Covid-19: Cơ hội và chiêu trò của mafia Ý

Các gia tộc Mafia ở Ý dường như đang tận dụng dịch bệnh Covid-19 và tình trạng kinh tế suy thoái để trục lợi, tương tự như họ đã làm trong các cuộc khủng hoảng trước đây. Chính quyền Ý đang cảnh giác trước các “chiêu trò” của mafia trong các hoạt động hỗ trợ xã hội, cho vay nặng lãi, đầu tư vào các lĩnh vực mới.

(Ảnh minh họa) – Nhiều băng đảng mafia lợi dụng hoàn cảnh khó khăn của các doanh nghiệp để cho vay nặng lãi hoặc phân phát thực phẩm cho dân để đổi lấy sự phục tùng. © REUTERS/Ciro De Luca

Hồi năm 1980, động đất ở Napoli và vùng Campania cướp đi sinh mạng của gần 2.700 người đã cho mafia Camorra cơ hội tham gia công tác tái thiết vùng này. Đến năm 2009, cựu giám đốc Cơ quan Liên Hiệp Quốc về phòng chống ma túy và tội phạm, Antonio Maria Costa, khẳng định có những bằng chứng cho thấy tiền của các tổ chức tội phạm là nguồn đầu tư duy nhất bằng tiền mặt, mà các ngân hàng Ý sử dụng trong cuộc khủng hoảng kinh tế. Một thập kỷ sau, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 tàn phá đất nước Ý, trong một diễn đàn trên nhật báo La Repubblica, nhà báo Roberto Saviano mới đây báo động cuộc khủng hoảng y tế có thể mang lại “cơ hội sinh lời” cho các băng đảng mafia.

Hồi đầu tháng 4, cảnh sát Ý đã thu giữ nửa triệu euro tiền mặt được giấu trong một chiếc xe của những người có liên quan đến tổ chức mafia Ndrangheta. Bình luận với đài France 24, chuyên gia về các tổ chức tội phạm lớn, Fabrice Rizzoli, cũng là tác giả cuốn sách “Mafia từ A đến Z” nhận định : “Thường thì người ta thu giữ rất nhiều ma túy, nhưng hiếm khi thu giữ được nhiều tiền, số tiền ở bên ngoài và đang được chuyển ngược trở về Ý bị thu giữ lại càng ít. Điều này có nghĩa là các gia tộc mafia đang tìm cách tài trợ cho người dân”.

Dùng sự hào phóng đổi lấy lòng trung thành

Trước tình cảnh nạn nghèo đói gia tăng, chính quyền Ý đã tuyên bố phân phát 400 triệu euro tem phiếu thực phẩm cho những người gặp khó khăn. Theo Nghiệp đoàn nông nghiệp Ý Coldiretti, những đề nghị cứu trợ lương thực mà các hiệp hội như Caritas và Ngân hàng thực phẩm nhận được đã tăng 30% trong tháng 3. Vì điều kiện y tế, nhiều thành viên băng đảng mafia đang chịu án tù nay chỉ bị quản thúc tại gia và quay trở về các vùng mà họ kiểm soát. Trong bối cảnh này, chính quyền và các phương tiện truyền thông lưu ý là từ tháng 3, các băng đảng mafia bắt đầu phân phát giỏ thực phẩm cho những gia đình gặp khó khăn tài chính.

Theo tác giả cuốn sách “Mafia, từ A đến Z”, đây có thể được coi là một chiến lược “chiêu mộ” thành viên cho các băng đảng. Các ông trùm mafia cũng dùng lòng hào phóng để đổi lấy lòng trung thành hoặc sự phục dịch : những người được cứu trợ phải nhận cất giấu vũ khí cho mafia, che giấu những kẻ đang phải chạy trốn, các doanh nghiệp được trợ giúp bị gây sức ép để tuyển người thân của mafia hay nhập hàng của gia tộc mafia, chứ không mua sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh khác của băng đảng này …

Số liệu thống kê bộ Nội Vụ Ý công bố vào cuối tháng 4 cho thấy tỉ lệ tội phạm đã giảm 66% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, các khoản vay nặng lãi lại tăng 9,1%. Giống như trong cuộc khủng hoảng năm 2009, đợt phong tỏa Covid-19 khiến các doanh nghiệp nhỏ có nguy cơ phá sản.

Ngày 01/05/2020, bà Clotilde Champeyrache, giảng viên Đại học Paris 8 của Pháp, chuyên gia về mafia và tác giả cuốn sách "Mặt ẩn giấu của nền kinh tế", cho đài France 24 biết : "Trong hoàn cảnh hiện nay, các ngân hàng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vay rất ít, nên sau đó các công ty này chuyển sang một hệ thống cho vay khác. Mafia cho họ vay “tiền tươi” nhưng đó là “tiền bẩn”.

Chuyên gia này cũng cho biết thêm là thường thì vay nặng lãi là rất khó hoàn trả, nhưng hiện nay, trong khủng hoảng Covid-19, lãi suất ở mức được coi là “chấp nhận được” thúc đẩy nhiều doanh nghiệp vay tiền của các ông trùm để rồi lệ thuộc vào băng đảng mafia.

Theo Amedeo Scaramella, thuộc tổ chức San Giuseppe Moscato, chuyên đấu tranh chống lại hoạt động cho vay nặng lãi của mafia, thì sau khi cho vay, các băng đảng sẽ giăng bẫy để tăng lãi, có khi lên tới 300%.