Trung tâm Pompidou của Pháp mở chi nhánh gần New York
Trung tâm Pompidou của Pháp sẽ mở chi nhánh gần New York. Nói cho chính xác hơn là bảo tàng này sẽ được khánh thành tại Jersey City, nằm đối diện với Lower Manhattan, cách phía nam thành phố New York chỉ khoảng 6 cây số. Đây là lần thứ năm, theo thông báo hôm 04/06 của ban giám đốc, Trung tâm Pompidou hợp tác với nước ngoài, nhưng đây lại là lần đầu tiên trung tâm văn hoá này của Pháp mở ''chi nhánh'' tại châu Mỹ.
Đăng ngày:
Trung tâm văn hóa Pompidou tiếp tục chính sách ''xuất khẩu'' thương hiệu của mình. Sau khi hợp tác với các thành phố Metz (Pháp), Malaga (Tây Ban Nha), Bruxelles (Bỉ), hay Thượng Hải (Trung Quốc), Bảo tàng nghệ thuật hiện đại của Paris trực thuộc Trung tâm Pompidou, còn được gọi là Beaubourg, sẽ khai trương vào năm 2024 một khu vực triển lãm tại thành phố Jersey, được xem như là vùng phụ cận New York.Thành phố ngoại ô này nằm trên bờ phía tây của dòng sông Hudson và ở phía nam thị trấn Hoboken (nguyên quán của Frank Sinatra).
Cuộc phiêu lưu mới tại một thành phố đầy tiềm năng
Theo lời ông Serge Lasvignes, giám đốc Trung tâm Pompidou, trong lĩnh vực nghệ thuật đương đại, nước Mỹ đóng một vai trò chủ chốt, về mặt tầm cỡ thị trường cũng như uy tín quốc tế của các bảo tàng và phòng triển lãm. Đã từ lâu, Trung tâm Pompidou đi tìm đối tác địa phương để du nhập vào nước Mỹ. Về điểm này, Jersey City trước kia là một thành phố công nghiệp, bắt đầu chuyển mình từ những năm 1980 và nay đang nhắm tới việc phát triển thêm du lịch văn hóa. Sau khi tiếp xúc với hội đồng thành phố Jersey, theo giới thiệu của văn phòng kiến trúc OMA, ban giám đốc đã ký thỏa thuận hợp tác với Jersey City, một thành phố đầy tiềm năng, nhưng hiện vẫn chưa có viện bảo tàng nổi tiếng, tựa như một trang giấy trắng chờ đón những dòng chữ ghi khắc mới, hay các dấu ấn sáng tạo quan trọng.
Sự lựa chọn của Trung tâm Pompidou khá táo bạo, nhưng cũng đầy rủi ro. Về mặt địa lý, thành phố New York (Manhattan) vẫn thuận lợi hơn, dễ kết nối vận chuyển cho dù trên lãnh vực triển lãm nghệ thuật đã có khá nhiều bảo tàng danh tiếng. Ngoài hai cơ sở lớn về nghệ thuật đương đại là viện bảo tàng MoMA và Whitney, thành phố New York còn có thêm bộ sưu tập đương đại của Bảo tàng Metropolitan và bảo tàng Guggenheim. Như vậy, dù muốn hay không, Trung tâm Pompidou của Pháp, một khi đặt chân lên đất Mỹ, sẽ phải lấn sân các bảo tàng này.
Trong khi đó, thành phố Jersey thu hút ngày càng nhiều nghệ sĩ đến lập nghiệp trong những năm gần đây, trước tình trạng giá thuê nhà không ngừng tăng vọt ở New York. Đổi lại, khi chọn một thành phố ít có cơ sở nghệ thuật như Jersey City, Trung tâm Pompidou chẳng những phải khai thác uy tín của mình, mà còn tạo dựng nhiều cuộc triển lãm có sức thu hút cao. Theo thỏa thuận hợp tác, phía thành phố Jersey sẽ chịu trách nhiệm về việc thành lập địa điểm, quản lý cơ sở hạ tầng và chịu các chi phí hoạt động. Còn phía Trung tâm Pompidou cung cấp các kỹ năng chuyên môn, cho mượn các bộ sưu tập nghệ thuật và quảng bá thương hiệu.
Dự án trùng tu nhà ga hơn 100 tuổi thành bảo tàng
Theo dự kiến, thành phố Jersey sẽ thiết lập một không gian mới qua việc tái tạo thay vì xây dựng từ đầu. Không gian triển lãm này sẽ được dành cho các bộ môn nghệ thuật tạo hình, kiến trúc, thiết kế và biểu diễn sân khấu. Trung tâm Pathside, một tòa nhà rộng khoảng 5.400 mét vuông trước đây là một nhà ga xe điện, từng được xây cất vào năm 1912. Theo thống đốc bang New Jersey, ông Phil Murphy, trung tâm triển lãm này có tham vọng trở thành một trong những tụ điểm văn hóa quan trọng nhất ở Bắc Mỹ. Nếu thành công, trung tâm sẽ giúp nâng cao uy tín của Jersey City và đồng thời là một đòn bẩy kinh tế bằng cách tạo thêm việc làm và phát triển ngành du lịch.
Với khoảng 3,5 triệu lượt khách tham quan hàng năm, Trung tâm văn hóa Pompidou hiện đứng hàng thứ ba trên danh sách các bảo tàng có uy tín nhất tại Pháp, chỉ sau hai Viện bảo tàng Louvre và bảo tàng Orsay. Được khánh thành vào năm 1977, Trung tâm Pompidou (còn được gọi là Beaubourg) nổi tiếng nhờ bộ sưu tập nghệ thuật đương đại nhất nhì ở châu Âu, gồm hơn 120.000 tác phẩm nghệ thuật, trong đó chỉ có 6.000 tức 5% được trưng bày thường trực và khoảng 8.000 tác phẩm khác được cho mượn theo hợp đồng tại các cuộc triển lãm ở nước ngoài.
Do chỉ khai thác một phần rất nhỏ trong bộ sưu tập quý giá của mình cho nên trong những năm gần đây, các bảo tàng lớn của Pháp như Louvre hay Pompidou bắt đầu khai thác một số tác phẩm ''tồn kho'' thông qua hình thức hợp tác hay xuất khẩu thương hiệu. Việc khai thác uy tín và hình ảnh để sinh lợi cũng được Bộ Văn hóa Pháp khuyến khích trong khoảng hai thập niên gần đây.
Pompidou hợp tác thêm với nước ngoài trong thời gian đóng cửa
Theo lời cô Cécile Anger, chuyên gia nghiên cứu về luật tại đại học Sorbonne và đồng thời là trưởng ban quản lý thương hiệu của lâu đài Chambord, do nhà nước ngày càng cắt giảm các khoảng trợ cấp văn hóa, các viện bảo tàng, cũng như các lâu đài, hay di sản kiến trúc Pháp phải tìm cách hợp tác với các vùng miền địa phương, hay với nước ngoài để tăng thêm nguồn doanh thu.
Tuy nhiên, chỉ có các cơ sở văn hoá lớn, chẳng những nổi tiếng ở cấp quốc tế, mà còn có những bộ sưu tập tác phẩm nghệ thuật đa dạng phong phú, mới hy vọng dễ tìm thấy nhiều đối tác ở nước ngoài. Trong trường hợp của Trung tâm Pompidou, thỏa thuận hợp tác với Jersey City là một thành quả sau nhiều năm thăm dò thị trường và tính khả thi của dự án. Cho dù hợp tác thương hiệu cũng gặp phải một số giới hạn rõ ràng : việc cho mượn tác phẩm để trưng bày tại những nơi khác hay cho mượn tên (hay thương hiệu) chủ yếu để quảng cáo bán hàng, cũng thường bị chỉ trích và đôi khi đặt ra vấn đề : tác phẩm có còn phục vụ nghệ thuật (Ars Gratia Artis), hay đã được biến thành một sản phẩm kinh doanh.
Thỏa thuận hợp tác giữa Pompidou và Jersey City cũng rơi vào một thời điểm khá quan trọng. Trung tâm văn hóa Pompidou chuẩn bị đóng cửa toàn bộ cơ sở tại Paris trong 3 năm để trùng tu, và như vậy chủ yếu tiếp tục làm việc thông qua hợp tác với các dự án ở nước ngoài. Chi nhánh Pompidou ở thành phố Jersey, Hoa Kỳ, sẽ được đưa vào hoạt động đầu năm 2024, trong khi Trung tâm Pompidou tại Paris sẽ được mở lại vào năm 2027, đúng vào thời điểm kỷ niệm 50 năm ngày được thành lập.
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký