Ukraina: Nhà tài phiệt đầy quyền uy Kolomoisky bị tạm giam

Nhà tài phiệt Ihor Kolomoisky, người từng được coi là ‘‘bệ phóng’’ đưa tổng thống Ukraina, Volodimyr Zelensky, lên cầm quyền, vừa bị một tòa án ở Kiev ra lệnh tạm giam hai tháng.

Tài phiệt người Ukraina Ihor Kolomoisky, người từng ủng hộ tổng thống Ukraina Zelensky trên con đường chính trị, đã phải ra tòa tại Kiev, Ukraina ngày 02/09/2023, vì bị cáo buộc tham ô. AFP - SERGEI CHUZAVKOV

Theo Reuters, một thông báo của tòa án Ukraina hôm qua, 02/09/2023, cho biết ‘‘trong khoảng thời gian từ 2013 đến 2020, ông Ihor Kolomoisky đã sử dụng các cơ sở ngân hàng dưới quyền kiểm soát của mình để đưa bất hợp pháp hơn một nửa tỉ hryvnias (tương đương 14 triệu đô la) ra nước ngoài’’. Trong bài phát biểu hàng ngày, tổng thống Ukraina dường như đã gián tiếp nhắc đến vụ việc này, khi gửi lời cảm ơn nỗ lực của các cơ quan điều tra chống lại ‘‘những kẻ đã cướp bóc Ukraina, tự đặt mình đứng trên luật pháp’’ từ hàng chục năm nay. Theo đài Radio Liberty, các luật sư của nhà tài phiệt Ihor Kolomoisky cho biết thân chủ của họ sẽ kháng cáo quyết định của tòa án Kiev, đồng thời khẳng định ông Kolomoisky  không có ý định nộp khoản tiền gần 14 triệu đô la để được tại ngoại.

Nhà tài phiệt Ihor Kolomoisky, quốc tịch Israel và Chyprus, được coi là một trong những người giàu nhất Ukraina. Theo giới quan sát, trong cuộc tranh cử tổng thống Ukraina năm 2019, cả một mạng lưới truyền thông lớn, trong đó có đài truyền hình 1+1, do tỉ phú Kolomoiksy kiểm soát, đã góp phần quan trọng giúp ứng cử viên tổng thống Zelensky thu hút sự ủng hộ của dân chúng. Loạt phim nhiều tập ‘‘Người phục vụ nhân dân’’, trong đó diễn viên hài Zelensky trong vai ứng viên tổng thống chống tham nhũng, đã được phát trên kênh truyền hình nói trên. Theo Les Echos, ông Zelensky còn bổ nhiệm luật sư riêng của tỉ phú Kolomoisky làm cố vấn tranh cử, và đã nhiều lần tới Genève và Tel-Aviv để gặp nhà tài phiệt.

Đọc thêm : 2022 - Năm đại hạn cho giới tài phiệt Nga : 14 triệu phú chết đầy bí ẩn

Nhà tài phiệt Ihor Kolomoisky, cựu thống đốc tỉnh Dnipro, có tài sản ước tính 1,36 tỉ đô la (số liệu năm 2015), và là nhà sáng lập ngân hàng tư nhân Privatbank, từng được coi là ngân hàng lớn nhất Ukraina. Ngân hàng nói trên được ‘‘quốc hữu hóa’’ vào năm 2016. Nhà tài phiệt Kolomosky cùng các đồng sự bị cáo buộc đã chiếm đoạt khoảng 5,5 tỉ đô la, tương đương 5% GDP của Ukraina, thông qua ngân hàng này.

Đầu năm 2021, Hoa Kỳ đưa tỉ phú Kolomoisky vào danh sách ‘‘cấm nhập cảnh’’, vì tội ‘‘tham nhũng’’ và chống lại nền dân chủ. Trong những năm gần đây, dưới áp lực đòi hỏi minh bạch từ phía phương Tây, chính quyền Ukraina gia tăng các chiến dịch chống lại giới tài phiệt. Nỗ lực bắt đầu trước cuộc chiến xâm lăng của Nga. Tháng 11/2021, ba tháng trước cuộc xâm lăng, trong bối cảnh quân đội Nga áp sát biên giới, Quốc Hội Ukraina đã thông qua luật chống lại ‘‘ảnh hưởng quá mức của các kinh tế gia hoặc chính trị gia đến lĩnh vực công’’. Luật thường được gọi là ‘‘luật chống Kolomoisky’’ này có mục tiêu ‘‘điều chỉnh các hoạt động chính trị của các tỷ phú, đặc biệt là việc tài trợ của họ cho các đảng phái’’.

Hồi tháng 7/2022, tỉ phú Kolomoisky và bảy nhân vật có thế lực khác bị tước quốc tịch Ukraina, theo một sắc lệnh của tổng thống. Quyết định nói trên một mặt gây ngạc nhiên bởi rõ ràng là vi hiến theo một số chuyên gia, nhưng mặt khác có thể coi như một dấu hiệu cho thấy tổng thống Zelensky ‘‘đã quyết định thoát khỏi ảnh hưởng’’ của nhà tài phiệt, từng đưa ông lên thượng đỉnh quyền lực.