Obama đau đầu về chiến lược rút quân khỏi Afghanistan

Chiến lược rút quân ra khỏi cuộc xung đột ở Afghanistan đang là mối đau đầu đối với tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama, hiện đang phải đối mặt với một loạt vụ việc bất lợi, thái độ bực tức của đồng nhiệm Afghanistan và tâm trạng ngao ngán, chán nản chiến tranh trong công luận Mỹ.

Những người biểu tình Afghanistan đốt hình nộm của tổng thống Barack Obama tại tỉnh Jalalabad, ngày 13/03/2012, để phản đối việc một lính Mỹ giết hại 16 thường dân. REUTERS/ Parwiz

Mục tiêu mà Hoa Kỳ đề ra là khi rút hết quân chiến đấu vào năm 2014, Afghanistan sẽ có một chính phủ ổn định, đủ khả năng bảo đảm an ninh trên toàn lãnh thổ quốc gia, ngăn chặn sự hồi sinh của mạng lưới khủng bố Al Qaeda. Theo giới phân tích, mục tiêu này ngày càng khó thực hiện.

Các vụ lính Mỹ đốt kinh Hồi giáo Coran, một hạ sĩ quan Hoa Kỳ vô cớ bắn giết dân làng, lính Afghanistan quay súng bắn chết các binh sĩ trong Liên minh quốc tế…, tất cả những sự cố này làm cho quan hệ giữa hai tổng thống thêm căng thẳng. Nhiều chuyên gia không ngần ngại nêu câu hỏi : Liệu có đáng để tiếp tục cuộc chiến hay không ?

Hôm thứ Năm, 15/03, việc phe Taliban thông báo rút ra khỏi các cuộc thảo luận sơ bộ với Hoa Kỳ nhằm chấm dứt cuộc xung đột, lại càng làm cho vấn đề thêm khó khăn, vào lúc, giới chuyên gia cho rằng, đối với tình hình Afghanistan sau 2014, thì sự lựa chọn khả dĩ duy nhất là giải pháp đàm phán, thương lượng với quân Taliban.

Quyết định của Washington đưa viên hạ sĩ quan đã bắt chết 16 thường dân Afghanistan về Mỹ đã làm cho tổng thống Hamid Karzai rất bực tức. Ông chỉ trích gay gắt thái độ không hợp tác của Hoa Kỳ trong vụ này và cho rằng đó là điều không thể khoan dung được nữa. Đến mức, trong tuần qua, tổng thống Obama đã phải hai lần điện đàm với đồng nhiệm Afghanistan để làm dịu bầu không khí.

Theo ông Moeed Yusuf, thuộc Viện Hòa bình Hoa Kỳ - USIP, trước các sự cố liên tiếp xẩy ra, ngày càng khó đối với hai nguyên thủ quốc gia đạt được đồng thuận trên các vấn đề. Nếu tình hình này tiếp diễn, thì Hoa Kỳ ít có khả năng duy trì được chiến lược rút quân như đã dự liệu, bởi vì thành công của chiến lược phụ thuộc chủ yếu vào quyết tâm của tầng lớp trung lưu Afghanistan.

Ngày 15/03 vừa qua, trong cơn thịnh nộ về vụ lính Mỹ bắn giết thường dân Afghanistan, tổng thống Hamid Karai tuyên bố quân đội nước này sẽ thay thế lực lượng Liên minh Bắc Đại Tây Dương – NATO - đảm trách vấn đề an ninh, ngay trong năm 2013, thay vì cuối năm 2014. Mặc dù, sau đó, do sức ép của ông Obama, tổng thống Afghanistan đã thay đổi ý kiến, nhưng điều này lại càng gây thêm nghi ngờ về khả năng của Liên quân quốc tế hoàn tất được nhiệm vụ duy trì an ninh, ổn định tình hình ở Afghanistan.

Đối với ông Stephen Biddle, thuộc Hội đồng Quan hệ đối ngoại Hoa Kỳ, thì khi liên quân rút hết ra khỏi Afghanistan, tình hình quân sự tại nước này sẽ rơi vào bế tắc. Ông khẳng định, không một ai mong đợi là lực lượng Afghanistan có đủ khả năng bảo đảm an ninh các khu vực khác ngoài những nơi mà Liên quân quốc tế trao trả quyền quản lý cho họ.

Cũng như nhiều người Mỹ, một số chuyên gia nhận định, đã đến lúc phải chấm dứt những phí tổn và thông qua một chiến lược hạn chế những nguy hiểm, tổn thất, đối với 90 000 lính Mỹ và 30 000 binh sĩ của NATO đang hiện diện ở Afghanistan.

Theo giáo sư Charles Dunlap, đại học Duke, Bắc Carolina, Hoa Kỳ thì để hạn chế sự hiện diện của binh sĩ nước ngoài tại Afghanistan, cần phải huấn luyện quân lính Afghanistan ở nước ngoài.

Từ nay đến cuối mùa hè 2012, Mỹ sẽ rút 23 000 quân ra khỏi Afghanistan. Tổng thống Obama vừa tái khẳng định là ông sẽ không thay đổi kế hoạch này, thế nhưng, một số nhà quan sát dự báo là Mỹ có thể sẽ rút thêm quân trong năm 2013.

Năm 2012, nước Mỹ có bầu cử. Tổng thống Obama đã tự hào là chấm dứt được sự can thiệp quân sự của Mỹ ở Irak và rất muốn có thể tuyên bố được rằng ông sẽ rút hết binh lính Mỹ ra khỏi Afghanistan, bởi vì theo một cuộc thăm dò dư luận của đài truyền hình ABC, 60% dân Mỹ cho rằng chẳng nên để tốn công của tiến hành một cuộc chiến tranh như vậy. Thế nhưng, tổng thống Obama đang ở tình thế rất kẹt : Ông hoàn toàn hiểu được rằng, việc vội vã rút quân khỏi Afghanistan sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng, mà chính ông sẽ phải đương đầu giải quyết, khi tái đắc cử tổng thống thêm một nhiệm kỳ nữa.