Từ 29/07/2019, nhân loại bắt đầu ‘‘ăn lạm’’ vào tài nguyên Trái đất

Theo một tính toán của tổ chức Global Footprint Network (GFN), tính đến hôm nay 29/07/2019, nhân loại đã tiêu thụ toàn bộ phần tài nguyên mà Trái đất có thể tạo ra trong thời gian một năm. Điều đó cũng có nghĩa là xã hội con người bắt đầu "ăn lạm" vào các nguồn tài nguyên thiên nhiên. 

Khai thác kiệt quệ tài nguyên biến Trái đất thành hoang mạc hay tìm mọi cách bảo vệ môi trường sống ? Con người đang đứng trước lựa chọn sống còn Copy d'écran

Ngày ăn lạm Trái đất (Earth Overshoot Day) hay Ngày mắc nợ Sinh thái (Ecological Debt Day) là một ngày mang tính biểu tượng. Nói một cách hình ảnh thì đây là cái ngày trong năm mà con người đã câu nhiều cá hơn, khai thác nhiều gỗ hơn hay trồng trọt nhiều hơn mức mà thiên nhiên cho phép.

Theo GFN, tốc độ tiêu thụ hiện nay của xã hội loài người nhanh gấp 1,7 lần so với khả năng tái tạo của các hệ sinh thái. Mỗi năm Ngày mắc nợ Sinh Thái lại đến sớm hơn. So với cách nay 20 năm, thời điểm « ăn lạm » này đã bị đẩy lùi thêm 2 tháng.

Mạng bảo vệ môi trường Overshootday cũng chú ý đến mức độ ăn lạm vào tài nguyên Trái đất theo mức sống của từng quốc gia. Nếu như mọi người trên Trái đất đều sống như người Qatar - quốc gia khai thác dầu khí hàng đầu thế giới - thì ngày tiêu thụ hết nguồn tài nguyên trời cho sẽ là ngay ngày thứ 11 của tháng 2. Còn theo mức sống như Việt Nam, tuy cũng ăn lạm vào tài nguyên Trái đất, nhưng với tốc độ chậm hơn (cụ thể là ngày ăn lạm là vào mùng 8 tháng 10). Sống như người Miến Điện, Indonesia, Irak, Ecuador, Nicaragua, Cuba..., ngày ăn lạm sẽ rơi vào tháng 12.

• Đọc thêm : Diễn đàn Davos dự báo: Nhân loại đang "nhắm mắt đi vào" khủng hoảng mới

Nhìn chung, tại nhiều khu vực trên thế giới, dân chúng thường hướng đến một xã hội tiêu thụ ngày càng nhiều hơn, thường coi đây là một mục tiêu chủ yếu của tiến bộ xã hội. Nếu tất cả công dân toàn cầu có mức sống, mức tiêu thụ như của nước Mỹ, thì phải có 5 hành tinh này mới đủ. Với mức sống như của Pháp, cần 2,7 hành tinh (*).

Giảm khí thải - giảm thịt - giảm lãng phí thực phẩm : Các biện pháp chủ yếu cứu Trái đất

Theo tổ chức WWF (Quỹ Bảo Tồn Thiên Nhiên Hoang Dã), để đưa thời điểm này trở lại ngày 31/12 hàng năm, có nghĩa là con người tiêu thụ đúng số lượng tài nguyên mà Thiên nhiên có thể tái tạo, thì một trong các biện pháp hàng đầu là giảm mạnh lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Bởi riêng lượng khí thải này đã chiếm đến 60 % tổng lượng ảnh hưởng của con người đến môi trường, thường gọi là « dấu ấn sinh thái » (Empreinte écologique / Ecological Footprint).

Nói một cách cụ thể, nếu giảm được 50% lượng khí thải, chúng ta sẽ làm chậm lại thời điểm ăn lạm tài nguyên Trái đất thêm 93 ngày. Cùng với việc tiêu thụ năng lượng hóa thạch gây khí thải, nạn phá rừng, công nghiệp hóa – đô thị hóa ồ ạt, đất đai suy kiệt là các nguyên nhân chủ yếu trực tiếp làm suy giảm lượng các-bon hữu cơ được cất giữ trong đất.

Giảm lượng tiêu thụ thịt xuống một nửa cũng giúp thời điểm bị coi là « ăn lạm » lùi đi 15 ngày. Giảm lãng phí thực phẩm xuống còn một nửa cũng sẽ đẩy lùi được thời điểm này thêm 10 ngày nữa.

Tổ chức Global Footprint Network cũng giới thiệu cách tính « dấu ấn sinh thái » tính theo tiêu thụ của mỗi cá nhân, bằng nhiều thứ tiếng.

---

(*) Global Footprint Network cũng nêu ra một bảng xếp hạng mang tính biểu tượng khác : So sánh mức tiêu thụ của từng nước với lượng tài nguyên có tại quốc gia mình. Theo bảng xếp hạng này, Nhật đứng đầu với mức tiêu thụ gấp 7,7 lần nguồn tài nguyên trong nước, Trung Quốc gấp 3,8 lần, Mỹ gấp 2,2, Pháp 1,9...