Bi kịch hàng không Ustica : Cựu lãnh đạo Ý lại cáo buộc Pháp

Ngày 02/09/2023, ông Giuliano Amato, thủ tướng Ý giai đoạn 1992-1993, cho rằng Pháp và Mỹ có trách nhiệm trong thảm họa hàng không Ustica ngày 27/06/1980, làm thiệt mạng 81 người, đồng thời cáo buộc hai nước này đã làm mọi cách để tránh làm sáng tỏ vụ việc.

Ảnh chụp phần còn lại của xác chiếc máy bay dân sự DC-9 của Ý bị rơi xuống biển gần đảo Ustica ngày 27/6/1980. ASSOCIATED PRESS

AFP nhắc lại tối ngày 27/6 định mệnh đó, một chiếc DC-9 của hãng hàng không Itavia chở theo 81 người nối chuyến Bologne – Palermo đã rơi ngoài khơi Tyrrrhénienne, gần đảo Ustica (phía bắc đảo Sicile), giết chết toàn bộ số hành khách và phi hành đoàn.

Giả thuyết được nhiều chuyên gia Ý đưa ra là thảm kịch này xảy ra khi một hay hai chiếc máy bay của Libya bị hai tiêm kích của Mỹ và Pháp bám theo đã đi theo lộ trình hàng không dân sự nhằm tránh bị ra-đa phát hiện.

Bị vướng vào « kịch bản chiến tranh », chiếc DC-9 dường như đã bị bắn nhầm, hoặc có va chạm với một trong số các chiếc Mig hiện diện trong vùng.

Hơn 40 năm sau, gia đình các nạn nhân luôn đòi sự thật và công lý. Vụ án này hằn sâu trong ký ức tập thể người dân Ý như là một trong những tai nạn hàng không lớn nhất lịch sử đất nước.

Trong bối cảnh này, cựu thủ tướng Ý, trả lời phỏng vấn nhật báo La Republica, đăng ngày thứ Bảy 02/9, đã lấy lại giả thuyết trên khi khẳng định rằng Pháp cùng với sự cộng tác của Mỹ đã tìm cách tiêu diệt lãnh đạo Libya lúc bấy giờ là Mouammar Kadhafi khi nghĩ rằng ông ấy hiện diện trên một trong số các chiếc Mig đó.

Việc phát hiện xác một chiếc Mig-23 của Libya ngày 18/07/1980 trên dãy núi Calabres (miền nam Ý) còn củng cố hơn nữa giả thuyết trên. Theo cựu thủ tướng Ý, tổng thư ký đảng Xã Hội Ý lúc bấy giờ là ông Bettino Craxi, nổi tiếng thân với đại tá Kadhafi dường như đã « đánh hơi » được mối nguy hiểm nếu máy bay của ông Kadhafi đi vào không phận Ý nên có thể đã có báo động. Chi tiết này đã được con trai ông Bettino Craxi xác nhận trên mạng xã hội X (Twitter cũ).

Năm 2003, đại tá Kadhafi đã tố cáo Hoa Kỳ tìm cách hạ sát ông khi tuyên bố rằng « Mỹ tin là tôi có mặt trên chiếc máy bay MiG-23. Chính vì thế mà họ đã bắn hạ máy bay ». Paris và Washington luôn phủ nhận bất kỳ sự can dự nào trong tấn thảm kịch này.

Ông Giuliano Amato đề nghị tổng thống Emmanuel Macron giờ « nên rửa nỗi nhục đang đè nặng nước Pháp » hoặc bằng cách « chứng minh giả thuyết trên là vô căn cứ », hoặc « xác nhận giả thuyết và có lời xin lỗi chân thành nhất đến nước Ý và các gia đình nạn nhân ».