Nhà đấu tranh nhân quyền Iran vắng mặt tại lễ trao giải Nobel 2023

Theo thông lệ, đúng ngày 10/12 hàng năm, tất cả những người được vinh danh lại tề tựu về Oslo, thủ đô Na Uy, nhận giải thưởng Nobel. Năm nay, giải Nobel Hòa bình người Iran, nhà đấu tranh nhân quyền Narges Mohammadi vắng mặt do bị chính quyền Teheran giam giữ. Bà thông báo sẽ bắt đầu một đợt tuyệt thực vào lúc mà ở Oslo bà được xướng tên cùng với các giải Nobel khác năm nay.

Phu quân và hai người con của Narges Mohammadi tại Oslo, Na Uy, ngày 10/12/2023. AP - Frederik Ringnes

Là một nhà đấu tranh chống án tử hình tại Iran và bảo vệ quyền của phụ nữ được để đầu trần khi xuất hiện ở những nơi công cộng, Narges Mohammadi, 51 tuổi, đã nhiều lần bị bắt giữ và tống giam trong thời gian gần đây. Từ 2021, bà bị đưa vào nhà tù Evin, trại giam khủng khiếp nhất của Teheran. Bà là một trong những gương mặt tiêu biểu của phong trào đấu tranh đòi tự do cho nữ giới ở Iran.

Tháng 10/2023, Narges Mohammadi được trao tặng giải Nobel Hòa Bình do những « đóng góp chống lại những biện pháp đàn áp phụ nữ Iran, và những nỗ lực của Mohammadi vì nhân quyền, vì tự do cho tất cả mọi người ». Thế nhưng, bà sẽ không đến Oslo và là người duy nhất vắng mặt trong buổi lễ trao giải vào lúc 12 giờ trưa nay. Hai người con của bà sẽ thay mặt mẹ nhận phần thưởng cao quý này và sẽ phát biểu nhân danh người mẹ đang bị « tước đoạt tự do ». Đúng vào giờ trao giải Nobel, từ nhà tù Evin ở Teheran, Narges Mohammadi bắt đầu tuyệt thực để phản đối một bản án bất công.

Thông tín viên của RFI Vahid Shamsoddinnezhad đã có dịp trao đổi với phu quân của giải Nobel Hòa Bình 2023. Ông Taghi Rahmani, nhấn mạnh đến công cuộc đấu tranh của người phụ nữ Iran này :

« Đúng là nhẽ ra Narges phải có mặt ở đây để nhận giải thưởng. Nhưng chúng tôi biết là Cộng Hòa Hồi Giáo Iran không có một cái nhìn thiện cảm về giá trị của giải thưởng này, về người được trao giải. Teheran xem đây là một giải thưởng mang đậm màu sắc chính trị. Từ thứ Bảy vừa qua, Narges không được gặp thân nhân và thậm chí không được quyền trao đổi qua điện thoại. Nói cách khác, nhà tôi bị phạt. Narges, kể cả khi đã bị bắt giam, vẫn ủng hộ cuộc nổi dậy của phụ nữ để đòi tự do và quyền sống. Narges luôn bày tỏ quan điểm về những biện pháp đàn áp nhắm vào người biểu tình của phong trào xuất phát từ sau cái chết của cô Mahsa Amini và những cuộc thảm sát đã diễn ra. Nhà tôi rất quan tâm đến những vấn đề về nữ quyền, về bất bình đẳng giới tính, về chính sách đàn áp nhắm vào các sắc tộc thiểu số và những thiểu số tôn giáo. »