Chặn phi cơ dân sự, bắt đối lập: Chính quyền Belarus gửi một tín hiệu mạnh đến Liên Âu

Việc chính quyền Belarus điều chiến đấu cơ buộc phi cơ dân sự châu Âu, trên đường từ Hy Lạp sang Litva, hôm 23/05/2021, phải hạ cánh khẩn cấp, với kết quả là một nhà đối lập Belarus bị bắt giữ ngay tại phi trường, là một tín hiệu mạnh gửi đến Liên Hiệp Châu Âu.

Belarus thách thức Liên Hiệp Châu Âu khi ép máy bay của hãng hàng không Ryanair hạ cánh để bắt một hành khách trên chuyến bay. Đó là nhà đối lập R. Protassevitch. AP

Truyền thông Nhà nước Belarus đồng loạt khẳng định việc chiến đấu cơ MiG-29 chặn chuyến bay FR4978 từ Athenes đến Vilnius là do « báo động có bom », và đây là một phản ứng bình thường, « phù hợp với các chuẩn mực » quốc tế. Theo truyền thông Belarus, « cơ quan điều khiển không lưu phải có trách nhiệm đề nghị phi hành đoàn hạ cánh xuống sân bay gần nhất vào thời điểm nhận được thông tin báo động, và cụ thể sân bay gần nhất trong trường hợp này là Minsk ».

Báo chí Nhà nước Belarus bác bỏ việc buộc máy bay hạ cánh có mục tiêu bắt giữ nhà đối lập Roman Protassevitch, người có mặt trên máy bay. Theo truyền hình Nhà nước Belarus, hành khách Protassevitch « chỉ khiến cơ quan an ninh để ý » vào thời điểm các du khách « đi qua cửa kiểm soát ». Theo kênh truyền thông không chính thức của phủ tổng thống Belarus, Telegram Pool Pervogo, « việc một kẻ khủng bố có mặt trong số các du khách không phải là lỗi của những người đã đưa ra quyết định trợ giúp hành khách chuyến bay này ». 

Được Nga hậu thuẫn, chế độ Loukachenko sẵn sàng bóp chết đối lập

Trả lời RFI, nhà xã hội học Ronan Hervouet, chuyên gia về Belarus, giảng viên Đại học Bordeaux, nhận định rằng sự việc nói trên là « tín hiệu rất mạnh » của chính quyền Belarus gửi đến Liên Âu. Điều đó có nghĩa là chính quyền Loukachenko sẵn sàng dùng mọi cách để bóp chết phong trào đối lập, và áp lực của Liên Hiệp Châu Âu nhằm thúc đẩy đối thoại giữa chính quyền Belarus và đối lập đã không hề mang lại kết quả :

 « Báo đối lập Nexta đã đóng vai trò thực sự quan trọng trong phong trào phảng kháng đòi dân chủ tại Belarus vào tháng 8/2020, và nhiều tuần, nhiều tháng tiếp theo đó. Đã có nhiều thông tin, phim, video về các hành động đàn áp của cảnh sát đã được phổ biến nhờ báo mạng Nexta. Báo đối lập Nexta đã là một tác nhân làm suy yếu chế độ Loukachenko. Tôi cho rằng những người chủ trì Nexta chính là đối tượng quan trọng của chính quyền Belarus. Chế độ Loukachenko phải chấm dứt được các hoạt động của mạng báo chí độc lập này, để có thể áp đặt trở lại nền cai trị sắt đá tại quốc gia này.

Về phía phản ứng của Liên Hiệp Châu Âu, chính quyền Minsk không mấy lo ngại. Ông Loukachenko đã thành công trong việc có được sự ủng hộ của tổng thống Nga Putin. Tổng thống Nga cũng đã không lưỡng lự khi đầu độc một lãnh đạo đối lập.

Đây thực sự là một hành động cho thấy chính quyền Loukachenko có thể đàn áp, nếu họ muốn, và vào bất cứ lúc nào, để nhằm cho thấy họ đang kiểm soát toàn bộ tình hình, và tất cả những kêu gọi về chính trị, đạo lý hay ngoại giao trong hiện tại không mang lại tác động gì ».

Theo AFP, bộ Ngoại Giao Nga đã ngay lập tức lên tiếng ủng hộ chính quyền Belarus, chống lại các lên án từ phương Tây. Trên Facebook, người phát ngôn của bộ Ngoại Giao Nga Maria Zakharova, mỉa mai « việc các nước phương Tây coi sự cố trong không phận Belarus là một chuyện gây sốc, quả là điều chướng tai gai mắt ». Phát ngôn viên Ngoại Giao Nga cáo buộc ngược trở lại, khi khẳng định, trong quá khứ, các nước phương Tây đã từng là thủ phạm của nhiều vụ « bắt cóc, buộc máy bay hạ cánh và bắt người bất hợp pháp ».