Syria : 10 năm nội chiến, tổng thống al Assad cai trị một đất nước hoang tàn

Ngày 15/03/2021 đánh dấu 10 năm phong trào dân chủ Syria bùng lên và đã bị Damas thẳng tay đàn áp. Một thập niên sau, tổng thống Bachar al Assad vẫn tồn tại trên chính trường nhưng Syria bị đặt dưới sự bảo trợ của Nga và Iran.

Một góc phố ở cửa ngõ vào thủ đô Damas, Syria, ngày 10/03/2021. REUTERS - OMAR SANADIKI

Đúng vào dịp kỷ niệm 10 năm cuộc nội chiến Syria, Luân Đôn thông báo lệnh trừng phạt nhắm vào 6 nhân vật thân cận với tổng thống Bachar al Assad, trong đó có ngoại trưởng Fayçal Moqdad. Tổng thống Pháp lại kêu gọi tìm kiếm một giải pháp chính trị cho Syria để khép lại một cuộc chiến đã làm gần 400.000 người thiệt mạng, 200.000 người mất tích, 5,6 trên tổng số 24 triệu dân Syria phải di tản chủ yếu sang Thổ Nhĩ Kỳ, Liban hay Jordani tị nạn.  80 % dân số nước này rơi vào cảnh bần cùng. Liên Hiệp Quốc nói đến thảm họa nhân đạo « nghiêm trọng nhất trên thế giới từ sau Thế Chiến Thứ Hai ».

Trong thập niên qua, một phần lãnh thổ Syria đã rơi vào tay quân thánh chiến Daech. Tổ chức tự nhận là một « Nhà nước Hồi Giáo » đã chiếm lĩnh cố đô Raqqa cho đến năm 2017. Tuy đã được giải phóng khỏi ách Daech từ ba năm qua, nhưng thành phố này chỉ còn là một vùng đất hoang tàn, đổ nát tựa như ở Alep, Homs và Deraa. Gần một nửa các bệnh viện không còn hoạt động và khoảng 70 % nhân viên y tế đã tị nạn ở nước ngoài.

Theo thẩm định của tổ chức phi chính phủ Wold Vision, 1.200 tỷ đô la đã bốc hơi vì 10 năm chiến tranh. Syria cần « hàng trăm tỷ đô la trong công cuộc tái thiết ». Về chính trị, tổng thống al Assad vẫn nắm giữ quyền lực nhờ có sự can thiệp quân sự trực tiếp của Nga kể từ năm 2015 và của Iran từ 2013.

Cũng nhờ có sự yểm trợ của Teheran và Matxcơva mà Damas đã chiếm lại được lãnh thổ trong tay phe nổi dậy. Tổng thống Bachar al Assad từ chối chia sẻ quyền lực nhưng trên thực tế ông đang trị vì trên một đất nước hoang tàn, chịu ảnh hưởng của bốn lực lượng nước ngoài gồm Thổ Nhĩ Kỳ,  Nga, Mỹ và Iran. Bên cạnh đó vẫn tồn tại ảnh hưởng của rất nhiều nhóm du kích hay chiến binh Daech.