Đền Yasukuni : Quan hệ căng thẳng giữa Nhật với Hàn Quốc và Trung Quốc

Hôm nay, 15/08/2012, hai bộ trưởng Nhật Bản đã tới thăm ngôi đền Yasukuni nhân kỷ niệm ngày nước Nhật phát xít đầu hàng Đồng Minh. Việc hai giới chức cao cấp trong chính phủ Nhật thăm ngôi đền tai tiếng, nơi thờ các tội phạm chiến tranh, khiến quan hệ giữa Tokyo với Seoul và Bắc Kinh thêm căng thẳng, trong lúc tranh chấp chủ quyền trên biển lại nổi lên giữa Nhật và hai nước láng giềng châu Á.

Hai bộ trưởng Yuichiro Hata và Jin Matsubara thăm đền Yasukuni (Reuters)

Ông Yuichiro Hata, bộ trưởng Giao thông và ông Jin Matsubara, bộ trưởng phụ trách ngành Cảnh sát, là các bộ trưởng đầu tiên, trong chính quyền trung tả của thủ tướng Yoshihiko Noda, lên nắm quyền từ năm 2009, viếng thăm ngôi đền Yasukuni, bất chấp việc chính phủ Nhật kêu gọi hủy bỏ kế hoạch này.

Xin nhắc lại là, ngôi đền Yasukuni đặc biệt tai tiếng, vì bên cạnh linh vị 2,5 triệu binh sĩ Nhật chết vì tổ quốc từ cuối thế kỷ XIX, tại đây có thờ cả 14 tội phạm chiến tranh, bị Đồng minh kết án sau Thế chiến thứ Hai. Năm 1978, 14 tội phạm chiến tranh đã được bí mật đưa vào đền thờ. Việc giới chức cao cấp Nhật Bản đến đền Yasukuni là một truyền thống của cánh hữu, đặc biệt dưới thời của thủ tướng Junichiro Koizumi (2001-2006).

Ngay lập tức, Trung Quốc có phản ứng trước hành động kể trên. Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố, Nhật Bản cần phải « tôn trọng các nạn nhân » ở những nước, đã từng bị đế quốc Nhật xâm lược, đặc biệt là Trung Quốc. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc yêu cầu chính quyền Nhật Bản hãy tự xem lại, vì sao các chuyến viếng thăm ngôi đền Yasukuni lại gây ra phản ứng dữ dội như vậy từ các nước Châu Á. Bắc Kinh hy vọng Tokyo có « các biện pháp cụ thể » để không làm phương hại đến quan hệ song phương.

Về phần mình, hôm nay, nhân dịp ngày phát xít Nhật đầu hàng, và cũng là ngày Hàn Quốc được giải phóng sau 35 năm bị Nhật đô hộ (1910-1945), tổng thống Hàn Quốc Lee-Myung-bak một lần nữa nêu lại vụ quân đội Nhật buộc các phụ nữ Hàn Quốc làm nô lệ tình dục trong thời gian Thế chiến thứ Hai, và đòi hỏi Tokyo phải bồi thường các nạn nhân.

Khẳng định Nhật Bản « là một láng giềng gần gũi », « một quốc gia bè bạn chia sẻ các giá trị căn bản và là một đối tác quan trọng », tuy nhiên tổng thống Hàn Quốc nhấn mạnh đến các trở ngại liên quan đến quá khứ cần phải được giải quyết. Theo các sử gia, có khoảng 200.000 phụ nữ nhiều nước Châu Á bị buộc làm việc tại các nhà chứa của quân đội Nhật trong thời gian chiến tranh.

Cũng về quan hệ Seoul – Tokyo, hôm qua 14/08, tổng thống Lee Myung-back ra một tuyên bố cứng rắn, theo đó, Nhật Hoàng Akihito chỉ có thể đến thăm Hàn Quốc, nếu như ông xin lỗi người Hàn Quốc vì các tội ác của Nhật trong quá khứ. Bộ Ngoại giao Nhật đã chính thức phản đối đề nghị kể trên, và cho rằng, Nhật Hoàng đã nỗ lực rất nhiều trong 20 năm qua để làm dịu các vết thương chiến tranh, nhân danh cha mình.

Cũng liên quan đến dịp kỷ niệm ngày quân Nhật đầu hàng Đồng minh, hôm nay, tại một buổi lễ tưởng niệm, thủ tướng Nhật Yoshihiko Noda bày tỏ sự « hối hận sâu sắc » vì « những thiệt hại và đau khổ lớn lao » mà nước Nhật đã đem đến « cho nhiều quốc gia, đặc biệt là các quốc gia Châu Á ».