Liên hoan phim Sundance trở lại với hơn 100 tác phẩm
Sau ba năm vắng bóng tại các rạp chiếu phim, Liên hoan phim độc lập Sundance lại diễn ra từ ngày 19/01 đến 29/01/2023 ở bang Utah, Hoa Kỳ. Trong ba năm qua, trong mùa dịch Covid-19, liên hoan chỉ được tổ chức trực tuyến với mô hình thu gọn. Lần này, Sundance trở lại với đội ngũ hùng hậu, chương trình phong phú dày đặc, giới thiệu đến 110 tác phẩm mới, chủ yếu là phim truyện và tài liệu.
Đăng ngày:
Tuy không hẹn, nhưng vào trung tuần tháng Giêng, nhiều ngôi sao điện ảnh Hollywood, các nhà làm phim cũng như giới phê bình tề tựu về đại lộ chính của Park City. Nằm gần Salt Lake City, bang Utah, trạm trượt tuyết trên núi với độ cao hơn 2000 mét, nổi tiếng ở nước ngoài là nơi tổ chức liên hoan Sundance từ năm 1985. Do nam diễn viên kỳ cựu Robert Redford đồng sáng lập, liên hoan Sundance với thời gian đã trở thành một sự kiện quan trọng trong ngành sản xuất phim độc lập, một bệ phóng để đưa các tài năng mới vào quỹ đạo thành công.
Sundance : Vườn ươm mầm non dòng phim độc lập
Sau nhiều lần tổ chức phiên bản trực tuyến, Sundance lần này tìm lại định dạng truyền thống. Có thể nói đây là một trong những liên hoan phim hàng đầu có trao giải, cuối cùng được mở lại để tiếp đón khán giả vào các rạp chiếu phim. Khoảng 110 tác phẩm mới được giới thiệu trong chương trình năm 2023. Theo trưởng ban tuyển chọn phim Kim Yutani, các nhà làm phim cũng như các tác giả kịch bản nôn nao háo hức, trong tậm trạng nửa mừng nửa lo, sau một thời gian dài chờ đợi ra mắt tác phẩm của họ với công chúng.
Thái độ bồn chồn lo lắng của giới làm phim là chuyện thường tình : liệu phim có bén duyên với khán giả hay không, phản ứng của công chúng sẽ như thế nào, rất khó mà đoán trước. Phần giới thiệu phim tại Sundance luôn đi kèm với màn đối đáp, tạo cơ hội giao lưu giữa đạo diễn (hay tác giả) với người đến xem phim, công chúng sau đó còn được mời bỏ phiếu bình chọn tác phẩm hay nhất.
Theo lời nữ đạo diễn gốc Bồ Đào Nha Joana Vicente, hiện là giám đốc Sundance sau khi điều hành liên hoan phim Toronto, chương trình năm nay có rất nhiều tác phẩm ''dài'' đầu tay, kể cả trong hai lãnh vực phim truyện và tài liệu. Nhiều đạo diễn trẻ xuất thân từ ''trường phái Sundance", họ từng đến tham dự liên hoan để trình bày dự án hoặc giới thiệu bộ phim ngắn đầu tiên của mình. Tại liên hoan, họ có thể tìm thấy các nguồn tài trợ thích hợp với việc phát triển dự án hay tìm kênh phân phối. Riêng về điểm này, có thể xem liên hoan Sundance như một vườn ươm hạt giống, giúp cho các mầm non có thêm cơ hội trỗi dậy, vươn lên.
Mảng phim tài liệu : Phụ nữ Iran và chiến tranh Ukraina
Liên hoan Sundance bao nhiều mảng chính, trong đó dòng phim tài liệu được xem là vế quan trọng hàng đầu. Cũng như liên hoan Berlin, với nội dung xoay quanh các chủ đề bám sát thời sự, phản ánh qua góc nhìn của các đạo diễn có tư tưởng dấn thân. Năm nay, một trong những bộ phim tài liệu được chờ đợi nhiều là ''Deep Rising''. Với giọng đọc của nam diễn viên Jason Momoa, bộ phim kể lại cuộc chạy đua giữa các tập đoàn lớn trong việc khai thác các mỏ kim loại hiếm nằm dưới đáy biển hầu sản xuất các loại pin dành cho ngành công nghệ cao. Một diễn viên nổi tiếng khác của Mỹ, Dakota Johnson, cho mượn giọng nói của mình để kể lại câu chuyện của nhà nghiên cứu tiên phong Shere Hite, thường gây tranh luận trong cả hai lãnh vực nữ quyền và giới tính.
Hai chủ đề Ukraina và Iran cũng được quan tâm nhiều nhân kỳ liên hoan Sundance 2023. Bộ phim ''Iron Butterflies'' (Những cánh bướm sắt) nói về vụ máy bay MH17 bị bắn rơi vào năm 2014 bởi lực lượng ly khai thân Nga tại Ukraina. Trong khi đó, tình hình chiến sự và các cuộc giao tranh được khai thác trong bộ phim tài liệu mang tựa đề ''20 Days in Mariupol'' (20 ngày ở Mariupol), đạo diễn Mstyslav Chernov đối chiếu các bản tin thời sự nặng tính tuyên truyền trên truyền hình Nga với tài liệu chiến trường, đạc biệt trong vụ quân đội Nga dội bom vào một bệnh viện nhi đồng và cũng là nhà bảo sinh tại Mariupol.
Về phần bộ phim "Joonam", đạo diễn Sierra Urich dùng ống kính để phản ánh câu chuyện gia đình qua lời kể của ba thế hệ phụ nữ từ Iran sang định cư ở bang Vermont (Hoa Kỳ). Hai bộ phim khác là ''The Persian Version'' và ''Shayda'' nói về vai trò cũng như vị trí của phụ nữ trong xã hội Iran hiện giờ cũng như trong các cộng đồng người Iran di cư, sống ở hải ngoại. Cả hai bộ phim được lồng vảo bối cảnh thời sự, vào lúc chính quyền đàn áp các cuộc biểu tình sau cái chết của cô Mahsa Amini. Phụ nữ, Đời sống, Tự do (Jin, Jiyan, Azadi) khẩu hiệu hô hào ban đầu của người Kurdistan, sau đó được sử dụng trên khắp lãnh thổ Iran trong phong trào biểu tình cuối năm 2022, sau cái chết của cô sinh viên 23 tuổi. Mahsa Amini từng bị cảnh sát bắt giữ và tra tấn chỉ vì không đeo khăn trùm đầu, đúng theo quy định của chính quyền Iran, nhân danh đạo Hồi.
Sundance 2023 : Các tựa phim truyện đáng chú ý
Về phía mảng phim truyện dựa theo tiểu thuyết hay kịch bản nguyên tác, Sundance tập trung vào việc giới thiệu các bộ phim có kinh phí thấp, nhưng lại có nhiều giá trị điện ảnh. Nhiều diễn viên nổi tiếng ở Hollywood đều đến Park City để tham gia các buổi chiếu phim ra mắt khán giả liên hoan trước khi phim được phát hành rộng rãi tại các rạp. Đó là trường hợp của Emilia Clarke, ngôi sao sáng của "Game of Thrones"(Trò chơi vương quyền). Emilia cùng với nam diễn viên Chiwetel Ejiofor đến Sundance để giới thiệu tác phẩm "The Pod Generation", một bộ phim với vỏ bọc khoa học viễn tưởng nhưng mang tính ngụ ngôn, có nội dung trào phúng châm biếm xã hội.
Nữ diễn viên Emilia Jones cũng trở lại tại liên hoan Sundance, sau khi thành công rực rỡ tại Sundance những năm trước. Lần đầu tiên, khán giả được nhìn thấy cô là trong bộ phim Mỹ "CODA", chữ viết tắt của Child of deaf adult (Con của người khiếm thính). Bộ phim này là bản phóng tác từ bộ phim Pháp "La Famille Bélier" với ca sĩ Louane trong vai chính. Lần này, nữ diễn viên Emilia Jones đến tham dự với hai bộ phim mới. Đầu tiên là "Cat Person'' được chuyển thể từ một truyện ngắn ăn khách đăng trên tạp chí The New Yorker. Thứ nhì là ''Fairyland'', dựa theo một cuốn sách best seller nói về những năm tháng của bệnh Aids (Sida) tại San Francisco.
Riêng bộ phim tình cảm xã hội ''CODA'' của đạo diễn Sian Heder, có tựa tiếng Việt là ''Giai điệu con tim'', từng giành 4 giải thưởng lớn của liên hoan Sundance năm 2021, trong đó có giải thưởng của ban giám khảo dành cho tác phẩm, đạo diễn và dàn diễn viên xuất sắc. Tác phẩm này xoay quanh câu chuyện của Ruby (do Emilia Jones thủ vai), lớn lên trong một gia đình mà cả bố lẫn mẹ đều khiếm thính. Ở tuổi 17, Ruby có năng khiếu nghệ thuật, hát hay nhờ chất giọng bẩm sinh đặc biệt. Còn ở trong lớp, cô được thầy cô khuyến khích chọn trường dạy nhạc khi lên đại học. Điều đó cũng có nghĩa là cô phải sống xa gia đình, trong khi từ thời còn nhỏ, do là người duy nhất có khả năng nghe trong nhà, cho nên Ruby luôn phụ giúp cha mẹ trong nghề đánh cá, đồng thời là chỗ dựa vững chắc cho gia đình.
Nhờ có nội dung cảm động, gần gũi đời thường, mà sau Sundance, CODA lại thắng đậm với ba giải dành cho tác phẩm, diễn viên và kịch bản phóng tác hay nhất nhân kỳ trao giải Oscar năm 2022. Thành công này là một chiến thắng "lịch sử", vì CODA là bộ phim đầu tiên có dàn diễn viên chủ yếu là người khiếm thính đoạt giải dành cho Bộ phim hay nhất năm 2022 và kênh phân phối phim Apple TV+ cũng trở thành dịch vụ trực tuyến đầu tiên được vinh danh ở hạng mục cao quý này.
Liên hoan Sundance năm nay có hàng chục phim truyện và tài liệu đi tranh giải. Đối với các nhà đạo diễn, một trong những thách thức lớn nhân kỳ lễ hội này là tìm được một người mua phim trong số các hãng phim lớn của Mỹ cũng như các nền tảng phim trực tuyến. Cho dù Netflix sau hai thập niên cực thịnh đang có dấu hiệu ''thoái trào'', Warner/Dicovery đang giảm ngân sách sau thương vụ sát nhập, nhưng giới làm phim vẫn hy vọng lập lại thành tích của CODA. Được sản xuất với kinh phí thấp, nhưng trong năm vừa qua tác phẩm này lại trở thành một trong những bộ phim gặt hái rất nhiều thành công, cho dù không có quảng cáo rầm rộ mà cũng chẳng cần khua chiêng gõ trống.
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký