Viện trợ quân sự của Mỹ cho Ukraina sẽ không còn là ưu tiên?

Ngày 15/11/2023, Quốc Hội Mỹ đã thông qua được ngân sách tạm thời cho chính phủ liên bang, nhờ vậy mà tránh được tình trạng tê liệt của bộ máy hành chính (shutdown). Nhưng để phe Cộng Hòa và Dân Chủ có thể đạt được thỏa hiệp đó, viện trợ quân sự cho Ukraina đã bị tạm gác sang một bên.  

Ảnh minh họa; Trụ sở Quốc Hội Mỹ trên Đồi Capitol, Washington, ngày 08/09/2022. AP - Jacquelyn Martin

Hiện giờ, Hoa Kỳ vẫn là quốc gia giúp đỡ Ukraina nhiều nhất trong cuộc chiến chống quân xâm lược Nga, với tổng cộng khoảng 110 tỷ đô la viện trợ dân sự và quân sự kể từ tháng 02/2022. Nhưng trong vài tháng nữa, các khoản tiền viện trợ này sẽ cạn kiệt. 

Tổng thống Joe Biden vẫn không ngừng khẳng định Hoa Kỳ “sẽ không bao giờ bỏ rơi Ukraina”, cho dù cả thế giới nay đang chú tâm vào xung đột giữa Israel và Hamas ở dải Gaza. Nhưng trên thực tế, Quốc Hội Hoa Kỳ, có vẻ như đang muốn đặt lại vấn đề về yểm trợ tài chính cho Kiev, đúng vào lúc mà quân đội Ukraina đang gặp khó khăn trên chiến trường và sắp trải qua một mùa đông trong thế phòng thủ, do quân Nga được cho là sẽ oanh kích ồ ạt vào các cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraina. 

Cụ thể, đảng Dân Chủ đã muốn Quốc Hội Mỹ thông qua một ngân sách chung cho cả Ukraina, Israel và Đài Loan, nhưng cuối cùng theo yêu cầu của đảng Cộng Hòa, các viện trợ quân sự đó sẽ được xử lý riêng theo từng nước. Các nghị sĩ Cộng Hòa đã từ chối thông qua khoản viện trợ 61 tỷ đôla cho Kiev như chính quyền Joe Biden đã dự kiến. 

Để tránh nguy cơ “shutdown”, sẽ khiến hơn một triệu công chức không được phát lương trong khi sắp đến những ngày lễ cuối năm, chính quyền Biden đã phải chấp nhận những nhượng bộ lớn, nhất là về viện trợ quân sự cho Ukraina. 

Vấn đề là thỏa hiệp này chỉ là tạm thời, chỉ kéo dài 45 ngày, cho nên sẽ phải được thương lượng lại vào đầu năm tới. Phe cứng rắn bên phía đảng Cộng Hòa thì đã báo trước là họ dứt khoát không chấp nhận thêm bất cứ viện trợ nào cho Kiev. Đối với họ, ngân sách đó nên được dành cho việc quản lý khủng hoảng nhập cư, chứ không phải để tham gia trực tiếp vào một cuộc chiến tranh ở nước ngoài. 

Theo hãng tin Reuters, hôm thứ Tư vừa qua, thượng nghị sĩ Cộng Hòa Lindsey Graham đã tuyên bố “tăng cường bảo vệ biên giới nước Mỹ quan trọng hơn là viện trợ cho nước ngoài”, cho dù ông vẫn ủng hộ việc yểm trợ Ukraina chống quân xâm lược Nga. 

Cho nên thương lượng sắp tới về viện trợ quân sự cho Ukraina chắc chắn sẽ rất phức tạp. Trước mắt, theo báo chí Mỹ, vào đầu tuần tới, các nghị sĩ Quốc Hội Hoa Kỳ sẽ biểu quyết một dự luật riêng về viện trợ nhân đạo và quân sự tổng cộng 24 tỷ đôla cho Ukraina, mà tổng thống Biden muốn được bao gồm trong ngân sách chung. 

Theo Reuters, hiện giờ đa số các nghị sĩ cả bên Cộng Hòa lẫn Dân Chủ đều vẫn ủng hộ việc trợ giúp chính quyền của tổng thống Volodymyr Zelensky. Nhưng về công luận Hoa Kỳ, theo kết quả một cuộc thăm dò do viện Ipsos thực hiện cho hãng tin Reuters trong tuần này, nay chỉ có 41 % dân Mỹ ủng hộ viện trợ vũ khí cho Ukraina, 32% chống và phần còn lại không có lập trường dứt khoát.