Bầu cử đầy bất trắc tại Senegal, ‘‘quốc gia ổn định hiếm hoi’’ ở Tây Phi

Hôm nay, 24/03/2024, hơn 7 triệu cử tri Senegal được kêu gọi đi bầu tổng thống mới. Theo giới quan sát, kết quả bầu cử là ‘‘hoàn toàn không thể dự đoán’’ tại đất nước vốn được coi là một trong những quốc gia ổn định hiếm hoi còn lại tại vùng Tây Phi, và một nền dân chủ vững vàng tại châu Phi.

Cử tri ủng hộ phe đối lập Senegal, hai ông Ousmane Sonko và Bassirou Diomaye Faye, ứng cử viên tổng thống, tại Mbour, Senegal, ngày 22/03/2024. REUTERS - Zohra Bensemra

Cuộc bầu cử tổng thống Senegal, theo kế hoạch diễn ra ngày 25/02, đã bị hoãn lại vào phút chót, khiến bạo lực bùng phát, làm ít nhất 4 người chết. Căng thẳng kéo dài trong nhiều tuần, trước khi chính quyền ấn định ngày bầu cử mới.

Senegal có nhiều quan hệ mật thiết với phương Tây, trong lúc Nga đang gia tăng ảnh hưởng tại các khu vực sát Senegal. Theo AFP, Liên Hiệp Châu Âu, Cộng đồng Kinh tế Tây Phi và Liên Hiệp Châu Phi đã cử hàng trăm quan sát viên theo dõi cuộc bầu cử này. Hai ứng cử viên có nhiều khả năng lọt vào vòng hai là thủ tướng mãn nhiệm Amadou Ba, 62 tuổi, và đối thủ Bassirou Diomaye Faye, 43 tuổi, một cựu thanh tra ngành thuế. Ứng viên Amadou Ba, được sự ủng hộ của tổng thống mãn nhiệm, tuyên bố sẽ tiếp tục chính sách của tổng thống Macky Sall, cầm quyền từ 12 năm nay.

Đối thủ Faye, theo tư tưởng cánh tả, chủ trương ‘‘thay đổi triệt để hệ thống’’, với cam kết sẽ đàm phán lại các thỏa thuận khai thác mỏ, cũng như các hiệp định quốc phòng với nước ngoài. Ứng viên đối lập, bị tạm giam từ đầu năm ngoái, đệ đơn tranh cử từ trong nhà tù. Ông Faye chỉ được trả tự do vào ngày 14/03, khi cuộc tranh cử bắt đầu.

Căng thẳng chính trị tại Senegal dâng lên từ năm 2021 với sự đối đầu giữa phe của ông Faye và phe của tổng thống Macky Sall, bị lên án là muốn cầm quyền thêm một nhiệm kỳ thứ ba. Bạo động nhiều lần bùng lên khiến hàng chục người chết và hàng trăm người bị bắt giam.

Theo giới chuyên gia, tuy rất ít khả năng có gian lận bầu cử đáng kể, nhưng không loại trừ căng thẳng gia tăng nếu ứng viên thủ tướng mãn nhiệm đắc cử ngay vòng một, hoặc ứng cử viên đối lập không lọt được vào vòng hai.