Afghanistan: Phương Tây khẩn cấp sơ tán kiều dân, kêu gọi Taliban không ngăn cản

Chiến thắng thần tốc của lực lượng Taliban tại Afghanistan, nhanh chóng chiếm được Kabul vào hôm qua, 15/08/2021, đã buộc nhiều nước phương Tây, trong đó có Pháp, khẩn cấp di tản các nhân viên ngoại giao và công dân của họ. Trong một tuyên bố chung, hơn 60 nước đã kêu gọi Taliban để yên cho thường dân Afghanistan nào muốn rời khỏi đất nước.

Một góc sân bay quốc tế Kabul, ngày 16/08/2021, một ngày sau khi quân Taliban tràn vào thủ đô Afghanistan. © AFP

Về trường hợp nước Pháp, tổng thống Emmanuel Macron đã cho tổ chức một cuộc họp Hội Đồng Quốc Phòng về vấn đề Afghanistan ngay vào hôm nay, và sẽ phát biểu với toàn dân vào tối nay.

Trong bối cảnh đó, quân đội đã khởi động Chiến Dịch Apagan, nhằm sơ tán những người Pháp cuối cùng khỏi Kabul. Pháp là một trong những nước hiếm hoi mà cách đây vài tuần đã yêu cầu người Pháp rời khỏi Afghanistan, nhưng vẫn còn một số ít còn ở lại.

Chiến dịch Apagan, do Không Quân thực hiện, nhắm vào số người này, sử dụng hai máy bay vận tải quân sự. Chiếc đầu tiên, một chiếc C-130, cất cánh từ căn cứ Evreux vào khuya hôm qua, và chiếc thứ hai, một chiếc A400M, chở theo bốn mươi binh sĩ đã khởi hành vào sáng nay từ Orleans.

Pháp đã thiết lập tại Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất một hệ thống phụ trách các chuyến bay nối liền với thủ đô Afghanistan.

Pháp và Mỹ không phải là những nước duy nhất cho sơ tán công dân. Canada, Đan Mạch, Na Uy và Hà Lan cũng có những kế hoạch tương tự.

Hơn 60 quốc gia kêu gọi không ngăn cản 

Trong tình hình dầu sôi lửa bỏng hiện nay, hơn 60 quốc gia vào hôm qua đã ra một tuyên bố chung, cho rằng người Afghanistan và công dân các nước khác, nếu muốn rời khỏi Afghanistan, thì cần phải được quyền ra đi. Tuyên bố nhấn mạnh rằng các sân bay và các cửa khẩu biên giới của Afghanistan phải được mở. 

Trong tuyên bố được bộ Ngoại Giao Mỹ loan báo, Hoa Kỳ và các quốc gia trong đó có Úc, Pháp, Canada, Đức, Anh và Nhật Bản cũng cho rằng “những người nắm vị trí quyền lực và thẩm quyền trên khắp Afghanistan phải chịu trách nhiệm đối với việc bảo vệ tính mạng, tài sản và mạng sống con người đồng thời ngay lập tức khôi phục an ninh, trật tự”.

Vào lúc nhiều đại sứ quán phương Tây rút khỏi Afghanistan, Nga và Trung Quốc vẫn ở lại Kabul. Trong một tuyên bố, Nga cho rằng “không có gì phải sợ chế độ Taliban”.

Nhật báo Hồng Kông South China Morning Post cho biết là đại sứ quán Nga và Trung Quốc không có ý định rời Afghanistan, và hai nước có kế hoạch giữ nguyên nhân viên đại sứ quán của họ. Riêng Bắc Kinh thì đã kêu gọi Taliban bảo đảm sự an toàn của công dân Trung Quốc tại Afghanistan.

Hội Đồng Bảo An họp hôm nay

Về phía các định chế quốc tế, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres hôm qua đã kêu gọi Taliban và tất cả các bên khác tại Afghanistan là nên “kềm chế tối đa” trong hành động của mình. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc đặc biệt quan tâm đến tương lai của phụ nữ tại Afghanistan, “những người mà các quyền giành được một cách gian nan phải được bảo vệ".

Thông cáo của Liên Hiệp Quốc cho biết thêm là Hội Đồng Bảo An sẽ họp ngày vào hôm nay để thảo luận về tình hình ở Afghanistan. 

Về phần mình, Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO vào hôm qua cũng cho rằng việc tìm kiếm một giải pháp chính trị cho cuộc xung đột ở Afghanistan là "cấp bách hơn bao giờ hết".