Indonesia bầu Quốc hội mới trong bối cảnh chuẩn bị bầu Tổng thống

Ngày mai 09/04/2014, Indonesia tổ chức bầu cử Quốc hội. Cuộc bỏ phiếu này có tầm quan trọng đặc biệt, bởi vì trong ba tháng tới, cử tri nước này sẽ đi bỏ phiếu bầu Tổng thống, và ứng viên của phe đối lập, Thống đốc Jakarta, có nhiều khả năng trở thành nguyên thủ Indonesia, theo các cuộc thăm dò dư luận.

Thống đốc Jakarta và là ứng cử viên tổng thống, ông Joko Widodo và những người ủng hộ tại Jakarta ngày 16/03/2014. REUTERS/Beawiharta

Theo luật pháp Indonesia, quốc gia Hồi giáo đông dân nhất hành tinh (250 triệu người),  chỉ những đảng có được hơn 20% số ghế trong tổng số 560 dân biểu tại Quốc hội, hoặc thu được hơn 25% số phiếu bầu, thì mới có quyền giới thiệu người ra ứng cử Tổng thống.

Đảng Dân chủ tranh đấu Indonesia, đảng đối lập chính, gần như chắc chắn đạt được tỉ lệ ghế cần thiết để có thể đề cử Thống đốc Jakarta, ông Joko Widodo làm ứng viên Tổng thống trong cuộc bầu cử sẽ được tổ chức vào ngày 09/07. Ngược lại, đảng Dân chủ của Tổng thống Susilo Bambang Yudhoyono, với nhiều vụ tai tiếng, có thể sẽ bị thua nặng trong cuộc bầu cử lập pháp. Đây là cuộc bầu cử nghị viện lần thứ tư, kể từ năm 1998, thời điểm chế độ Suharto sụp đổ.

Cho đến nay, tại Indonesia, rất hiếm đảng phái nào có thể đạt được tới 20% số ghế tại Quốc hội, do vậy các đảng buộc phải liên minh với nhau, thì mới có đủ số phiếu để cử người ra ứng cử Tổng thống. Trong khi đó, đảng Dân chủ tranh đấu Indonesia của phe đối lập có thể thắng lớn nhờ vào uy tín của ứng viên Joko Widodo, tuy là Thống đốc, nhưng có phong cách giản dị, thường xuyên đến thăm các khu dân nghèo, đoạn tuyệt với kiểu cách lãnh đạo dùng quân đội trấn áp và giới tài phiệt chi phối chính trị như dưới thời Suharto.

Kể từ khi được bầu làm Thống đốc Jakarta, năm 2012, ông Widodo đã đóng vai trò như người tranh đấu bảo vệ dân nghèo và những người lao động thấp cổ bé họng, chống lại tầng lớp tinh hoa tham nhũng. Theo ông Andi Gani Nena Wea, lãnh đạo Tổng công đoàn KSPSI Indonesia, thì Widodo « là hiện thân cho thế hệ lãnh đạo mới tại Indonesia ».

Một số người tỏ ra nghi ngờ về khả năng lãnh đạo đất nước của một người mới được bầu làm Thống đốc thủ đô Jakarta từ hơn một năm nay, và ông Widodo lại không cho biết rõ những tham vọng của ông đối với Indonesia trong lĩnh vực kinh tế và xã hội.

Giáo sư Jeffrey Winters, thuộc Northwestern University (tiểu bang Illinois, phía bắc Hoa Kỳ) nhận định : Đứng về mặt biểu tượng, việc bầu ông Widodo làm Tổng thống thể hiện sự đoạn tuyệt với quá khứ, nhưng giáo sư Winters tỏ ra bi quan về thực chất của sự đoạn tuyệt này.

Đối thủ của ông Widodo là ứng viên Prabowo Subianto, nguyên là sĩ quan cao cấp trong lực lượng đặc nhiệm và là người đã từng bị tố cáo vi phạm nhân quyền. Nhưng ứng viên này ít có triển vọng.

Tân Tổng thống Indonesia sẽ phải đối mặt với những thách thức to lớn như tăng trưởng chậm, tham nhũng triền miên và bạo động tôn giáo.

Trong cuộc vận động tranh cử lập pháp, các đảng phái ít đề cập đến những thách thức nêu trên, mà tập trung đề cao cá nhân các ứng viên, tố cáo các hành động nghi ngờ của các đảng phái như mua chuộc cử tri bằng cách phát tiền, các bữa ăn, tặng quà.

Có thể tạm chia 12 đảng phái ra tranh cử nghị viện thành hai phe : Một bên là phe dân tộc chủ nghĩa thế tục, trong đó có đảng Dân chủ tranh đấu Indonesia và đảng Dân chủ, bên kia là các đảng Hồi giáo.

Theo giới quan sát, năm đảng Hồi giáo, từ ôn hòa đến cực đoan, sẽ thu được ít phiếu bầu nhất trong cuộc bầu cử ngày 09/04/2014. Kết quả các cuộc thăm dò dư luận mới nhất cho thấy là đảng Dân chủ tranh đấu Indonesia sẽ về đầu, bỏ xa các đảng khác. Đảng này dường như chắc chắn thu được hơn 25% số phiếu và có thể còn cao hơn nhiều.

Đảng Golkar, trước đây là tổ chức chính trị của ông Suharto có thể về nhì, tính theo số ghế dân biểu tại Quốc hội, đứng trước đảng Gerinda của ứng viên Tổng thống Prabowo Subianto và đảng Dân chủ của Tổng thống mãn nhiệm Yudhoyono.

Trong cuộc bầu cử ngày mai, 09/04, khoảng 186 triệu cử tri được kêu gọi đi bỏ phiếu, lựa chọn ra các đại diện của mình trong số 230 ngàn ứng viên quốc hội và 17 ngàn ứng viên đại diện cấp địa phương. Kết quả cuộc bầu cử lập pháp sẽ được công bố vào đầu tháng Năm.