Nga huy động lực lượng dự bị, một bước ngoặt trong cuộc chiến tranh Ukraina

Việc tổng thống Nga Vladimir Putin thông báo lệnh “động viên một phần” lực lượng dự bị, cùng với việc tổ chức trưng cầu dân ý ở các vùng do Nga kiểm soát ở Ukraina được coi là một bước ngoặt, hay nói đúng là một bước leo thang, trong cuộc chiến tranh xâm lược Ukraina bắt đầu từ ngày 24/02/2022.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu phát biểu trên truyền hình tại Matxcơva, Nga ngày 21/09/2022. AP

Nhiều nhà quan sát cho rằng Matxcơva đã đánh giá quá thấp khả năng kháng cự của quân Ukraina, có tinh thần chiến đấu rất cao và được phương Tây trang bị vũ khí rất tối tân. Việc tổng thống Putin nay phải huy động quân dự bị cho thấy là quân đội Nga đã không thể tiếp tục trụ lại ở Ukraina với một lực lượng đang bị quân Ukraina phản công dữ dội trên nhiều mặt trận, đã để mất nhiều vùng đất. 

Để tăng viện cho lực lượng đang bị rất nhiều thiệt hại nhân mạng, trong thời gian qua chính quyền Matxcơva đã cố tuyển mộ thêm quân tình nguyện, hứa hẹn những mức lương rất cao, thậm chí chiêu dụ cả các tù nhân với lời hứa trả tự do sớm. Nhưng dường như tốc độ tuyển tân binh không theo kịp với diễn tiến quá nhanh chóng trên chiến trường Ukraina. 

Cho tới nay, Matxcơva chưa dùng đến cụm từ “tổng động viên” là vì đối với họ, về mặt chính thức, nước Nga không có chiến tranh với Ukraina, mà chỉ đang tiến hành một “chiến dịch quân sự đặc biệt”  để “phi quân sự hóa” nước láng giềng Ukraina và dẹp bỏ chế độ “phát xít” ở Kiev. Tổng thống Putin hôm nay chỉ mới ra lệnh “động viên một phần” dân Nga trong độ tuổi chiến đấu. Nhưng “động viên một phần” có nghĩa là chính quyền chỉ có thể huy động lực lượng dự bị, tức là những người tình nguyện đăng lính (tổng cộng khoảng 2 triệu quân), chứ không thể huy động cả lính nghĩa vụ quân sự. Hiện nay, thanh niên Nga trong độ tuổi từ 18 đến 27 vẫn phải đi nghĩa vụ quân sự trong một năm.

Để dọn đường cho tổng thống Putin huy động quân dự bị mà không cần ra lệnh “tổng động viên”, Viện Duma (Hạ Viện Nga) vừa thông qua một số điểm sửa đổi trong Bộ Luật Hình sự, dự trù án tù từ 10 đến 15 năm đối với những ai không trình diện khi nhận được lệnh động viên. Luật mới cũng dự trù những án tù nặng nề hơn đối với những quân nhân nào (dù là lính chính quy hay lính nghĩa vụ) đầu hàng kẻ thù, bất tuân thượng lệnh, đào ngũ, hoặc có hành động cướp phá.

Theo chuyên gia về Nga Carole Grimaud-Potter, được tờ Le Figaro trích dẫn hôm nay, lần cuối cùng mà Matxcơva có những biện pháp cứng rắn như vậy đối với binh lính đó là trong thời gian Thế chiến Thứ hai, dưới thời Stalin.

Nhưng để cho lệnh động viên “hấp dẫn” hơn, sắc lệnh vừa được tổng thống Putin ký ban hành có ghi rõ là lính được động viên cho chiến trường Ukraina sẽ cùng quy chế và có mức lương như lính chính quy.

Tổng thống Putin hôm nay cho biết lệnh “động viên một phần” được ban hành chính là nhằm hỗ trợ cho các cuộc trưng cầu dân ý ở các vùng Luhansk, Donetsk, Kherson và Zaporijia, từ ngày 23 đến 29/07. 

Việc tổ chức trưng cầu dân ý để sát nhập một số vùng lãnh thổ Ukraina vào Nga cũng là một bước ngoặt đáng lo ngại trong cuộc chiến Ukraina, bởi vì điện Kremlin có thể lấy cớ là quân Ukraina “tấn công” các vùng lãnh thổ của Nga để chính thức tuyên chiến với Ukraina. Mặt khác, mọi mối đe dọa tấn công trên bộ đối với các lãnh thổ đó sẽ bị xem là mối đe dọa đối với sự tồn tại của nước Nga, và trong trường hợp này Matxcơva sẽ có toàn quyền sử dụng vũ khí hạt nhân đối với Ukraina và đối với cả phương Tây, những nước đang yểm trợ Kiev về quân sự và tài chính. Tổng thống Putin hôm nay đã gián tiếp đe dọa như vậy khi tuyên bố “sẽ sử dụng mọi phương tiện có trong tay” để bảo vệ đất nước và nhân dân Nga.