Châu Âu trừng phạt Belarus vì tiến hành không tặc cấp Nhà nước

Phẫn nộ trước việc Minsk buộc một phi cơ Ryanair hạ cánh để bắt một nhà báo đối lập, tối qua 24/05/2021, cả 27 nước Liên Hiệp Châu Âu đã quyết định trừng phạt mạnh mẽ và cô lập Belarus về hàng không.

Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen trong cuộc họp báo tại Bruxelles, Bỉ, ngày 25/05/2021. AP - John Thys

Thông tín viên Joana Hostein ở Bruxelles cho biết, sau hai tiếng đồng hồ thảo luận, châu Âu đã đưa ra một loạt biện pháp trừng phạt mới:

« Châu Âu lên án việc buộc đổi hướng chiếc máy bay của Ryanair và bắt giam nhà báo Roman Protassevitch cùng với bạn gái ông, đòi hỏi phải lập tức trả tự do cho họ. Hai mươi bảy quốc gia thành viên Liên Hiệp Châu Âu còn yêu cầu tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế làm sáng tỏ sự kiện được coi là « chưa từng có và không thể chấp nhận được ».

Các nhà lãnh đạo châu Âu cũng thỏa thuận về các biện pháp trừng phạt mới, nhắm vào những người có trách nhiệm trong việc làm đổi hướng chuyến bay, và những định chế tài trợ cho chế độ Belarus. Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu khi đến Bruxelles đã nói rõ như trên.

Bên cạnh đó, 27 nước còn thông qua nguyên tắc trừng phạt kinh tế - một hành động mạnh mẽ vốn không dự kiến lúc ban đầu. Liên Hiệp Châu Âu cũng đòi hỏi tất cả các hãng hàng không châu Âu tránh không phận Belarus. Theo Eurocontrol, mỗi tuần có gần 2.000 chuyến bay thương mại bay qua lãnh thổ Belarus. Và biện pháp cuối cùng được loan báo, là châu Âu sẽ đóng cửa không phận của mình đối với các phi cơ Belarus. »

Không đợi đến khi được khuyến cáo, một số hãng hàng không các nước như Air France-KLM, AirBaltic đã ngưng các chuyến bay qua không phận Belarus. Do Minsk là nút giao thông hàng không quan trọng trong nội địa châu Âu cũng như giữa Âu và Á, nên việc cô lập Belarus làm mất thêm thời gian cho chuyến bay và tốn kém cho các hãng hàng không.

Về phía Hoa Kỳ, tổng thống Joe Biden hôm qua lên án Belarus, kêu gọi mở điều tra quốc tế và hoan nghênh quyết định trừng phạt của châu Âu. Ông cũng cho biết đã yêu cầu các cố vấn đề xuất các phương án trừng phạt.

Nexta, cơ quan truyền thông nơi Protassevitch làm việc trước khi lập blog riêng rất thành công, đăng bài phỏng vấn người mẹ của nhà báo. Bà nói rằng khi nghe tin « cảnh báo có bom », bà hiểu ngay đây là một vụ dàn dựng, khẳng định con trai bà là một « người hùng » và đặt hy vọng vào sự trợ giúp của cộng đồng quốc tế.

Belarus nói rằng đã hành động vì lời cảnh báo từ phong trào Hamas là trên máy bay có đặt bom, nhưng phát ngôn viên của Hamas, Fawzi Barhoum, bác bỏ mọi sự dính líu. Theo báo chí nhà nước, đích thân tổng thống Alexandra Loukachenko đã ra lệnh buộc hạ cánh, còn tổng giám đốc Ryanair, Michael O’Leary cho rằng có các nhân viên an ninh Belarus trên chiếc phi cơ.

Từ sau cuộc bầu cử tổng thống bị tố cáo gian lận, chính quyền Belarus đã bắt giam hàng ngàn nhà ly khai. Những khuôn mặt đối lập chính hoặc đang lưu vong, hoặc đã vào tù.