Sông Mêkông: Mỹ loan báo dùng vệ tinh giám sát đập thủy điện của Trung Quốc

Mỹ đóng góp tài chính cho một dự án dùng vệ tinh để theo dõi và công bố mực nước tại các đập của Trung Quốc trên sông Mêkông.

Ảnh chụp ngày 19/07/2020 cho thấy bể chứa đập Tiểu Lang Để tại Lạc Dương, Hà Nam Trung Quốc, đang tháo nước để phòng ngừa úng lụt trong vùng hạ lưu Hoàng Hà. AFP - STR

Theo báo Hồng Kông South China Morning Post ngày 14/12/2020, dự án mang tên Chương Trinh Giám Sát Đập Mêkông - The Mekong Dam Monitor - do bộ Ngoại Giao Mỹ tài trợ một phần, sử dụng dữ liệu từ các vệ tinh nhìn xuyên qua mây để theo dõi mức nước của các đập ở Trung Quốc và ở các nước khác.

Thông tin cung cấp gần như là tức thời sẽ được mở cho tất cả mọi người tham khảo kể ngày mai, 15/12.

Trong thời gian gần đây, sông Mêkông bắt nguồn từ Trung Quốc rồi chảy về phía nam qua Miến Điện , Lào, Thái Lan, Cam Bốt và Việt Nam - đã trở thành tâm điểm cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc. Mới đây, Bắc Kinh đã bác bỏ một nghiên cứu của Mỹ nói rằng các con đập của Trung Quốc đã giữ nước gây bất lợi cho các quốc gia ở hạ nguồn, nơi có 60 triệu người sinh sống dựa vào con sông.

Theo chuyên gia Brian Eyler thuộc Trung Tâm Stimson có trụ sở tại Washington thì: “Hệ thống giám sát cung cấp bằng chứng cho thấy 11 con đập trên dòng chính mà Trung Quốc xây dựng đã được tập hợp và vận hành một cách tinh vi nhằm tối đa hóa sản lượng thủy điện để bán cho các tỉnh phía đông của Trung Quốc mà không cần xem xét đến các tác động đối với vùng hạ lưu”.

Trung Quốc đã chỉ trích các nghiên cứu trước đây, bao gồm một nghiên cứu của Eyes on Earth - một phần của dự án Mekong Dam Monitor - cho biết nước sông Mêkông đã bị giữ lại vào năm 2019 làm cho các nước khác bị hạn hán nghiêm trọng.

Viện Kỹ Thuật Năng Lượng Tái Tạo Trung Quốc do nhà nước hậu thuẫn cho biết trong một báo cáo ngày 4 tháng 12: “Hoa Kỳ đã không thể cung cấp bằng chứng xác đáng” về những cáo buộc. Cơ quan này khẳng định rằng nước tích trữ trong các hồ chứa trong mùa lũ đã giúp ngăn chặn lũ lụt và hạn hán ở vùng hạ lưu.

Đầu năm nay, Trung Quốc đã đồng ý chia sẻ dữ liệu về nước với Ủy Hội Sông Mekông (MRC) - cơ quan tư vấn cho Thái Lan, Lào, Cam Bốt và Việt Nam từ lâu đã hoài công tìm kiếm thông tin từ phía Trung Quốc để lập kế hoạch tốt hơn.