Nhắc đến ca sĩ kiêm tác giả Toto Cutugno, hầu như mọi người đều nghĩ tới ngay nhạc phẩm ''L’Italiano'' với điệp khúc rất quen thuộc : Cho tôi cất tiếng hát, đôi tay ôm cây đàn, một bài ca nhẹ nhàng, vì tôi là người Ý. Để tôi cất tiếng ca, một giai điệu ngọt ngào, hát lên niềm tự hào, thực thụ một người Ý. ''Người Ý thực thụ'' ấy giờ đây không còn nữa. Danh ca Toto Cutugno đã vĩnh viễn ra đi hôm 22/08/2023, hưởng thọ 80 tuổi.
Theo tin từ nhà quản lý Danilo Mancuso, danh ca kiêm tác giả Toto Cutugno đã từ trần tại bệnh viện San Raffaele ở thành phố Milano, sau một thời gian dài lâm bệnh. Năm 2007, ông từng được điều trị bệnh ung thư (tuyến tiền liệt) và bình phục hai năm sau đó, nhờ vậy ông cơ cơ hội tham gia một lần nữa cuộc thi hát Sanremo vào năm 2010. Mãi đến mùa hè năm 2018, nam ca sĩ đã phải nhập viện trở lại khi căn bệnh tái phát, buộc ông tạm ngưng vòng lưu diễn quốc tế. Mặc dù trong những năm tháng sau đó, sức khỏe của ông ngày càng sa sút, nhưng Toto Cutugno vẫn duy trì một số buổi diễn trong năm 2022 tại Thụy Sĩ cũng như tại Tunisia để không phụ lòng giới yêu nhạc.
Hồi đầu tháng 07/2023, nhân dịp tròn 80 tuổi, cho dù sức khỏe không cho phép ông lên sân khấu, nhưng ông vẫn muốn thổi nến sinh nhật với những người hâm mộ. Khi nhận được tin nam danh ca người Ý Toto Cutugno đã vĩnh biệt cõi đời, nhiều khán thính giả bỗng cảm thấy bàng hoàng tiếc nuối. Sinh thời, trong hơn bốn thập niên sự nghiệp, ông đã cho phát hành 18 album phòng thu, bán hơn 100 triệu đĩa hát trên thế giới. Tác giả này đã để lại nhiều giai điệu tuyệt vời, kể cả những bài hát ông tự ghi âm hay sáng tác cho các nghệ sĩ khác.
Người soạn giai điệu ăn khách cho làng nhạc Pháp
Tên thật là Salvatore Cutugno, ông sinh trưởng tại vùng Toscane (Tuscany). Thời niên thiếu, ông tự học nhạc và tập chơi đàn, kể cả trống, đàn ghi ta hay piano. Việc am tường nhiều nhạc cụ sẽ giúp cho tác giả phát huy sở trường sáng tác và hòa âm của mình thời ông là thành viên sáng lập ban nhạc Albatros (Hải Âu). Khi bắt đầu ghi âm biểu diễn, ông chọn cái tên gọi thân mật trìu mến là Toto làm nghệ danh. Trước khi đoạt giải Eurovision năm 1992 với nhạc phẩm ''Insieme'', Toto Cutugno đã bắt đầu nổi tiếng trong làng sáng tác từ mùa hè năm 1975, khi bản nhạc ''Africa'' của nhóm Hải Âu được phóng tác sang tiếng Pháp thành ''L'été indien'', lập kỷ lục số bán với giọng ca Joe Dassin.
Nhờ thành công vượt bực này,Toto Cotugno trở thành tác giả được nhiều nghệ sĩ mời hợp tác. Trong số các ca khúc mà ông đã viết cho các ca sĩ nổi tiếng của Pháp, có khoảng 30 bản nhạc ăn khách viết cho Joe Dassin (Et si tu n'existais pas / Salut) Michel Sardou (En chantant / Musica), / Dalida (Laissez-moi danser, Il faut danser reggae), Gérard Lenorman (Voici les clés)… Thế nhưng giọng ca Pháp từng hát nhiều nhất nhạc của Toto Cutugno chính là Hervé Vilard (Nous, Reviens, Je l'aime tant, Venise pour l'Éternité, Le vin de Corse và nhất là Méditerranéenne bản phóng tác tiếng Pháp của bài ''L’Italiano'')…
L'Italiano : Giai thoại về bài hát nổi tiếng nhất của Toto Cutugno
Còn với tư cách ca sĩ, Toto Cutugno trở nên nổi tiếng trên toàn thế giới vào năm 1983 khi ông ghi âm nhạc phẩm ''L’Italiano''. Bản nhạc này ban đầu được viết cho nam ca sĩ Adriano Celentano, nhưng lại bị từ chối. Theo lời kể của chính tác giả, bài hát này tuy có nói đến niềm tự hào của người Ý, nhưng lại không có liên quan gì với sự kiện nước Ý đoạt Cúp bóng đá thế giới vào năm 1982.
Thực ra, bài hát này đã ra đời trong một quán án tại Toronto, Canada. Sau một đêm biểu diễn tại một nhà hát Toronto với hơn ba ngàn khán giả mà hầu hết đều là người Ý, nam ca sĩ mới nhận ra rằng ngôn ngữ cũng như các biểu tượng văn hóa Ý rất quan trọng đối với cộng đồng người Ý sống ở hải ngoại, có lẽ cũng vì họ xa quê hương, cho nên họ càng cảm thấy tự hào gìn giữ được những gì nhắc nhở họ là những ''người Ý thực thụ''. Có thể nói tác giả Toto Cutugno đã thành công khi dùng câu chuyện của một cá nhân và nhất là đặt góc nhìn mà trọng tâm không phải là từ nước Ý, để đạt đến một tầm phổ quát hơn, nói lên được tâm tư tình cảm của cả một cộng đồng.
Trong quán ăn ở Toronto, Toto Cutugno ngẫu hứng ôm đàn soạn những nốt nhạc đầu trên điệu thứ. Khi trở về Ý, nam danh ca mới hoàn chỉnh ca từ bài hát, khi nhờ đến cài tài đặt lời của Cristiano Minellono. Tác giả này từng góp phần làm nên tên tuổi của các ca sĩ và ban nhạc như Mia Martini, Domenico Modugno, Umberto Balsamo, Ricchi e Poveri, Al Bano & Romina Power… Chính tác giả Cristiano Minellono (còn được gọi là Popi) đã có ý tưởng liệt kê những vật dụng ''đời thường'' nhưng mỗi khi nhắc đến, lại làm cho người Ý nghĩ tới ngay xứ sở của họ. Bài ''L'Italiano'' có vượt trội về mặt ý tứ, chính là ở chỗ đó.
Khi được phát hành vào năm 1983, ''L'Italiano'' qua chất giọng trầm khàn rất dễ nhận ra của Toto Cutugno đã giành lấy hạng đầu thị trường đĩa hát của nhiều nước châu Âu (kể cả Ý, Bỉ, Pháp, Thụy Sĩ hay Bồ Đào Nha)... Bài hát đã được phóng tác sang nhiều thứ tiếng kể cả phiên bản tiếng Việt là nhạc phẩm ''Say Tình'' của tác giả Quốc Tuấn. Hơn 4 thập niên sau ngày ra đời, ''L'Italiano'' vẫn là một giai điệu ăn khách, trở thành một trong những ca khúc tiêu biểu trong mắt của nhiều người Ý, đến nổi được họ xem như một ''di sản quốc gia''. Giọng ca của một ''người Ý thực thụ'' từ nay đã vĩnh biệt cõi đời. Riêng trong giai thoại về ''L'Italiano'' có thể nói, thành công vượt bực sáng ngời lại nảy sinh từ một lời từ chối.
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký