franceinfo, khó có thể kiểm chứng điều đó bởi vì thông tin do truyền thông Bắc Triều Tiên cung cấp, nhưng điều chắc chắn là từ nhiều năm nay, Bình Nhưỡng khẩn trương phát triển loại vũ khí này. Giới chuyên gia đều nhận định là quốc gia khép kín nhất thế giới có khả năng làm và không ngại đầu tư. Mục tiêu này dần dần trở nên thực tế hơn nhờ quan hệ ngoại giao với Matxcơva được cải thiện và dường như Nga đã giúp tăng tốc thiết kế drone ngầm này.

Chuyên gia Tilman Ruff, thành viên Hội đồng vật lý quốc tế phòng chống chiến tranh hạt nhân, giải thích với một kênh thông tin Ấn Độ : “Nga là nước duy nhất có loại vũ khí giống với loại đang được phát triển (ở Bắc Triều Tiên). Họ gọi là Poseidon. Đó là một hệ thống sử dụng năng lượng nguyên tử và như vậy có hai mối nguy hiểm, vì vừa có động cơ nguyên tử và một đầu đạn hạt nhân. Dù gì thì Bắc Triều Tiên muốn bắt chước mô hình Nga và với sự hỗ trợ của Nga thì hoàn toàn có thể làm được. Nếu như drone ngầm này hiện chưa sẵn sàng, tôi nghĩ là chỉ cần thêm 1 hoặc 2 năm nữa”.

Bán đảo Triều Tiên "bên bờ vực thẳm" ? 

Bắc Triều Tiên không còn coi miền Nam là đồng bào. Hàn Quốc giờ trở thành kẻ thù số 1 của chế độ Bình Nhưỡng. Mỗi lần thử vũ khí thành công, Kim Jong Un lại càng gia tăng đe dọa. Tổng thống Hàn Quốc cũng không chịu lép vế. Ví dụ khi Bắc Triều Tiên bắn 192 quả đạn pháo tới gần đường ranh giới trên biển, Hàn Quốc đáp trả 400 quả.

Đối với ông Yan Moo Jin, chủ tịch Đại học Nghiên cứu Bắc Triều Tiên ở Seoul, khi trả lời thông tín viên RFI Nicolas Rocca, đây là dấu hiệu nguy hiểm : “Cá nhân tôi thấy rằng cách tiếp cận dùng vũ lực chống vũ lực đã biến các cuộc tập trận mang tính phòng thủ thành kiểu hoang dã. Tình hình trên bán đảo Triều Tiên rất nghiêm trọng và nguy hiểm, đến mức mà chúng tôi đang ở bên bờ vực thẳm”.

Ông Pranay Vaddi, giám đốc phụ trách kiểm soát vũ khí và không phổ biến vũ khí hạt nhân của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, thừa nhận “nguy cơ tình hình xấu đi nhanh chóng, biến thành một cuộc xung đột quy ước, thậm chí là xung đột dựa trên vũ khí hủy diệt hàng loạt, là rất cao”. Do đó, Hoa Kỳ phải “tập trung” nỗ lực để xác định những việc cần làm nhằm xoa dịu căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên. Mỹ, Hàn Quốc và các đồng minh “phải phối hợp chặt chẽ để bảo đảm có những biện pháp làm giảm nguy cơ, ngăn mọi kiểu khủng hoảng hoặc bất đồng chính trị biến thành một cuộc xung đột”.