Bắc Kinh muốn phê chuẩn Hiệp định dẫn độ với Ankara: Lo ngại cho dân Duy Ngô Nhĩ

Trung Quốc sắp phê chuẩn một hiệp định dẫn độ với Thổ Nhĩ Kỳ. Thổ Nhĩ Kỳ là nơi cư trú của đông đảo sắc dân thiểu số Duy Ngô Nhĩ theo Hồi Giáo bị truy bức ở vùng Tân Cương, viễn tây Trung Quốc.

Người Turkistan biểu tình trước tòa Lãnh sự Trung Quốc tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 1/10/2019 phản đối Bắc Kinh đàn áp người Duy Ngô Nhĩ. Yasin AKGUL / AFP

Ủy ban Đối Ngoại của Quốc Hội Trung Quốc có đợt họp trong tuần này, kết thúc hôm nay, 26/12/2020. Ngày 23/12, ông Trương Nghiệp Toại (Zhang Yesui), chủ tịch Ủy ban Đối Ngoại của Quốc Hội Trung Quốc, đã báo cáo về tiến độ đàm phán với Thổ Nhĩ Kỳ. Hiệp định dẫn độ được hai bên ký vào năm 2017 nhưng chưa được phê chuẩn. Theo báo Hồng Kông South China Morning Post, theo thông lệ, Quốc Hội Trung Quốc thường phê chuẩn các văn bản chính thức ít ngày sau báo cáo như trên.

Bắc Kinh rất mong muốn sớm thông qua Hiệp định này. Trong một cuộc điện đàm với đồng nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ về việc mua vac-xin ngừa Covid-19 của Trung Quốc mới đây, ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã nhắc lại mong muốn của Bắc Kinh.

Theo ông Li Wei, một chuyên gia về chống khủng bố tại Viện Quan hệ Quốc tế Đương đại Trung Quốc ở Bắc Kinh, được SCMP trích dẫn, « chống khủng bố sẽ là một phần quan trọng của hiệp định, vì cả hai nước phải đối mặt với các mối đe dọa khủng bố trong thời gian dài ». Vẫn theo vị chuyên gia này, hiệp định sẽ « không chỉ đích danh một tổ chức hay một nhóm người cụ thể ».

Tuy nhiên, theo nhiều nhà quan sát, nếu được phê chuẩn, số phận người Duy Ngô Nhĩ tị nạn ở Thổ Nhĩ Kỳ có thể gặp nguy hiểm. Ông Selcuk Colakoglu, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu châu Á-Thái Bình Dương tại Ankara, đánh giá rằng chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ có nguy cơ đối mặt với « phản ứng dữ dội » của các đảng đối lập, thậm chí ngay trong nội bộ đảng cầm quyền, nếu dự thảo luật dẫn độ với Trung Quốc được đưa ra phê chuẩn ở Quốc Hội Thổ Nhĩ Kỳ.

Liên Hiệp Châu Âu cũng như Liên Hiệp Quốc đã liên tục cảnh báo tình trạng đàn áp nhân quyền tại khu tự trị Tân Cương, Trung Quốc, và việc chính quyền Bắc Kinh trấn áp người Duy Ngô Nhĩ theo Hồi Giáo.