Hậu Brexit : Liên Âu và Anh Quốc họp thượng đỉnh để giải quyết khúc mắc về Bắc Ireland

Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, Ursula Von Der Leyen, hôm nay 27/02/2023 đến Luân Đôn gặp thủ tướng Anh Rishi Sunak để bàn về Nghị định thư Bắc Ireland về kiểm tra hải quan hậu Brexit ở tỉnh Bắc Ireland của Anh, vốn dĩ là một chủ đề gây bất đồng lớn giữa Anh Quốc và Liên Âu trong gần 3 năm qua. Giới quan sát hy vọng thượng đỉnh Luân Đôn - Bruxelles lần này sẽ cho phép tháo gỡ vướng mắc.

Thủ tướng Anh Rishi Sunak (P) và chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen tại Sharm el-Sheikh, Ai Cập, ngày 07/11/2022. AP - Steve Reigate

Phủ thủ tướng Anh tối Chủ Nhật 26/02/2023 thông báo hai nhà lãnh đạo gặp nhau vào trưa hôm nay 27/02, gần Luân Đôn để có các « thảo luận cuối cùng », sau các cuộc thương lượng căng thẳng trong những tuần qua giữa Luân Đôn và Bruxelles. Nếu Anh Quốc và Liên Âu đạt được thỏa thuận về Nghị định thư Bắc Ireland, chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, Ursula Von Der Leyen, và thủ tướng Anh, Rishi Sunak, sẽ có cuộc họp báo chung vào chiều tối, giờ Luân Đôn, để ra thông báo.

AFP nhắc lại, nghị định thư Bắc Ireland, được đàm phán cùng lúc với thỏa thuận Brexit, duy trì Bắc Ireland, nơi có biên giới đất liền duy nhất của Anh với Liên Âu, trong thị trường châu Âu, đồng thời cung cấp các biện pháp kiểm tra hải quan giữa Bắc Ireland và phần còn lại của Vương quốc Anh. Văn bản nhằm mục đích duy trì thỏa thuận hòa bình năm 1998, chấm dứt ba thập niên xung đột đẫm máu trên đảo Ireland, bằng cách tránh thiết lập trở lại biên giới giữa nước Cộng Hòa Ireland (thành viên của Liên Âu) và tỉnh Bắc Ireland của Anh Quốc, và để bảo vệ tính toàn vẹn của thị trường chung châu Âu.

Tuy nhiên, Anh đã ra quyết định đơn phương đảo ngược các điều khoản về kiểm tra hải quan, yêu cầu Liên Âu đặc biệt nới lỏng các biện pháp kiểm tra hải quan giữa Bắc Ireland và phần còn lại của Vương quốc Anh. Nghị định thư Bắc Irland gây căng thẳng giữa Liên Âu và Luân Đôn nhưng cũng trở thành vấn đề nội bộ đối với thủ tướng Rishi Sunak, đang vấp phải sự phản đối từ phe ủng hộ Brexit cứng rắn và những người theo chủ nghĩa hợp nhất ở Belfast, vốn dĩ từ chối bất kỳ áp dụng bất kỳ quy định nào của châu Âu tại tỉnh của Anh. Sự thay đổi của Luân Đôn đã dẫn đến việc Bruxelles và Anh Quốc phải mở các cuộc đàm phán mới từ năm 2022.