Covid-19 : Mùa hè còn đầy rủi ro đối với dòng phim thương mại Mỹ

Mùa hè theo thông lệ là mùa của các bộ phim ''bom tấn''. Rất nhiều phim giải trí với kinh phí cao của Mỹ đã liên tục bị dời lại, chờ đến một thời điểm khai thác thuận lợi hơn. Mùa hè năm nay có vẻ tươi sáng hơn năm trước do đa số các rạp chiếu phim ở Mỹ đã hoạt động trở lại gần như ở mức bình thường. Tuy có ngân sách khổng lồ, nhưng khá nhiều bộ phim thương mại của Mỹ lại gặp thất bại, do không thu hút đông đảo khán giả vào rạp.

Đại dịch Covid thách thức các nhà sản xuất phim "bom tấn" của Holywood. MARIO TAMA GETTY IMAGES NORTH AMERICA/AFP/File

200 triệu đô la, đó là chi phí thực hiện của mỗi bộ phim blockbuster của Mỹ chờ được phát hành vào mùa hè năm 2021. Từ bộ phim hài phiêu lưu ''Jungle Cruise'' (Thám hiểm rừng xanh) với Dwayne Johnson - The Rock trong vai chính, cho đến hai bộ phim theo thể loại siêu anh hùng là ''Suicide Squad'' (Biệt đội cảm tử) của kho truyện tranh DC Comics và nhất là ''Black Widow'' (Góa phụ đen) của thương hiệu Marvel. Dù rất tốn kém, nhưng các tựa phim này vẫn chưa đạt đến mức doanh thu ngoạn mục của các bộ phim bom tấn vào năm 2018 hay 2019, tức trước khi có đại dịch.

Điều đó không có nghĩa là công thức làm phim siêu anh hùng tại Hollywood đã hết hiệu nghiệm, nhưng những khó khăn dồn dập khiến cho giới sản xuất phim thêm băn khoăn, trong khi các nhà phân phối thì lại thêm thất vọng vì phim bom tấn mùa hè này chưa phải là chiếc đầu tàu kéo các rạp phim ra khỏi khủng hoảng. Về mặt doanh thu, phiên bản mới của ''Suicide Squad'' (Biệt đội cảm tử 2021) của đạo diễn James Gunn, với Margot Robbie, Idris Elba và Viola Davis trong vai chính, chỉ thu về được khoảng 26,2 triệu đô la trong tuần lễ phát hành đầu tiên, trong khi phim đã làm cho hãng Warner tốn đến 190 triệu đô la (chưa kể tới các chi phí quảng cáo). Mặc dù được giới phê bình đánh giá cao hơn, nhưng phiên bản 2021 lại kém xa về mặt doanh thu so với bộ phim đầu tiên của David Ayer với hơn 132 triệu đô la khi được phát hành vào tháng 08/2016.

Các nền tảng trực tuyến làm giảm doanh thu các rạp phim

Chẳng những thế, một bộ phim khác khai thác thương hiệu "Mortal Kombat" (Trận chiến sinh tử 2021) cũng đem về khoảng 25 triệu đô la trong tuần đầu, trong khi mức đầu tư thực hiện chỉ là 55 triệu đô la, tức chỉ bằng một phần tư so với ''Biệt đội cảm tử 2021'' của đạo diễn James Gunn. Rốt cuộc, Warner đầu tư ít vào ''Mortal Kombat'' mà vẫn thu lời, trong khi ''Suicide Squad'' lại khiến cho hãng phim này có nguy cơ bị lỗ vốn.

Các số liệu gần đây khiến cho giới sản xuất phim Mỹ thêm lo lắng. Trong tuần lễ khai thác đầu tiên, hãng phim Marvel (chi nhánh của Disney) đã đạt tới mức 80 triệu đô la với bộ phim ''Black Widow'' của nữ đạo diễn Cate Shortland. Bên cạnh đó, bộ phim còn thu về 60 triệu đô la, nhờ được khai thác song song trên nền tảng trực tuyến Disney+. Chuyến phiêu lưu cuối cùng của "Góa phụ đen" Natasha Romanoff (kết thúc chu kỳ làm phim trải dài trên hơn một thập niên) khiến cho nhiều chủ rạp phim hy vọng tăng thêm doanh thu vào mùa hè này.

Thế nhưng, niềm vui lại không được bao lâu, ngay từ tuần thứ nhì, doanh thu của ''Black Widow'' ở phòng vé giảm đến 68%, từ 80 triệu xuống còn 25,6 triệu đô la. Sự kiện doanh thu của một bộ phim giảm sút sau một tuần khai thác là chuyện bình thường, nhưng giảm nhanh và giảm mạnh như vậy lại cho thấy có một điều gì đó không ổn.

Hiệp hội các nhà phân phối phim ở Mỹ đã chỉ trích tập đoàn Disney đã khai thác quá sớm phim ''Black Widow'' trên mạng, dẫn tới việc sao chép và tải phim bất hợp pháp, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu phòng vé. Diễn viên chính Scarlett Johansson cũng đã khởi kiện Disney đã vi phạm hợp đồng, do tiền thù lao của diễn viên được tính theo doanh thu của phòng vé. Trong một thế giới không có virus corona, phim ''Black Widow'' hy vọng đạt tới mức doanh thu của Người Nhện ''Homecoming'' (880 triệu đô la). Nhưng Black Widow hiện chỉ mới chạm ngưỡng 367 triệu trên toàn thế giới. Một kết quả gây thất vọng cho giới sản xuất phim Marvel.

Dòng phim kinh dị đầu tư ít mà lời nhiều

Tất cả các bộ phim phát hành trong tháng 07/2021 đều gặp khó khăn như nhau. Phim ''Jungle Cruise'' thu về 35 triệu đô la trong tuần đầu, ''Space Jam'' kỷ nguyên mới được 31 triệu. Tập 9 của loạt phim ''Fast and Furious'' sau khi rồ ga ngoạn mục trong tuần đầu, cũng chỉ đạt tới 681 triệu đô la trong khi bộ phim này nhắm tới mức tối thiểu là một tỷ đô la cũng như các tập trước : 1,2 tỷ đô la cho tập 8 và 1,5 tỷ cho tập 7.

Trước khi có dịch Covid-19, các bộ phim blockbuster với thương hiệu ăn khách thường gặt hái hơn 100 triệu đô la khi được chiếu ở rạp chỉ trong vài ngày cuối tuần. Nhưng kể từ khi có đại dịch, cung cách tiêu thụ các sản phẩm văn hóa đã thay đổi, kể cả việc xem phim. Điều đó giải thích phần nào vì sao doanh thu của các bộ phim giải trí mùa hè này vẫn còn thấp, cho dù trên lãnh thổ Hoa Kỳ, 85% các rạp chiếu phim đã mở cửa trở lại. Có nhiều khả năng biến thể Delta khiến cho một số khán giả ngại  đến những nơi có đông người tụ tập, nhưng không thể quy mọi thứ cho dịch Covid-19.

Bằng chứng là vào mùa hè năm nay, có nhiều phim giải trí vẫn thành công ở rạp. Tập nhì của ''Vùng đất câm lặng'' (A Quiet Place II), Tập ba của Conjuring (Ma xui quỷ khiến) và gần đây hơn nữa là tập 9 của loạt phim ''Saw'' Lưỡi cưa (Spiral), tập 5 ''Forever Purge'' (Cuộc thanh trừng vĩnh viễn), tập nhì của ''Đừng thở mạnh'' (Don't Breath II), hay của ''Trò chơi thoát chết'' (Escape Game) đều thành công không kém gì các tập trước. Tuy không có kinh phí cao, nhưng thể loại phim kinh dị lại ăn khách một cách khá bất ngờ và thu hút đông đảo khán giả yêu chuộng cảm giác mạnh vào rạp.

Covid-19 buộc Hollywood tính lại cách làm phim ?

Theo nhận xét của tạp chí Forbes, các bộ phim kinh dị thu lời cao từ gấp 3 đến gấp 5 lần so với vốn đầu tư ban đầu. Sở dĩ các blockbuster năm nay gặp thất bại một phần cũng vì phim không hay : phim ''Snake Eyes'' (Xà nhãn báo thù) phần tiền truyện của G.I Joe, phim Space Jam 2021, tập nhì của ''Baby Boss'' Nhóc Trùm cũng chỉ là bổn cũ soạn lại. Điều này đã từng xảy ra vào mùa hè năm 2016, khi các phim làm lại như Ghostbusters, phim hậu truyện như "Independance Day" (Tái chiến) tập nhì hay tập kế tiếp của Star Trek ''Beyond'' (Vô hạn) đều đã gặp thất bại do kịch bản rất kém, đầu tư nhiều về mặt kỹ xảo, nhưng nội dung lại thiếu tính sáng tạo. Vào năm 2021, dịch Covid-19 chỉ làm nổi bật thêm tình trạng phim dở nên càng vắng người xem.

Còn theo tuần báo điện ảnh Variety, hy vọng là tình hình sẽ được cải thiện kể từ đầu tháng 9 trở đi, khi hàng loạt phim mới sẽ được trình làng vào mùa thu, trong đó có tập phim James Bond mới nhất ''No Time To Die'' (Chưa phải lúc chết), phim khoa học viễn tưởng dựa vào trường thiên tiểu thuyết ''Dune'' và nhất là ''Shang-Chi và Huyền thoại thập luân'', mở ra chu kỳ thứ tư của vũ trụ điện ảnh Marvel mở rộng. Bộ phim này, với thành phần diễn viên châu Á, trong đó có nữ diễn viên Awkwafina Lâm Gia Trân từng đoạt Quả cầu vàng, Lưu Tư Mộ (Simu Liu), các ngôi sao Dương Tử Quỳnh hay Lương Triều Vỹ, hy vọng lập lại thành tích của phim ''Chiến binh báo đen'' (Black Panther).

Theo Variety, giả sử các bộ phim bom tấn này đều thất bại vào mùa thu, thì lúc đó Hollywood phải tìm cách thay đổi tư duy cũng như công thức làm blockbuster, chứ không còn chuyện ký những tấm ngân phiếu vài trăm triệu đô la để thực hiện những bộ phim giải trí tốn kém mà lại không thu hút được đông đảo người xem. Trong cái rủi lại có cái may: Covid-19 sẽ buộc các hãng phim Hollywood tự xem xét, để rồi giữ lại những gì có giá trị hơn.