Công du Israel, tổng thống Mỹ hy vọng ấn định giới hạn cuộc chiến tranh tại Gaza

Hôm nay 18/10/2023, tổng thống Mỹ Joe Biden tới Israel trong chuyến thăm chớp nhoáng được đánh giá là nhiều rủi ro nhất trong nhiệm kỳ của ông, giữa lúc Israel và Hamas, phong trào Hồi giáo Palestine, đang trước bờ vực bùng nổ chiến tranh trên quy mô lớn, với những hệ lụy không thể lường trước được.

Tổng thống Mỹ Joe Biden gặp thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong chuyến công du chớp nhoáng tại Tel Aviv, Israel, ngày 18/10/2023. REUTERS - EVELYN HOCKSTEIN

Tổng thống Mỹ Joe Biden, 80 tuổi, tới Israel giữa lúc nước đồng minh này đang trong cuộc chiến không khoan nhượng với Hamas, phong trào Hồi Giáo Palestine. Là lãnh đạo đầu tiên trên thế giới lên tiếng ủng hộ hoàn toàn Israel ngay sau khi nước này bị Hamas tấn công hôm 07/10, lần này, ông Joe Biden quyết định công du Israel với nhiều mục đích.

Hiển nhiên mục tiêu trước hết là để bày tỏ tình đoàn kết với đồng minh tin cậy nhất của Mỹ ở Trung Đông, khẳng định sự hậu thuẫn không lay chuyển của Washington dành cho Israel sau vụ tấn công khủng bố chưa từng có của Hamas, đồng thời tổng thống Mỹ cũng phải tìm kiếm một giải pháp nhân đạo cho cuộc khủng hoảng tại Gaza. Đây cũng là đòi hỏi của cộng đồng quốc tế và trong nội bộ chính trường Mỹ những ngày gần đấy. Trước thảm cảnh nhân đạo đã và đang diễn ra với người Palestine và có nguy cơ trầm trọng thêm nếu Israel mở cuộc tấn công trên bộ của vào dải Gaza, Washington đang nỗ lực gây áp lực với Israel để mở hành lang viện trợ nhân đạo, bảo vệ thường dân.

Ngoại trưởng Anthony Blinken cuối tuần qua đã đôn đáo khắp các nước trong khu vực. Từ thứ Hai 16/10, ông Blinken ở Tel Aviv, tiếp xúc với các lãnh đạo hàng đầu của Israel, dự cuộc họp nội các chiến tranh suốt đêm 16/10. Dường như ngoại trưởng Mỹ đã đạt được một số cam kết của chính quyền Israel về vấn đề nhân đạo đối với thường dân Palestine tại dải Gaza

Một mục tiêu khác không kém phần quan trọng là làm sao ngăn chặn các lực lượng ủng hộ Hamas mở mặt trận mới, làm tăng thêm nguy cơ chiến tranh lan rộng trong vùng. Một hồ sơ nữa mà tổng thống Mỹ không thể quên được, đó là số phận của các con tin, đặc biệt là con tin Mỹ, đang trong tay Hamas. Với từng đấy vấn đề gai góc, dư luận báo chí ghi nhận tầm quan trọng của chuyến công du, nhưng cũng rất hoài nghi về cơ may thành công của tổng thống Joe Biden.

Nhưng chuyến công du của tổng thống Mỹ đã khởi đầu với những dấu hiệu xấu. Vụ tấn công vào bệnh viện ở thành phố Gaza làm hàng trăm người chết, dù hai bên Israel và Palestine đổ trách nhiệm cho nhau, đã làm chuyến đi của ông Biden trở nên phức tạp. Jordani đã thông báo hủy cuộc gặp thượng đỉnh  giữa tổng thống Mỹ với các lãnh đạo Ai Cập và Palestine dự kiến tại Amman.

Chuyến đi của Joe Biden sẽ là một cuộc trắc nghiệm về ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực, đặc biệt là sức mạnh răn đe của cường quốc quân sự hàng đầu thế giới chống lại Hezbollah thân Iran, và do đó chống lại Teheran. Tổng thống Mỹ, vốn tự hào về kinh nghiệm ngoại giao lâu năm, cũng muốn Ai Cập ít nhất mở cửa một phần biên giới để cho dân thường Palestine vào. Cuối cùng, tổng thống Joe Biden sẽ chỉ có thể thảo luận với Israel trong hoàn cảnh không hề muốn cuộc xung đột lan rộng đến mức Washington phải can thiệp quân sự. Những biện pháp như điều hai tàu sân bay áp gần khu vực, sẵn sàng huy động 2.000 quân can thiệp... chỉ là nhằm trấn an đồng minh, răn đe Iran. 

Vốn là nước đang hậu thuẫn chủ chốt cho Ukraina, đồng thời vẫn muốn duy trì các nguồn lực chiến lược để đối đầu với Trung Quốc, Hoa Kỳ vào thời điểm hiện nay không hề muốn bị lôi kéo vào một cuộc xung đột ở Trung Đông.

Alon Lien, một cựu quan chức bộ Ngoại Giao Israel, được nhật báo Les Echos trích dẫn, lý giải : « Cường quốc lớn nhất thế giới khuyến khích chúng tôi hành động một cách hợp lý và không phát động chiến tranh theo cảm xúc để giữ uy tín quốc tế ». Vấn đề còn lại là các lãnh đạo Israel có đủ lý trí để giữ được cái đầu lạnh sau những tội ác kinh hoàng do Hamas gây ra và người dân Israel đang đòi hỏi lực lượng này phải bị trừng phạt.