Đảo chính tại Niger : CEDEAO khởi động « chiến dịch quân sự », nhưng vẫn duy trì khả năng đàm phán

Kết thúc thượng đỉnh bất thường, Cộng Đồng Kinh Tế Tây Phi CEDEAO hôm 10/08/2023 quyết định kích hoạt và triển khai « lực lượng dự phòng » vãn hồi ổn định chính trị tại Niger, khôi phục quyền lực cho tổng thống Bazoum bị quân đội lật đổ hôm 26/07.

Các lãnh đạo thành viên Cedeao chụp ảnh trước khi bước vào họp thượng đỉnh ở Abuja, Nigeria. ngày 10/08/2023. © AP/Gbemiga Olamikan

Trong cương vị chủ tịch luân phiên CEDEAO, kết thúc cuộc họp tại Abuija, tổng thống Nigeria Bola Tinubu tuyên bố khối này vẫn hy vọng khủng hoảng Niger được giải quyết một cách « hòa bình », nhưng không loại trừ khả năng can thiệp quân sự cho dù đấy là « giải pháp cuối cùng ». 

Đặc phái viên RFI   tổng kết tình hình sau thượng đỉnh CEDEAO hôm qua :

Từ đầu khủng hoảng, đại diện của các thành viên CEDEAO luôn khẳng định can thiệp quân sự là một giải pháp được đặt trên mặt bàn. Hôm qua các bên đã tiến thêm một bước về hướng sử dụng vũ lực trục xuất tập đoàn quân sự khỏi Niamey. Một trong những nghị quyết được thông qua sau cuộc họp bất thường dự trù « chỉ thị cho lãnh đạo các ban tham mưu để khởi động ngay lập tức lực lượng dự phòng của Cộng Đồng Kinh Tế Tây Phi », từ trong nguyên văn, và không chậm trễ ra lệnh triển khai lực lượng đó nhằm « vãn hồi trận tự hiến định cho Niger ». Các bên không cho biết cụ thể về thời điểm, địa điểm can thiệp, cũng không nói rõ về các thành phần tham gia lực lượng dự phòng đó.

Không ai chờ đợi đây sẽ là một cuộc can thiệp chớp nhoáng. CEDEAO tuy nhiên đã yêu cầu tất cả các đối tác, như là Liên Hiệp Châu Phi, hay Liên Hiệp Quốc ủng hộ và thông qua quyết định nói trên. Dù vậy tất cả những tuyên bố của Cộng Đồng Kinh Tế Tây Phi ngày hôm qua tại Abuja, thủ đô Nigeria vẫn và luôn luôn để ngỏ khả năng đối thoại với phe đảo chính tại Niamey.

Ngay từ khi khai mạc thượng đỉnh, trong cương vị chủ tịch luân phiên của CEDEAO, tổng thống Nigeria đã nhấn mạnh : đàm phán ngoại giao và đối thoại luôn là nền tảng trong cách tiếp cận vấn đề Niger của khối này. Nhưng sự kiên nhẫn của các thành viên CEDEAO có giới hạn và ông cũng đã lưu ý là cho đến giờ phút này, tập đoàn quân sự Niger đã bác bỏ tất cả mọi nỗ lực đàm phán. Do vậy, tổng thống Nigeria nhấn mạnh, bắt buộc phải tìm ra những phương tiện để thúc đẩy hồ sơ này.   

Phản ứng quốc tế

Ngay tối qua, Pháp tuyên bố hoàn toàn « ủng hộ tất cả những kết luận của Cộng Đồng Kinh Tế Tây Phi » để giải quyết khủng hoảng chính trị tại Niger. Paris đồng thời nhắc lại « mạnh mẽ lên án cuộc đảo chính » quân đội Niger tiến hành, phản đối việc « bắt giữ tổng thống dân cử Bazoum và gia đình ông ».

Về phía Hoa Kỳ, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cũng khẳng định Washington « ủng hỗ vai trò đầu tàu và những nỗ lực của CEDEAO » để vãn hồi « trật tự hiến định ». Mỹ hoan nghênh quyết tâm của Cộng Đồng Kinh Tế Tây Phi tìm kiếm tất cả những khả năng để giải quyết cuộc khủng hoảng Niger.