Mỹ, Pháp sơ tán nhân viên ngoại giao và kiều dân khỏi Sudan

Nội chiến tại Sudan-châu Phi bước sang tuần lễ thứ nhì, làm hơn 420 người chết, 3.700 người bị thương. Paris ngày 23/04/2023 thông báo khởi động chiến dịch sơ tán cấp tốc các công dân Pháp và nhân viên ngoại giao. Sứ quán Mỹ tại thủ đô Khartoum « tạm ngừng hoạt động », tổng thống Biden ra lệnh cho quân đội đưa nhân viên tòa đại sứ đến những nơi an toàn.

Hình minh họa: Cột khói bốc lên tại sân bay quốc tế của thủ đô Khartoum, do giao tranh giữa các phe tại Sudan, ngày 20/04/2023. © AFP

Theo một số nguồn tin thông thạo được AFP trích dẫn, bộ Ngoại Giao Pháp đã « khởi động » chiến dịch sơ tán các công dân và « nhân viên ngoại giao của Pháp cũng như của một số quốc gia đối tác đồng minh ». Paris được cả hai lực lượng của quân đội Sudan và lực lượng bán quân sự bảo đảm chiến dịch « sơ tán khoảng 250 công dân Pháp khỏi Sudan » sẽ diễn ra an toàn.

Từ ngày 15/04/2023 Sudan lâm vào một cuộc nội chiến giữa một bên là quân đội chính quy do tướng Abdel Fattha Al Burhane chỉ huy và bên kia là lực lượng bán quân sự FSR do tướng Mohammet Hamdan Daglo –biệt danh Hemedti lãnh đạo. Hemedti từng là nhân vật số hai của tướng Burhane trong cuộc đảo chính lật đổ tổng thống Bechir năm 2019. Nhưng từ 2021, Burhane và Hemedti cùng tranh giành quyền lực.

Tại Washington tổng thống Joe Biden hôm 22/04/2023 đã « yêu cầu quân đội mở chiến dịch sơ tán nhân viên của chính phủ Mỹ khỏi Khartoum ». Theo lời một quan chức cao cấp của bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, « chưa đầy 100 » nhân viên ngoại giao Mỹ tại Sudan đã được « chuyển đi bằng trực thăng ». Tuy nhiên trước mắt Washington chưa tính đến khả năng sơ tán « hàng trăm công dân Hoa Kỳ đang sống tại Sudan ».

Hãng  tin AP ghi nhận sáng Chủ Nhật 23/04/2023, ít nhất trong khoảng một giờ đồng hồ nhiều chuyến trực thăng của đặc nhiệm Hoa Kỳ đưa nhân viên tòa đại sứ Mỹ ra khỏi thủ đô Khartoum. Washington huy động 100 quân nhân và ba trực thăng loại MH-47 trong đợt sơ tán lần này. Nhân viên ngoại giao Mỹ được đưa đến Ethiopia. Từ nhiều ngày qua, Lầu Năm Góc đã điều một số quân nhân đến Djibouti để chuẩn bị cho chiến dịch nói trên. Tướng Mark Milley, chủ tịch Hội Đồng Tham Mưu Trưởng Liên Quân Hoa Kỳ và lãnh đạo lực lượng quân sự của Mỹ tại Châu Phi duy trì liên lạc với cả hai phe của tướng Burhane và Hemedti trong suốt thời gian diễn ra chiến dịch sơ tán các công dân Mỹ trong những giờ qua. Washington tuy tiên bác bỏ tin là đã được lực lượng bán quân sự do tướng Hemedti lãnh đạo « phối hợp » với Mỹ nhằm đưa nhân viên sứ quán Hoa Kỳ đến một nơi an toàn.

Ngoài ra, Anh, Ý, Đức cùng Ả Rập Xê Út, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản ... đã sơ tán các công dân khỏi Sudan. 

Xung đột vẫn diễn ra khốc liệt tại thủ đô của Sudan. 5 triệu dân ở Khartoum bị mất điện, mất nước từ nhiều ngày qua. Hệ thống điện thoại và internet thường xuyên bị đứt quãng. Dân chúng bắt đầu thiếu lương thực. Tình hình có nguy cơ xấu đi thêm một khi các công dân nước ngoài rời khỏi thành phố này. Tổ chức Y Sĩ Không Biên Giới báo động « tình hình tại chỗ là một tai họa ».