Pháp vắng mặt trong lễ tưởng niệm 20 năm vụ thảm sát diệt chủng ở Rwanda

Hôm nay 07/04/2014, Rwanda, một quốc gia nói tiếng Pháp tại Phi Châu, tưởng niệm 20 năm vụ thảm sát 800.000 người Tutsi mà thủ phạm là sắc tộc Hutu. Nhiều nguyên thủ quốc gia và đại diện ngoại giao quốc tế tham dự buổi lễ tại thủ đô Kigali nhưng không có đại diện Pháp.

Lễ kỷ niệm 20 năm xảy ra nạn diệt chủng 1994, tại Kigali ngày 7/4/2014. REUTERS/Noor Khamis

Paris đã quyết định không cử bộ trưởng tư pháp Christiane Toubira sang Rwanda tham dự buổi lễ ghi dấu 20 năm vụ diệt chủng kinh khiếp của thập niên 1990.

Khoảng 800 ngàn người Tutsi đã bị sắc tộc Hutu chém giết không phân biệt đàn bà trẻ con từ tháng 4 đến tháng 7 năm 1994 cho đến khi phong trào võ trang Tutsi do tổng thống Rwanda hiện nay lãnh đạo chiếm được thủ đô ngày 04/07/1994 mới kết thúc.

Căng thẳng giửa Paris và Kigali xảy ra sau khi Tổng thống Paul Kagame, trả lời phỏng vấn tuần báo Jeune Afrique, lên án Pháp và Bỉ, hai nước thực dân cũ đã đóng « vai trò trực tiếp » và còn tham gia « hành động ».

Chiều Chủ nhật (6/4, 2014), chính phủ Pháp quyết định cử đại sứ tại Kigali, ông Michel Flesch, tham dự buổi lễ. Nhưng sáng nay, ngày khai mạc, tình hình lại đổi khác. Vì từ đêm hôm qua, bộ ngoại giao Rwanda gọi điện báo cho đại sứ Pháp là đã rút lại thư mời. Đại sứ Pháp cũng không được mời đặt vòng hoa ở đài tưởng niệm.

Trên lễ đài danh dự chỉ có cựu Ngoại trưởng Pháp Bernard Kouchner tham dự nhưng với tư cách cá nhân. Cách đây vài tiếng, ngoại trưởng Rwanda bà Louise Mushikiwabo tuyên bố : "Chúng tôi có bạn ở bên Pháp, họ đến đây và chúng tôi chào đón họ ». Nói cách khác, Rwanda không xem bất kỳ nhân vật nào trong chính phủ Pháp hiện nay là bạn.

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki Moon nhìn nhận vụ thảm sát ở Rwanda là một vết nhơ của Liên Hiệp Quốc. Vào thời điểm dầu sôi lửa bỏng, Liên Hiệp Quốc vội vàn rút đi phần lớn binh sĩ trong lực lượng 2500 Mũ xanh.

Tại Pháp, liên minh đảng Xanh bảo vệ môi sinh, vừa rút ra khỏi nội các, yêu cầu chính phủ đương nhiệm giải mật hồ sơ Rwanda để xem trách nhiệm của Pháp như thế nào. Trong khi đó thì một số nhân vật trong đảng truyền thống UMP và đảng Xã Hội khi lên tiếng đều khẳng định Pháp đã làm hết bổn phận « nhân đạo » trong chiến dịch Turquoise - Lam Ngọc.

Trong bài diễn văn hôm nay, tổng thống Rwanda, Paul Kagame, một lần nữa chỉ trích Pháp « muốn làm thay đổi sự thật ». Ông nói quân Pháp chỉ thực sự can thiệp bảo vệ người Tutsi vào tháng 6 tức là hai tháng sau khi thảm sát diễn ra.