Kigali tố cáo Paris tham gia vào vụ thảm sát Rwanda 1994

Pháp vừa hủy kế hoạch dự lễ kỷ niệm 20 năm vụ thảm sát cộng đồng người Tutsi tại Rwanda trong cuộc nội chiến năm 1994. Paris phản ứng như trên hôm 05/04/2014 sau khi Tổng thống Rwanda tố cáo quân đội Pháp là « đồng lõa » và là « tác giả » của các vụ thảm sát nhắm vào 800.000 người Rwanda trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 7/1994.

Dân quân người Hutu tại Butare (Rwanda). Ảnh chụp ngày 27/07/1994. Chiến dịch tàn sát người Tutsi do đa số Hutu tiến hành năm 1994 là một vụ thảm sát tàn bạo, đẫm máu nhất trong lịch sử cận đại. AFP / HOCINE ZAOURAR

Tối ngày 05/04/2014 bộ Ngoại giao Pháp thông báo hủy chuyến viếng thăm Kigali của bộ trưởng Tư pháp - bà Taubira - nhân lễ kỷ niệm 20 năm chấm dứt cuộc nội chiến Rwanda. Trả lời tuần báo Jeune Afrique số ra ngày hôm nay, 06/04/2014, Tổng thống Rwanda, Paul Kagame lên án « vai trò trực tiếp » của Bỉ và Pháp trong cuộc « diệt chủng » đã diễn ra trên quê hương ông cách nay đúng 20 năm.

Về trách nhiệm của Pháp, tổng thống Kagame khẳng định những người lính từng tham gia chiến dịch Turquoise trong khuôn khổ Liên Hiệp Quốc được điều tới miền nam Rwanda đã trở thành « đồng lõa » trong các vụ thảm sát nói trên. Ông Kagame từng là lãnh đạo của phong trào nổi dậy thuộc sắc tộc Tutsi.

Rwanda một quốc gia ở Đông Phi đã lâm vào nội chiến từ tháng 4 đến tháng 7/1994 giữa một bên là chính quyền trong tay sắc tộc Hutu và bên kia là Mặt trận yêu nước Rwanda FPR của người Tutsi. Năm 1990 lực lượng của FPR lưu vong quyết định trở về nước chinh phục lại quyền lực bằng võ trang.

Để đối phó, chính quyền Rwanda, khi đó trong tay người Hutu, một mặt chống cự với « lực lượng ngoại xâm » mặt khác tiêu diệt hết những người Tutsi còn sống trên lãnh thổ Rwanda và kể cả những người Hutu muốn bảo vệ người Tutsi. Chiến dịch tàn sát người Tutsi đó đã diễn ra trong chưa đầy 100 ngày và là một đợt thảm sát tàn bạo, đẫm máu nhất trong lịch sử cận đại.

Lời tố cáo trên đây từ phía chính quyền Kigali được đưa ra trong bối cảnh quan hệ giữa Pháp và Rwanda bắt đầu được bình thường hóa sau một thời gian bị cắt đứt từ năm 2006 đến 2009. Câu hỏi đặt ra là vì sao Rwanda khiêu khích nước Pháp vào thời điểm này ?