Tháng không thuốc lá tại Pháp : Số người hút thuốc vẫn còn cao

Tại Pháp, chiến dịch thông tin ''Tháng không Thuốc lá'' lần thứ 8 (Le Mois sans Tabac) được khởi động từ đầu tháng 11/2023 cho đến cuối tháng. Dưới sự điều hành của cơ quan Y tế Công cộng Pháp SPF, mục tiêu của chương trình này, theo báo La Croix, là khuyến khích người Pháp thử ngưng hút thuốc trong vòng một tháng. Sau giai đoạn cai thuốc 30 ngày, giới chuyên gia tin rằng việc ngưng hẳn hút thuốc lá sẽ hiệu quả hơn.

Ảnh minh họa : Một người hút thuốc trong một quán rượu ở Luân Đôn, Anh Quốc, ngày 14/02/2006. AP - Kirsty Wigglesworth

Do cơ quan Y tế Công cộng Pháp SPF (Santé Publique France) thành lập tại Pháp vào năm 2016, chiến dịch thông tin ''Tháng không Thuốc lá'', được tổ chức vào tháng 11 hàng năm, thực ra dựa theo mô hình của một chương trình hoạt động tương tự ở Vương quốc Anh, mang tên là ''Stoptober''. Đây là chữ ghép của hai từ Stop và October, khuyến khích dân Anh ngưng hút thuốc trong tháng 10, cũng như chương trình ''Dry January'' khuyến khích giảm tiêu thụ hoặc ngưng uống rượu vào tháng Giêng hàng năm. 

Tháng 11 không thuốc lá giống như Tháng Giêng không rượu

Theo báo La Croix, điểm khác biệt giữa hai chương trình Anh và Pháp vẫn là ''Stoptober'' diễn ra trong vòng 4 tuần lễ, trong khi ''Tháng không thuốc lá'' (Le mois sans tabac) kéo dài đúng 30 ngày. Trong cả hai trường hợp, những người muốn ngưng hút thuốc được bác sĩ hỗ trợ tâm lý, họ được tư vấn qua các cuộc hẹn định kỳ hay qua dịch vụ điện thoại, họ cũng được các hiệu thuốc tây cung cấp một bộ dụng cụ có sẵn bao gồm các loại ''thuốc dán'', kẹo nhai hay sản phẩm có chứa chất nicotin, để giúp thay thế từng bước các điếu thuốc lá trước khi quyết định ngưng hẳn. 

Tại Pháp, mặc dù giá thuốc lá đã tăng rất mạnh từ 7 euro năm 2016 lên đến 12 euro năm 2023, tức là đã tăng thêm 70% trong vòng 7 năm, thế nhưng sau vài năm đầu có giảm đôi chút, hiện giờ số người hút thuốc lá ở Pháp đã đạt tới một ngưỡng ổn định, như thể chính sách tăng giá đều đặn (hầu như 10% hàng năm tính từ năm 2016) dần dần ít còn tác dụng về mặt tâm lý. 

Theo cơ quan SPF, kể từ lần tổ chức đầu tiên vào năm 2016, chiến dịch ''Tháng không thuốc lá'' (Le mois sans tabac) đã thu hút tổng cộng hơn 1 triệu người tham gia dưới nhiều hình thức. Trong số này quan trọng nhất là những người ''tình nguyện'' đăng ký vào chương trình ngưng hẳn thuốc lá. Những người tình nguyện này được tư vấn hàng ngày về cách bỏ thuốc lá, họ nhận được một bộ dụng cụ ''cai thuốc'' miễn phí và được các chuyên gia y tế cũng như về mặt dinh dưỡng theo dõi thường xuyên qua nhiều giai đoạn: mục tiêu đầu tiên là ngừng hút thuốc trong một tháng và mục tiêu dài hạn vẫn là ngưng hẳn thuốc lá. 

Kể từ khi được thành lập vào năm 2016, chương trình ''Tháng không Thuốc lá'' trong những năm đầu đã quy tụ 52.000 người đăng ký tình nguyện cai thuốc lá. Theo khảo sát của cơ quan SPF, sự trợ giúp của giới chuyên gia y tế giúp cho tỷ lệ thành công đạt tới mức 70%. Điều này dĩ nhiên còn tùy thuộc vào ''thiện chí'' của người tình nguyện. Một số người sau khi ngưng 30 ngày, vì một lý do nào đó trong đời sống, sẽ hút thuốc trở lại. Nhưng theo cơ quan SPF, không phải vì thế mà họ nản chí. Nhiều người tình nguyện vẫn thành công, sau nhiều lần thử ngưng hút thuốc trong vòng 30 ngày. 

Trong năm 2022, số người tình nguyện đạt mức kỷ lục 160.000 người tham gia. Theo giới chuyên gia, đây một phần là do tác động tâm lý sau mùa dịch Covid, nhiều người dân Pháp ý thức hơn về bảo vệ sức khỏe : ăn uống điều độ, tập thể dục thường xuyên hơn, giảm bớt, hoặc ngưng hẳn rượu cũng như thuốc lá. Riêng trong tháng 11 năm 2023, hoạt động của Tháng không thuốc lá đã giảm đôi chút, từ 160.000 người đăng ký xuống còn 117.511 tình nguyện viên, theo số liệu hôm 06/11 của SPF. Sau khi lên tới mức kỷ lục năm ngoái, chương trình này trên thực tế đã trở lại độ bình thường, dao động ở mức trung bình 110.000 người tham gia. 

Các số liệu phản ánh ra sao mức tiêu thụ thuốc lá ở Pháp ? 

Theo khảo sát gần đây nhất do cơ quan ty tế công cộng SPF công bố hồi tháng 05/2023, tại Pháp hiện vẫn có khoảng 12 triệu người hút thuốc hàng ngày, một con số vẫn còn cao, tương đương với 31% người ở độ 18-75 tuổi. Chính sách tăng giá thuốc lá đã giúp giảm mạnh số người hút thuốc trong vòng 5 năm liền, từ 2014 đến 2019, nhưng sau đó số người hút thuốc vẫn ở một ngưỡng ổn định, cho dù các bao thuốc lá tiếp tục tăng giá từ năm 2019 đến năm 2023. 

Kết quả các cuộc khảo sát gần đây nhất cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử (còn gọi là vaping) vẫn trên đà gia tăng: từ năm 2016 đến năm 2022, số người sử dụng thuốc lá điện tử hàng ngày đã tăng hơn gấp đôi, từ 2,5% lên tới 5,5% dân số, tương đương với 3,7 triệu dân. Trên cả hai phương diện thuốc lá hay vaping, phái nam (38%) vẫn hút nhiều hơn phụ nữ (31%). Kết quả nghiên cứu của cơ quan SPF cũng cho thấy mỗi năm có gần 75.000 ca tử vong tại Pháp do hút thuốc lá. 

Theo quan niệm của giới chuyên gia y tế, mức độ rủi ro này vẫn có thể giảm được nếu có đầy đủ các chiến dịch thông tin phòng ngừa. Theo số liệu gần đây của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế OECD, một số quốc gia trong tổ chức này đã đạt thành công trong việc khuyến khích dân chúng giảm bớt thuốc lá. Các chương trình như ''Tháng không thuốc lá'' trong dài hạn (từ đây cho đến hai thập niên tới) giúp tránh được khoảng 240.000 ca nhiễm trùng đường hô hấp, 44.000 ca mắc bệnh phế quản hay viêm phổi và nhất là giảm khoảng 28.000 ca mắc bệnh ung thư. 

Về mặt kinh tế, ''Tháng không thuốc lá'' đã phần nào cho thấy môt số thành quả đáng phấn khởi: Trong năm 2022, ngành y tế công cộng đã tiết kiệm được hơn 75 triệu euro. Theo dự phóng của OECD, các chi tiêu y tế sẽ giảm trung bình 95 triệu euro mỗi năm, từ đây cho đến năm 2050. 

Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Cũng theo cách tính của cơ quan SPF, cứ mỗi euro đầu tư vào chương trình thông tin khuyến khích dân Pháp ngưng hút thuốc, ngành y tế tiết kiệm được hơn 7 euro (chi phí cho việc chữa các bệnh do thuốc  lá gây ra). Ngoài việc trị bệnh, chương trình thông tin cũng tác động tích cực đến lãnh vực việc làm và năng suất lao động, các khoản tiết kiệm được ước tính ở mức hàng chục triệu euro mỗi năm.