Hào quang nhạc rock trong mắt Annie Leibovitz

Trong làng nhiếp ảnh, Annie Leibovitz nổi tiếng là người chuyên chụp các nhân vật nổi tiếng, kể cả các ngôi sao nhạc rock, thần tượng điện ảnh, hay chính trị gia trứ danh. Bộ sưu tập gồm hơn 8 ngàn bức ảnh chụp của Annie Leibovitz đã được nhà triệu phú Thụy Sĩ Maja Hoffmann mua lại cho trung tâm văn hóa Luma.

Cuộc triển lãm dành cho những năm tháng khởi nghiệp (The Early Years) của Annie Leibovitz diễn ra từ đây cho tới cuối tháng Chín năm 2017 tại thành phố Arles, miền nam nước Pháp. Được tổ chức song song với Liên hoan nhiếp ảnh quốc tế Rencontres d’Arles (chính thức khai mạc đầu tháng Bảy năm 2017), cuộc triển lãm tập hợp các bức ảnh từ năm 1968 đến năm 1983, thời mà Annie Leibovitz gọi là những ‘‘năm tháng thực tập’’, trao dồi kinh nghiệm đối với một nhiếp ảnh gia còn non tuổi đời.

Được đào tạo tại trường nghệ thuật San Francisco Art Institute, bà ban đầu chọn ngành hội họa trước khi chuyển qua nhiếp ảnh. Những tác phẩm đầu tiên là loạt ảnh phóng sự về phong trào phản chiến tại Mỹ, thực hiện cho tạp chí Rolling Stone, lúc ấy vẫn còn là một tờ báo mới ra đời chứ chưa có tầm vóc và uy tín như bây giờ. Phong cách của bà chịu nhiều ảnh hưởng của hai bậc đàn anh là Henri Cartier-Bresson và Robert Frank, nhờ vậy mà tạo nên những bức ảnh chân dung hiện thực, nắm bắt trong những khoảnh khắc đời thường.

Sau khi chụp chân dung của John Lennon và Mick Jagger, cũng như phản ánh đợt vận động tranh cử của tổng thống Nixon vào năm 1972, và đợt phóng phi thuyền Apollo 17, Annie Leibovitz được giao trách nhiệm theo dõi đợt lưu diễn khắp nước Mỹ của Mick Jagger với ban nhạc The Rolling Stones.

Sau thành công này, bà trở thành người thực hiện các ảnh bìa cho tạp chí Rolling Stone, khi trở thành trưởng ban nhiếp ảnh. Annie Leibovitz ngồi ghế này cho tới năm 1983 rồi sau đó về làm việc cho tờ báo nổi tiếng Vanity Fair.

Cuộc triển lãm tại thành phố Arles mang tên là The Early Years (Những năm tháng mới vào nghề) nhưng cũng có thể gọi là ‘‘Những năm tháng Rolling Stone’’. Điều đó có thể giải thích vì sao trong cuộc triển lãm nà có rất nhiều bức ảnh của các ngôi sao ca nhạc, từ các bức chân dung khá trần trụi của ông hoàng reggae Bob Marley cho tới thiên tài nhạc jazz Louis Armstrong, chụp ở tư gia trong những năm tháng cuối đời.

Bên cạnh đó còn có các bức ảnh của Mick Jagger đang tung hoành trên sân khấu như mãnh thú sổ chuồng, nhóm Beach Boys hay Bruce Spingteen đang trên đường lưu diễn, các danh ca như Joan Baez, Tina Turner, Marvin Gaye hay Leonard Cohen ở hậu trường trước giờ lên sân khấu. Bob Dylan, Patti Smith hay Elton John thì lại không thích chụp chân dung cho nên chuyên trổ tài ‘‘nấp mình trong ánh sáng’’, lộ diện mạo nhưng không hề lộ chân tướng.

Một trong những tấm hình quan trọng nhất là bức chụp đôi vợ chồng Yoko Ono và John Lennon. Yoko Ono xõa tóc nằm im với đôi mắt như đang mơ màng, trong khi John Lennon nằm trong tư thế ‘’thai nhi’’ ôm hôn người vợ. Bức ảnh này được thực hiện tại nhà riêng của hai vợ chồng John Lennon (ngày 8/12/1980), vài giờ trước khi John bị ám sát.

Có lẽ cũng vì thế mà tấm hình này đã trở nên cực kỳ nổi tiếng khi được đăng trên trang bìa tạp chí Rolling Stone. Nhưng đối với Annie Leibovitz, do hoàn cảnh bức ảnh này lại mang thêm một ý nghĩa khác, bức ảnh vinh danh tình yêu nhưng nó gợi lại cho bà nhiều kỷ niệm đau buồn, đến nỗi mỗi lần xem lại bà không cầm được nước mắt.