Cần thận trọng trước sự kiện Omicron có dấu hiệu thoái trào tại Nam Phi

Trong những ngày qua, nhiều nước châu Âu, trong đó có Pháp, đã rất căng thẳng trước đà bùng phát trở lại cực kỳ dữ dội của dịch Covid-19. Dưới tác động của biến thể Omicron, số ca nhiễm mới liên tục phá kỷ lục, và hệ thống bệnh viện trong tình trạng gần như là kiệt quệ sau 22 tháng đại dịch. Trong tình hình đó, vào cuối năm 2021, một tia hy vọng đã lóe lên với thông tin là dịch bệnh có dấu hiệu lùi bước tại Nam Phi, nước đầu tiên bị Omicron tràn ngập. 

Trước làn sóng biến thể Omicron, Pháp tăng cường chiến dịch tiêm ngừa cho trẻ em, ngày 21/12/2021. © AP Photo/Jean-Francois Badias

Hôm 30/12/2021, chỉ 5 tuần sau khi xác định được biến thể rất dễ lây lan này, Nam Phi thông báo là họ đã vượt qua đỉnh của làn sóng Omicron bắt đầu vào cuối tháng 11, với tỷ lệ tử vong chỉ tăng “không đáng kể”. 

Theo chính quyền Nam Phi, sau một thời gian tăng vọt lên những đỉnh cao hơn hẳn các đợt dịch trước, số ca nhiễm mới đã giảm gần 30% trong tuần lễ Giáng Sinh so với tuần trước đó. Tỷ lệ nhập viện cũng giảm ở 8 trên 9 tỉnh của nước này. 

Chính quyền Nam Phi nhấn mạnh : “Mặc dù biến thể Omicron có khả năng lây nhiễm cao, nhưng tỷ lệ nhập viện đã thấp hơn so với các đợt trước”. Tiến sĩ Fareed Abdullah, giám đốc Hội Đồng Nghiên Cứu Y Khoa Nam Phi không che giấu sự ngạc nhiên khi ghi nhận tính chất “bạo phát bạo tàn” của làn sóng Omicron: “Tốc độ theo đó làn sóng thứ tư với Omicron tăng cao, đạt đỉnh và giảm xuống, thật đáng kinh ngạc. Đạt đỉnh trong bốn tuần và giảm nhanh trong hai tuần”.

Hệ quả của tình trạng trên rất rõ: Vào lúc mà nhiều quốc gia bị Omicron ảnh hưởng nặng nề đang tăng cường các biện pháp hạn chế đi lại và tụ tập cũng như các biện pháp phòng chống khác, chính phủ Nam Phi đã trở lại mức báo động tối thiểu, lệnh giới nghiêm áp dụng trong gần hai năm đã được dỡ bỏ và việc bán rượu được cho phép trở lại sau 11 giờ đêm.

Việc làn sóng Omicron “bạo phát bạo tàn”, mà không gây ra tình trạng bão hòa trong các bệnh viện hay tử vong nghiêm trọng phải chăng sẽ dự báo cho những gì sắp diễn ra ở Pháp trong những tuần lễ tới đây hay không? Theo nhật báo Pháp Le Figaro ngày 31/12/2021, không có gì cho phép khẳng định điều đó. 

Vì không chắc rằng làn sóng Omicron đã thực sự kết thúc ở Nam Phi. Hiện tượng sụt giảm lây nhiễm ghi nhận vào tuần lễ Giáng Sinh có thể là đã phản ánh tình hình một kỳ nghỉ cuối tuần kéo dài, khi số lượng thử nghiệm được thực hiện giảm đi. 

Ngoài ra, số tử vong hàng ngày được ghi nhận tại Nam Phi hôm 30 tháng 12 chẳng hạn lại ở mức cao chưa từng thấy kể từ tháng 10. Do đó, không loại trừ khả năng việc nhiễm virus và các dạng nghiêm trọng gia tăng trở lại.

Hơn nữa, trường hợp của Nam Phi khó có thể được so sánh với trường hợp của Pháp. Khi biến thể Omicron đến Nam Phi, đất nước này không nằm giữa làn sóng Delta và các bệnh viện chưa tràn ngập bệnh nhân. Tại Pháp, làn sóng Omicron đã ập đến khi số ca nhập viện vì biến thể Delta đang chạm đỉnh.

Ngoài ra, dân số Nam Phi trẻ hơn nhiều so với dân số  Pháp. Những người dưới 40 tuổi, có nguy cơ phát triển một dạng bệnh nghiêm trọng, chiếm khoảng 70% dân số, so với 47% ở Pháp. Mặt khác, những người trên 65 tuổi, có nguy cơ phải nhập viện cao hơn nhiều, chỉ chiếm 5% dân số Nam Phi, so với 20% tại Pháp. 

Ngay cả khi virus ít độc hại hơn, như dữ liệu chúng ta có về Omicron dường như cho thấy (nguy cơ nhập viện sẽ thấp hơn khoảng 66% với Omicron so với Delta theo dữ liệu của Anh), thì khả năng lây lan của biến thể này cao đến nỗi các hình thức nghiêm trọng vẫn có thể khiến cho các bệnh viện Pháp gặp khó khăn rất lớn. 

Hiện vẫn có hơn 5 triệu người không chịu tiêm chủng ở Pháp. Một con số không phải là không đáng kể, và đủ để cho Omicron hoành hành.

Đối với Le Figaro, tin tốt thực sự duy nhất cho thời điểm này: Nếu số lượng các trường hợp chưa bao giờ quan trọng như vậy trên thế giới, thì sự bùng nổ này không chuyển thành sự gia tăng số người chết, đã giảm trong ba tuần. Một chiến thắng nhờ việc tiêm chủng.