Thế giới nhạc rock trong mắt nhà nhiếp ảnh Claude Gassian
Bob Dylan, Madonna, Prince, David Bowie The Rolling Stones hay Johnny Hallyday ..... hầu hết các thần tượng pop rock vĩ đại nhất hành tinh đều đã có chân dung thu gọn vào ống kính của Claude Gassian. Nhân dịp kỷ niệm 50 năm sự nghiệp của nhà nhiếp ảnh người Pháp, văn phòng đại diện Sotheby's Paris tổ chức triển lãm hàng chục bức ảnh nổi tiếng, hầu chuẩn bị cho cuộc bán đấu giá vào đầu tháng 03/2021.
Đăng ngày:
Trong khuôn khổ của chương trình "Now!" về trang trí nội thất và thiết kế đương đại, các bức nhiếp ảnh được trưng bày cùng với một loạt các tác phẩm nghệ thuật khác tại chi nhánh văn phòng Sotheby's trên đường Faubourg Saint-Honoré, ở Paris quận 8, từ ngày 05/03 cho đến 08/03. Trong cuộc triển lãm chuyên đề "The man behind the music" (Người đằng sau âm nhạc), các tấm ảnh chụp đều được đánh số bằng tay và có chữ ký của Claude Gassian, giá thẩm định thấp nhất cho mỗi tấm là 1.000 euro, cao nhất là 6.000 euro. Nhưng hẳn chắc là cuộc đấu giá trực tuyến có nhiều khả năng gây nhiều điều đột xuất bất ngờ.
Thành danh nhờ tự học chứ không qua trường lớp
Một cuộc triển lãm khác của Claude Gassian nhưng lần này với quy mô lớn hơn, dự trù mở cửa tiếp đón công chúng, cũng được lên kế hoạch vào trung tuần tháng 09/2021 tại Villa Tamaris ở gần thành phố Toulon, miền nam nước Pháp. Nhà xuất bản La Martinière từng phát hành sách nhiếp ảnh của Claude Gassian, hy vọng rằng tất cả các điều kiện tổ chức sự kiện sẽ thuận lợi, dễ dàng hơn để xuất bản bộ sách toàn tập đánh dấu nửa thế kỷ sự nghiệp của nhiếp ảnh gia người Pháp. Sau nhiều năm hoạt động, ông trở thành chuyên nghiệp nhờ có ảnh được đăng trên báo chí.
Sinh trưởng tại thủ đô Paris, Claude Gassian, năm nay 72 tuổi, cho biết đam mê đầu đời của ông không phải là nhiếp ảnh mà chính là âm nhạc. Niềm đam mê ấy bắt đầu từ rất sớm, lúc ông mới có 10 tuổi, ông đã đi xem với gia đình buổi trình diễn đầu tiên của Johnny Hallyday tại nhà hát Olympia. Có lẽ cũng vì thế mà khi đến tuổi trưởng thành, ông chọn nghề nhiếp ảnh để quan sát tường tận thế giới nhạc rock cũng như để có thêm cơ hội đến gần các thần tượng mà ông hằng ngưỡng mộ.
Vào giữa những năm 1960, Claude Gassian đã trở thành một "fan" cuồng nhiệt, hâm mộ tuyệt đối các ban nhạc rock trẻ thời bấy giờ The Who, The Beatles hay The Rolling Stones. Ông bắt đầu sưu tầm cắt dán các ảnh chụp nghệ sĩ đăng tải trên các tạp chí và khi bố ông tặng cho ông chiếc máy chụp ảnh Kodak đầu tiên, ông đã tìm cách thực hiện những bức ảnh cho riêng mình.
Năm 1967, ông bắt đầu chụp Mick Jagger và các thành viên khác khi nhóm Rolling Stones đến Paris biểu diễn trên sân khấu Olympia. Sau đó, ông lấy tiền dành dụm để mua phim và mua vé đi dự các liên hoan nhạc rock ngoài trời ở Anh Quốc năm 1969, trong đó có liên hoan thành phố Bath hay là trên đảo Wight. Khi trở về Pháp, ông không mang theo gì nhều trong hành lý ngoại trừ 40 cuộn phim, chụp các nhóm Pink Floyd, Led Zeppelin và Santana trên sân khấu, thu hút sự chú ý của báo chí chuyên ngành. Cảm giác về năng khiếu nhiếp ảnh đến với Claude Gassian kể từ đó và ông nghĩ rằng giữa đam mê và nghề nghiệp, thay vì chọn lựa, ông có thể kết hợp hai thứ thành một.
Nhà nhiếp ảnh chính thức của ban nhạc rock "vĩ đại" nhất
Claude Gassian thú thật là ban đầu, ông phải tự học rất nhiều vì ông vẫn chưa thành thạo về mặt kỹ thuật, thời đại "nhiếp ảnh bạc", khi ống kính thu hình vào phim nhựa, rất khác với công nghệ "nhiếp ảnh số". Do vậy, ông ban đầu chọn khâu nhiếp ảnh sân khấu, chụp các ban nhạc rock trên sân khấu hay ở hậu trường, để trau dồi tay nghề, và khi đã nắm vững kỹ thuật, ông mới chuyển qua chụp chân dung các nghệ sĩ trẻ tuổi, ban đầu là nhạc rock & folk những năm 1960 như Bob Dylan, Jimi Hendrix, Bob Marley, Jim Morrison, Frank Zappa, Eric Clapton hay Leonard Cohen, sau đó đến nhạc punk và glam rock những năm 1970, David Bowie, Lou Reed (Velvet), The Clash, Sex Pistols, Patti Smith hay là Iggy Pop, thập niên 1980 có nữ hoàng nhạc pop Madonna, Prince, James Brown, Bruce Springsteen, Kraftwerk, Blondie, Eurythmics, Depeche Mode ....
Kể từ cuối thập niên 1980 trở đi, ngoài Johnny Hallyday mà ông theo dõi khá thường xuyên, Claude Gassian còn hợp tác nhiều hơn với các nghệ sĩ Pháp như Vanessa Paradis, Mylène Farmer, Serge Gainsbourg, Matthieu Chedid, Jean-Jacques Goldman và gần đây hơn cả là nhóm nhạc điện tử Pháp Daft Punk, vừa tuyên bố chia tay hồi trung tuần tháng 02/2021. Trong nửa thế kỷ sự nghiệp, ông đã chụp hàng trăm nghệ sĩ quốc tế hàng đầu.
Nhờ chịu khó tự học mà với thời gian, Claude Gassian đã trở thành một trong những nhà nhiếp ảnh nổi tiếng nhất thế giới trong lãnh vực chuyên môn của ông là chụp chân dung các thần tượng nhạc rock. Ông đã hai lần tham gia Liên hoan nhiếp ảnh quốc tế tại thành phố Arles vào năm 1985 và 2010, ông cũng từng tổ chức trưng bày tại New York (The Cool & The Crazy 1996), tại Viện bảo tàng nghệ thuật đương đại Lyon (Intersections 2003) hay tại Phòng triển lãm Govinda ở Washington D.C (Anonymous 2007).
Trong suốt 50 năm hoạt động, Claude Gassian đã có rất nhiều kỷ niệm đẹp, nhưng theo ông đáng ghi nhớ nhất vẫn là hai vòng lưu diễn quốc tế với The Rolling Stones, mà ông cho là ban nhạc rock vĩ đại nhất thế giới. Ông bám sát chân ban nhạc huyền thoại này với tư cách là nhiếp ảnh gia chính thức vào những năm 1990. Chính cũng vì thế ông đã nắm bắt được nhiều "khoảnh khắc để đời'. Một trong những giây phút khó quên là nhân buổi trình diễn năm 1998 tại sân vận động quốc gia Pháp Stade de France. Vào lúc, hàng chục ngàn người hâm mộ trên sân cỏ đang lên cơn sốt, thì ở trong hậu trường, Keith Richards và Ron Wood thản nhiên, chơi nhạc blues trên đàn ghi ta với nhau, theo nhà nhiếp ảnh, họ chơi rất ăn ý trên sân khấu, vì ở ngoài đời đôi bạn này chơi thân với nhau.
Bức chân dung của hai thành viên nhóm Daft Punk
Cũng với nhóm The Rolling Stones nhưng vào năm 1976, Claude Gassian chụp một bức ảnh tuyệt đẹp về Mick Jagger. Theo ông, chụp ảnh sân khấu với Mick Jagger khá dễ dàng, do ngôi sao nhạc rock này vô cùng phóng khoáng trên sàn diễn, tràn đầy sinh lực cuồng nhiệt tựa như thú hoang bốc lửa mãnh liệt. Điều tạo ra nét độc đáo khác biệt chính là sự kiên nhẫn khi chụp ảnh. Claude Gassian cho biết ông tập trung quan sát sân khấu đến nổi thuộc lòng các chi tiết biểu diễn. Ở phần cuối bài hát "Jumpin' Jack Flash", Mick Jagger thường hay tạt ba xô nước vào đám fan hâm mộ, còn xô nước thứ tư lại đổ vào đầu như thể để "hạ nhiệt". Vào mỗi buổi tối, nhà nhiếp ảnh chọn góc chụp từ hậu trường, nhưng ông đã phải chụp hàng chục lần trước khi tìm được một tấm ảnh thật vừa ý.
Thế nhưng, một trong những tấm ảnh chụp được đa số người hâm mộ đặc biệt chú ý chính là bức chân dung của hai thành viên nhóm Daft Punk mà Claude Gassian đã thực hiện tại Paris vào năm 2007, theo đơn đặt hàng của một tạp chí chuyên ngành. Vào thời bấy giờ, nhóm này là cánh chim đầu đàn của phong trào nhạc điện tử french touch của Pháp, Daft Punk cũng được biết đến trong cách quảng bá tiếp thị độc đáo, kể cả việc kiểm soát hình ảnh tối đa.
Đôi bên chưa bao giờ gặp nhau, và nhà nhiếp ảnh e ngại rằng suất làm việc sẽ rất khó khăn, do ban nhạc nổi tiếng là ít nói, khó tính và thẳng thắn. Nhưng rốt cuộc buổi làm việc đã diễn ra suôn sẻ và nhóm Daft Punk đã hợp tác nhiệt tình trong cách phối cảnh, sử dụng bố cục màu sắc để tránh chụp một kiểu ảnh "bình thường". Do hai thành viên đội mũ che kín cả khuôn mặt, cho nên ông không biết họ có nhìn về phía ống kính hay không, rốt cuộc nhà nhiếp ảnh quyết định chụp họ như hai pho tượng điêu khắc bằng sắt đặt ngay trong góc phòng với gam ánh sáng màu xanh lam cực kỳ mát lạnh. Sự kiện nhóm Daft Punk đột ngột thông báo chia tay là cú quảng cáo bất ngờ đối với Claude Gassian. Tấm ảnh chân dung của Daft Punk nhưng vẫn không cho ai thấy mặt, có nhiều khả năng đạt mức bán kỷ lục, đấu giá cao ngất ngưởng.
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký