Biển Đông : Philippines thắt chặt quan hệ với Mỹ, Nhật nhưng tiếp tục đối thoại với Trung Quốc

Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. khẳng định thỏa thuận hợp tác với Nhật Bản và Hoa Kỳ tạo xung lực mới ở Biển Đông và trong vùng nhưng không « chống lại bất kỳ nước nào ». Trong một buổi họp báo tại Washington ngày 12/04/2024, tổng thống Philippines cũng kêu gọi đàm phán với Bắc Kinh để tránh những sự cố mới về tầu thuyền với Trung Quốc ở Biển Đông.

Từ trái: Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr, tổng hống Mỹ Joe Biden và thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida trong cuộc gặp thượng đỉnh ba bên tại Nhà Trắng, Washington, ngày 11/04/2024. REUTERS - Kevin Lamarque

Theo Reuters ngày 13/04, buổi họp báo được tổ chức một ngày sau thượng đỉnh ba bên lần đầu tiên giữa Mỹ, Nhật, Philippines nhằm thắt chặt quan hệ kinh tế và an ninh. Đối với tổng thống Marcos Jr., « thỏa thuận ba bên có ý nghĩa vô cùng quan trọng », « sẽ làm thay đổi sự năng động trong vùng, trong khối ASEAN và quanh Biển Đông », khu vực trung chuyển của khoảng 3.000 tỉ đô la thương mại hàng hải hàng năm và Trung Quốc đòi chủ quyền hơn 80% diện tích.

Một ngày sau thượng đỉnh ba bên, Philipines và Mỹ đã tổ chức cuộc họp 2+2 gồm bộ trưởng Ngoại Giao và Quốc Phòng để thảo luận về các vấn đề chiến lược và quân sự, cũng như « cam kết chung về một vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và rộng mở, trong đó có Biển Đông ». Theo AP, bộ trưởng Lloyd Austin cho tổng thống Philippines biết là ngân sách của bộ Quốc Phòng Mỹ năm 2025 gồm cả khoản 128 triệu đô la đầu tư vào 36 dự án trong khuôn khổ Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng (EDCA) giữa hai nước.

Căng thẳng giữa Trung Quốc và Philippines gia tăng ở Biển Đông trùng với việc Washington tăng cường cam kết bảo đảm an ninh với Manila. Thêm vào đó là tiết lộ gần đây của đại sứ quán Trung Quốc ở Manila về « Thỏa thuận cư xử đúng đắn » (« gentleman’s Agreement ») ở bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal và Philippines gọi là Ayungin, nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines) được ký với chính quyền tổng thống tiền nhiệm Duterte.

Ông Marcos Jr. quan ngại vì « thỏa thuận bí mật » gây tổn hại cho chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Philippines. Ông cho biết không biết sự tồn tại của thỏa thuận này, nội dung thỏa thuận và chính quyền Duterte đã hứa gì với Trung Quốc.