Thổ Nhĩ Kỳ thay chân Mỹ kiểm soát sân bay Kabul

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Recep Tayyip Erdogan trong tuần thông báo Washington và Ankara đạt được một đồng thuận liên quan đến các « phương thức » về việc Thổ Nhĩ Kỳ chịu trách nhiệm an ninh cho sân bay Kabul một khi Mỹ rút hết quân từ đây đến ngày 31/08.

Sân bay quốc tế Kabul, Afghanistan có thể sẽ được giao cho Thổ Nhĩ Kỳ bảo đảm an ninh. AP - Massoud Hossaini

Tuy nhiên, đề xuất này của nguyên thủ Thổ đang làm dấy lên nhiều mối quan ngại ở trong nước. Từ Istanbul, thông tín viên Anne Andlauer giải thích :

« Ngày 09/07/2021, khi được hỏi về cuộc thương lượng với Hoa Kỳ liên quan đến việc bảo đảm an ninh cho sân bay Kabul, ông Recep Tayyip Erdogan tỏ vẻ tự tin. Tổng thống Thổ mô tả đất nước ông sẵn sàng hoàn thành nhiệm vụ « một cách tốt nhất ».

Dù rằng tuyên bố này mang tính trấn an, nhưng nhiều chuyên gia Thổ Nhĩ Kỳ - trong đó có các nhà cựu ngoại giao và quân nhân – đã bày tỏ nỗi lo lắng, mà người ta có thể tóm gọn trong một câu hỏi : Tại sao Thổ Nhĩ Kỳ lại đề nghị gởi quân tham dự vào một nhiệm vụ đầy rủi ro như vậy, vào lúc mà nhiều thành viên khác của khối NATO – đi đầu là Hoa Kỳ - đang rời Afghanistan ?

Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, đương nhiên được cho là dày dạn kinh nghiệm tại đất nước này, nhất là trong việc bảo vệ sân bay Kabul, nhưng phe Taliban đánh tiếng cho biết là quân đội Thổ có nguy cơ bị xem như là một lực lượng chiếm đóng nếu như Thổ Nhĩ Kỳ duy trì quân đội ở Afghanistan.

Giải thích khả dĩ nhất : Recep Tayyip Erdogan muốn đưa ra những cam kết với tổng thống Mỹ Joe Biden và muốn chứng tỏ như là một đồng minh đáng tin cậy, có thiện chí trong lòng Liên minh Bắc Đại Tây Dương, vào thời điểm mà quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ cũng như là Thổ Nhĩ Kỳ - NATO đang bị thử thách. »

Afghanistan tăng cường phòng thủ chặn đà tiến của Taliban

Tại Afghanistan, trước đà tiến quân mạnh của phe nổi dậy Taliban, chính quyền Kabul ngày 11/07/2021 thông báo sẽ có những hành động đáp trả, đồng thời cảnh báo thủ đô Kabul giờ được bảo vệ bằng một « hệ thống phòng không », có thể bắn chặn mọi cuộc tấn công bằng rốc-kết và tên lửa.

Bộ Nội Vụ Afghanistan, trong một thông cáo ghi rằng « hệ thống phòng thủ tên lửa mới vừa được lắp đặt có thể hoạt động ngay từ 2 giờ sáng ngày Chủ Nhật 11/7. Hệ thống này được cho là hiệu quả trên thế giới cho phép đẩy lùi mọi cuộc tấn công bằng tên lửa và rốc-kết ». Tuy nhiên, thông cáo của bộ Nội Vụ Afghanistan không nêu cụ thể đó là loại hệ thống phòng không nào, được triển khai vào thời điểm nào, bởi nước nào…

Tuyên bố  của bộ Nội Vụ Afghanistan đưa ra vào lúc phe Taliban, tận dụng thời cơ Mỹ và các đồng minh đang triệt thoái quân, ồ ạt tấn công, tiến về Kabul. Phe thánh chiến này khẳng định đã chiếm giữ được 85% lãnh thổ.

Nguy cơ nội chiến hiển hiện

Trong bối cảnh này, tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani, hôm qua, đã có lời kêu gọi người dân Afghanistan hợp nhất chống lại Taliban. Viễn ảnh nội chiến tại đất nước Trung Á hiển hiện khi từ vài tuần qua, nhiều làng xã đã được vận động dưới lời hô hào của nhiều cựu lãnh chúa và đại diện các phe phái chính trị.

Theo tường thuật của thông tín viên đài RFI, Sonia Ghezali, ông Ismail Khan, 75 tuổi, một cựu bộ trưởng, người từng chiến đấu chống lại các lực lượng chiếm đóng Xô Viết, rồi quân Taliban đã lên tiếng kêu gọi vận động dân chúng và dường như bắt đầu tái trang bị vũ khí cho đội dân quân tự vệ của ông. Vị cựu lãnh đạo quân sự này còn tuyên bố sẵn sàng cung cấp vũ khí.