Belarus lo chiến tranh hạt nhân, nhưng khẳng định sẽ tiếp nhận vũ khí hạt nhân "chiến lược" Nga

Chính quyền Belarus – đồng minh duy nhất của Matxcơva ở châu Âu – hôm qua 31/03/2023 gửi một thông điệp kép đến phương Tây. Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko một mặt tỏ ý lo ngại "chiến tranh hạt nhân" bùng phát do xung đột tại Ukraina, mặt khác khẳng định sẵn sàng tiếp nhận các vũ khí hạt nhân "chiến lược" từ Nga.

Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko trong bài phát biểu thường niên trước Nghị Viện ngày 31/03/2023. via REUTERS - BELTA

Theo AFP, trong bài diễn văn thường niên hướng đến toàn dân, tổng thống Belarus Lukashenko khẳng định, "do Hoa Kỳ và các chư hầu, một cuộc chiến tranh toàn diện" đã diễn ra tại Ukraina, "nguy cơ bùng nổ chiến tranh hạt nhân đang rập rình ở chân trời".

Ông Lukashenko cũng kêu gọi "hưu chiến" và đàm phán "không điều kiện tiên quyết" giữa Matxcơva và Kiev. Cũng trong bài diễn văn nói trên, tổng thống Belarus nhấn mạnh, bên cạnh "các vũ khí hạt nhân chiến thuật", lãnh đạo hai nước đã quyết định sẽ triển khai thêm các vũ khí hạt nhân chiến lược tại Belarus, "nếu cần thiết".

Về lập trường nói trên của chính quyền Minsk, trả lời RFI, ông Nicolas Tenzer, chuyên gia về các vấn đề chiến lược và quốc tế, giảng viên Đại học Sciences Po Paris, cho rằng Belarus đang đối mặt với tình thế ngày càng khó xử :

"Với quyết định tiếp nhận vũ khí hạt nhân chiến thuật Nga trên lãnh thổ Belarus cách nay ít lâu, chính quyền Minsk đã cùng lúc vi phạm Hiến pháp 1990 của Belarus và Thỏa thuận Budapest năm 1994 (Memorandum Budapest). Tổng thống Belarus Lukashenko ở vào cái thế buộc phải làm hài lòng ông Putin. Tuy nhiên, Lukashenko cũng hiểu rằng ông ta đứng trước một sự lựa chọn gần như là bất khả. Bởi, hoặc là ông ta tiếp tục đi theo con đường quy phục chính quyền Nga, mà thần phục có nghĩa là tiêu vong, hoặc là ông ta quyết định có một số hành động phản kháng chống Matxcơva hơn, thì rút cục sẽ bị Putin bỏ rơi. Nhưng nếu Minsk dấn quá sâu vào các cam kết với Putin, và nếu nước Nga thất bại tại Ukraina, thì chế độ Lukashenko cũng sẽ phải sớm cáo chung".

Nga đặt vũ khí hạt nhân ở Belarus: Đa số thành viên Hội Đồng Bảo An lo ngại

Việc Nga triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tại Belarus cũng là mối bận tâm của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc. Theo AFP, trong phiên họp hôm qua 31/03, về chủ đề này, đa số các thành viên Hội Đồng Bảo An đã bày tỏ quan ngại.

Đại diện Anh James Kariuki nhấn mạnh "đã không có quốc gia nào nêu lên khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân trong xung đột này, không có quốc gia nào đe dọa chủ quyền của Nga". Đại sứ Pháp Nicolas de Rivière lên án : "Đây là một đòn bổ sung đánh vào kiến trúc về kiểm soát vũ khí, về ổn định chiến lược ở châu Âu, vào hòa bình và an ninh quốc tế".

Về phần mình, Matxcơva hôm qua nhắc lại lập trường là việc Nga bố trí vũ khí hạt nhân tại Belarus là tương tự với việc Mỹ đặt vũ khí hạt nhân tại châu Âu (theo một thỏa thuận từ thời chiến tranh Lạnh). Đại diện cấp cao của Liên Hiệp Quốc về giải trừ vũ khí, Izumi Nakamitsu, kêu gọi "tất cả các quốc gia tránh mọi hành động có thể dẫn đến leo thang, hay gây hiểu lầm".